ס׳איז געזינטער אויסצוטאָן די שיך

It's Healthier to Take Your Shoes Off

זענט איר אַ מאָל געקומען צו עמעצן אין שטוב, און מע האָט אײַך געבעטן אויסטאָן די שיך? בײַ אַ סך משפּחות פֿון כינע, יאַפּאַן, אינדיע און אַנדערע לענדער, לאָזן אַלע איבער די שיך בײַ דער טיר ווי נאָר מע טרעט אַריבער די שוועל.

ווי עס ווײַזט זיך אַרויס, איז טאַקע געזינטער אַזוי. אין אַ שטודיע פֿונעם היוסטאָנער אוניווערסיטעט, האָט אַ גרופּע פֿאָרשער איבערגעקוקט די שיך אין 30 הײַזער אין דער שטאָט היוסטאָן און געפֿונען C. Diff אויף נישט ווייניקער ווי 40% פֿון די זײַלן פֿון די שיך — נאָך מער ווי אין די טואַלעטן (33%).

Read more

8 שטילע סימנים, אַז דו לײַדסט אפֿשר פֿון צוקערקרענק

8 Silent Signs You Might Have Diabetes

די סימפּטאָמען פֿונעם „טיפּ 2‟ דיאַבעט זענען נישט תּמיד לײַכט צו דערקענען ווײַל געוויינטלעך באַווײַזן זיי זיך צו ביסלעך. בלויז 25% פֿון די מענטשן, וואָס לײַדן פֿון צוקערקרענק ווייסן אַפֿילו, אַז זיי האָבן דאָס, האָט אַ שטודיע לעצטנס איבערגעגעבן. די פּראָבלעם איז, אויב מע באַהאַנדלט נישט דיאַבעט בײַם אָנהייב אָדער בײַ דער מיטנדיקער סטאַדיע פֿון דער קראַנקייט, וואַקסט די סכּנה פֿון האַרץ־פֿעלערן, נירן־קראַנקייט, בלינדקייט און אַמפּוטירונג.

דערפֿאַר, אויב איר דערקענט עטלעכע פֿון די ווײַטערדיקע סימפּטאָמען, פֿרעגט בײַם דאָקטער, צי מע זאָל בײַ אײַך בודק זײַן דעם צוקער:

Read more

אַ לעקציע אין לאָגיק

A Lesson in Logic

אַ יונגערמאַן קלאַפּט אין דער טיר פֿון אַ גרויסן תּלמוד־חכם.

„רבי, איך וויל זיך לערנען תּלמוד.‟

„איר קענט לשון־קודש?‟

„ניין.‟

„האָט איר אַמאָל געלערנט גמרא?‟

„ניין, אָבער איך האָב פֿאַרענדיקט האַרוואַרד מיט די העכסטע צייכנס אין פֿילאָסאָפֿיע, און באַקומען אַ דאָקטאָראַט פֿון יעל. איך וויל אויסברייטערן מײַן דערציִונג דורכן לערנען אַ ביסל תּלמוד.‟

Read more

10 מיטלען צו פֿאַרלירן וואָג

10 Ways to Beat Obesity

מענטשן טוען הײַנט פֿאַרשידענע זאַכן, כּדי שלאַנקער צו ווערן, אָבער אַפֿילו ווען זיי פֿאַרלירן וואָג, געווינען זיי עס ביסלעכווײַז צוריק. לויט אַן אַרטיקל אינעם זשורנאַל פֿון דער AARP לעצטנס, עצהן די עקספּערטן הײַנט געוויסע זאַכן, וואָס מע האָט פֿריִער נישט געוווּסט.

1. ביז לעצטנס האָט מען געמיינט, למשל, אַז דער בעסטער אופֿן צו פֿאַרלירן וואָג איז עס צו טאָן צו־ביסלעך. אָבער אַ נײַע שטודיע פֿון אויסטראַליע האָט אָנגעוויזן, אַז די מענטשן, וואָס האָבן פּלוצלינג שטאַרק באַגרענעצט זייערע קאַלאָריעס, האָבן גיכער דערגרייכט דעם וואָג וואָס זיי ווילן, און זענען טאַקע געבליבן בײַ דער וואָג. אויב איר ווילט אַליין אויספּרוּוון אַזאַ דיעטע, זאָלט איר זיך אָבער, צו ערשט, באַראַטן מיט אײַער דאָקטער ווײַל אַמאָל, ווען מע שנײַדט צו גיך די צאָל קאַלאָריעס פֿון דער דיעטע, קאָנען זיך אַנטוויקלען גאַלשטיינער.

Read more

8 זאַכן, וואָס מע דאַרף טאָן בײַם אָנהייב פֿון אַרבעטטאָג

8 Things To Do When Starting Your Workday

די ערשטע שעה פֿונעם אַרבעטטאָג קאָנען שטאַרק ווירקן אויף אײַער פּראָדוקטיווקייט נאָך מיטאָג. אָט זענען עטלעכע עצות ווי אײַנצופֿירן אַ פֿרימאָרגנדיקן רוטין, וואָס העלפֿט אײַך דערגרייכן אײַערע צילן בײַ דער אַרבעט.

Read more

13 שטריכן פֿון באַליבטע מענטשן

13 Traits of Very Likeable People

אַ סך מענטשן זענען אונטערן אײַנדרוק, אַז דאָס זײַן באַליבט בײַ מענטשן איז אַן אײַנגעבוירענע זאַך, און בלויז די וואָס זענען פֿיזיש שיין, געזעלשאַפֿטלעך און טאַלאַנטירט האָבן אַזאַ זכות.

אין אַ שטודיע דורכגעפֿירט פֿונעם קאַליפֿאָרניער אוניווערסיטעט אין לאָס־אַנדזשעלעס, האָט מען אַנטדעקט, אַז ס׳איז דווקא נישט אַזוי. ווען מע האָט אויסגערעכנט מער ווי 500 שטריכן, און געפֿרעגט די באַטייליקטע, וועלכע שטריכן רופֿן בײַ זיי אַרויס סימפּאַטיע, זענען די פּאָפּולערסטע שטריכן נישט געווען „געזעלשאַפֿטלעך‟, „אינטעליגענט‟ אָדער „שיין‟, נאָר גאָר אַנדערע: „ערלעך‟, „אָפֿנהאַרציק‟ און „האָט מיטגעפֿיל צו אַנדערע מענטשן‟.

ווי אַ רעזולטאַט האָט דער געשעפֿט־זשורנאַל Forbes לעצטנס אַליין אויסגעפֿאָרשט דעם ענין און אַנטדעקט 13 שטריכן, וואָס קאָנען העלפֿן מענטשן צו ווערן מער באַליבט, סײַ בײַ זייערע מיטאַרבעטער, סײַ בײַ זייערע קרובֿים און פֿרײַנד:

Read more

לאַטקעס, פּאָנטשקעס און משקה לכּבֿוד חנוכּה

Latkes, Donuts and Drinks for your Chanukah Party

פֿון איוו יאַכנאָוויץ, שׂרה־רחל שעכטער

שׂרה־רחל און איוו גרייטן צו די היימישע פּאָטראַוועס, און ליאַנאַ, די ייִדיש־רעדנדיקע „באַריסטאַ‟, מישט די געטראַנקען.

דער סוד פֿון אַ גוטן צוזאַמענלעבן

Secret to a Lasting Relationship

יעדן יוני (דער „ראָמאַנטישסטער‟ חודש) האָבן חתונה בערך 13,000 אַמעריקאַנער, אָבער בלויז 30% פֿון די פּאָרפֿעלקער בלײַבן צופֿרידן מיטן זיווג, שרײַבט דער פּסיכאָלאָג טײַ טאַשיראָ אין זײַן בוך, The Science of Happily Ever After [די וויסנשאַפֿט פֿון בלײַבן גליקלעך צוזאַמען].

ער איז נישט דער איינציקער פּסיכאָלאָג, וואָס האָט שטודירט דעם פֿענאָמען. במשך פֿון די פֿאַרגאַנגענע 40 יאָר האָט דזשאָן גאָטמאַן אָבסערווירט טויזנטער פּאָרפֿעלקער, כּדי צו פֿאַרשטיין דעם סוד פֿון אַ געראָטענעם צוזאַמענלעבן. אין 1986 האָט ער מיט זײַנע מיטאַרבעטער שטודירט ערשט־חתונה געהאַטע פּאָרלעך און זיך צוגעקוקט ווי זיי באַציִען זיך איינער צום צווייטן.

זיי האָבן בײַ יעדן פֿון זיי אויך צוגעטשעפּעט עלעקטראָדן צום מוח. בעת מע האָט זיי אויסגעפֿרעגט וועגן זייער באַציִונג, האָט מען געמאָסטן זייער בלוטשטראָם, האַרץ־קלאַפּעניש און וויפֿל זיי האָבן געשוויצט. זעקס יאָר שפּעטער האָט מען זיך ווידער פֿאַרבונדן מיט זיי, כּדי צו זען, אויב דאָס פּאָרל לעבט נאָך צוזאַמען.

דורך דער אינפֿאָרמאַציע וואָס זיי האָבן געזאַמלט, האָט גאָטמאַן צעטיילט די פּאָרפֿעלקער אין צוויי גרופּעס: די „גליקלעכע‟ און די „אומגליקלעכע‟. די „גליקלעכע‟ זענען די וואָס זענען נאָך זעקס יאָר נאָך אַלץ געווען אַ פּאָר; די „אומגליקלעכע‟ האָבן זיך שוין ביז דעמאָלט געהאַט צעשיידט, אָדער געווען שטאַרק נישט־צופֿרידן מיט זייער זיווג־לעבן.

Read more

גרויסע ענדערונגען אין דער אַמעריקאַנער דיעטע

BIg Changes in How Americans Eat

ביז לעצטנס האָבן בלויז די אײַנוווינער פֿון די גרויסע שטעט זיך געהיט מיט זייער עסן, און אויסגעמיטן געוויסע אינגרעדיענטן, וואָס זיי האַלטן, אַז עס שאַט דעם געזונט. אָבער הײַנט היטן זיך שוין אויך מענטשן פֿון קליינע שטעט און שטעטלעך, און די שפּײַזפֿירמעס באַמיִען זיך שטאַרק צופֿרידנצושטעלן די נײַע פֿאַרלאַנגען.

די ריזיקע פֿירמע „דזשענעראַל מילס‟, למשל, האָט לעצטנס געמאָלדן, אַז זי וועט אויפֿהערן מאַכן אירע גרײַפּלעך (cold cereal) מיט קינסטלעכע קאָלירן און טעמען. די הינדל־פֿירמעס „פּערדו‟ און „טײַסאָן‟ באַגרענעצן איצט דעם באַניץ פֿון אַנטיביאָטיק אין זייערע הינער. „קרעפֿט‟ האָט געמאָלדן, אַז זי וועט מער נישט ניצן קינסטלעכע פֿאַרבן פֿאַר איר קאָמערציעל־פּראָדוצירטן מאַקאַראָני מיט קעז. „הערשיס‟ וועט ניצן „פֿרישע מילעך פֿון אָרטיקע פֿאַרמען‟ פֿאַר אירע שאָקאָלאַדן.

די באַשלוסן פֿון די באַרימטע פֿירמעס זענען אַ רעאַקציע אויף דעם וואָס די קאָנסומענטן האָבן במשך פֿון די לעצטע פּאָר יאָר זיי פּשוט פֿאַרלאָזט, צוליב די קינסטלעכע אינגרעדיענטן און הויכן פּראָצענט זאַלץ און צוקער אין זייערע פּראָדוקטן. אַפֿילו די פּראָדוצענטן פֿון מאַראַנצן־זאַפֿט, וואָס איז יאָרן לאַנג באַצייכנט געוואָרן ווי אַ וויכטיקער טייל פֿון אַ געזונטן פֿרישטיק, האָבן פֿאַרלוירן 45% פֿון זייערע קונים, ווײַל אַזאַ זאַפֿט האָט אַ הויכן פּראָצענט צוקער — אַ סך מער צוקער ווי דער זאַפֿט, וואָס אַ מענטש קאָן אויסקוועטשן פֿון פֿרישע מאַראַנצן בײַ זיך אין קיך.

אַמאָל פֿלעגן די קונים אין די שפּײַזקראָמען פֿאַרברענגען ס׳רובֿ פֿון דער צײַט בײַ די פּאָליצעס פֿון קאָמערציעל־צוגעגרייטע פּראָדוקטן, אָבער הײַנט קויפֿן זיי, צום גרויסן טייל, פֿרישע פּראָדוקטן: רויע פֿרוכטן און גרינסן, רוי פֿלייש, און פֿריש־געבאַקן ברויט און געבעקסן.

קריטיקער פֿון די גרויסע שפּײַזפֿירמעס טענהן, אַז אויב זיי ווילן ווײַטער אָנהאַלטן זייערע קונים, וועלן זיי מוזן צוצוגרייטן מער געזונטע שפּײַזן. זיי לייגן פֿאָר, אַז די פֿירמעס זאָלן שטאַרק שנײַדן דעם פּראָצענט צוקער אין זייערע פּראָדוקטן. אַפֿילו די יאָגורטן, וואָס זענען געמאַכט מיט פֿרוכט אַזוי ווי יאַגדעס, למשל, האָבן זייער אַ הויכן פּראָצענט צוקער; איין קאַרטאָנדל פֿון 8 אונץ (226 גראַם) קאָן האָבן 33 מיליגראַם צוקער!

די ריזיקע פֿירמע „נעסליס‟, וואָס מאַכט פֿאַרפֿרוירענע פּראָדוקטן, האָט לעצטנס אינוועסטירט 50 מיליאָן דאָלאַר אין אַ נײַער אײַנריכטונג, וואָס זאָל אויספּרוּוון נײַע פֿאַרפֿרוירענע מאכלים, אָבער האַנס טאַפּאַריאַ, אַ געשעפֿט־פּראָפֿעסאָר אינעם ניו־יאָרקער אוניווערסיטעט וואָרנט „נעסליס‟, אַז ס׳איז אַרויסגעוואָרפֿן געלט, ווײַל די הײַנטיקע קאָנסומענטן ווילן גיכער פֿריש־געמאַכטע מאכלים. „די פֿירמע וואָלט גיכער געדאַרפֿט אינוועסטירן אין געזונטע, פֿריש־געמאַכטע מאָלצײַטן, וואָס מע זאָל פֿאַרקויפֿן בײַם ׳דעלי׳־אָפּטייל פֿון די סופּערמאַרקן איבערן לאַנד,‟ האָט ער געזאָגט. „דאָס וואָלט געווען זייער איינציקער שאַנס אָנצוהאַלטן זייערע קונים.‟

דערוואַקסענע שוועסטער־ברידער, וואָס רײַסן איבער די באַציִונגען

Adult Siblings Who Stop Speaking to Each Other

מיט עטלעכע יאָר צוריק, האָב איך מנחם־אָבֿל געווען אַ משפּחה פֿון פֿיר דערוואַקסענע זין, וואָס האָבן ערשט געהאַט פֿאַרלוירן די מאַמע. בעת דעם שמועס האָב איך דערהערט ווי איין ברודער זאָגט, האַלב־וויצלענדיק, צום צווייטן: „נו, מיר ווייסן שוין ביידע, וועלכע שנור איז געווען איר באַליבטסטע…‟

מסתּמא, האָבן די צוויי נישט געוווּסט, אַז איך האָב דאָס געהערט, האָב איך זיך געמאַכט נישט־וויסנדיק, אָבער ביזן הײַנטיקן טאָג טראַכט איך וועגן דעם זאָג. איז דאָס אַ פֿאַרשפּרייטע זאַך, אַז דערוואַקסענע קינדער „ווייסן‟ ווער ס׳איז געווען דאָס „באַליבטסטע‟ קינד פֿון די עלטערן? און אויב יאָ, קאָן דאָס נישט אַרויסרופֿן אַ טיפֿן פֿאַראיבל בײַ די שוועסטער און ברידער פֿונעם „ליבלינג‟?

אין אַן אינטערעסאַנטן אַרטיקל אינעם זשורנאַל Psychology Today (די הײַנטיקע פּסיכאָלאָגיע), האָט די זשורנאַליסטקע סאַראַ עקעל געשריבן וועגן דער פּסיכאָלאָגיע פֿון דעם נישט־זעלטענעם פֿענאָמען, ווען דערוואַקסענע שוועסטער־ברידער הערן אויף צו רעדן איינער מיטן צווייטן. בײַ מײַנע באַקאַנטע, וואָס זענען געזעסן שבֿעה, האָט עס נישט דערפֿירט צו אַן איבעררײַס פֿון די באַציִונגען צווישן די ברידער, אָבער בײַ אַ סך משפּחות איז דאָס אָפֿט מאָל אַ סיבה פֿאַר וואָס די באַציִונגען ווערן טאַקע איבערגעהאַקט.

„צום טייל, איז די עוואָלוציע שולדיק אין דעם,‟ שרײַבט עקעל. „אין דער אמתן זענען שוועסטער און ברידער נאַטירלעכע קאָנקורענטן ווײַל ביידע פֿאַרלאָזן זיך אויף דער ליבע און שוץ פֿון טאַטע־מאַמע, כּדי צו בלײַבן לעבן.‟

Read more

פֿלאָדן מיט טייטלען און ניס

Fluden Pastry With Dates and Nuts

פֿון איוו יאַכנאָוויץ, שׂרה־רחל שעכטער

דאָס כּמעט־פֿאַרגעסענע געבעקס פֿלעגט זײַן אַ באַליבטע זאַך אויף ייִדישע חתונות.

דאָס הייבן געוויכטן קאָן העלפֿן דעם מוח

Lifting Weights Can Aid the Brain

נעווראָלאָגן ווייסן שוין פֿון לאַנג, אַז דאָס מאַכן פֿיזישע געניטונגען — לויפֿן, גיך שפּאַצירן, שווימען און פֿאָרן מיטן וועלאָסיפּעד — קאָנען ממשותדיק פֿאַרפּאַמעלעכן דאָס אײַנשרומפּן פֿונעם מוח, אַן אוניווערסאַלער פֿענאָמען בײַ מענטשן עלטער פֿון 50 יאָר. אַ נײַער עקספּערימענט ווײַזט, אַז דאָס הייבן געוויכטן קאָן אויך העלפֿן דעם מוח בײַ עלטערע מענטשן בלײַבן געזינטער.

אַ באַריכט וועגן דער שטודיע איז לעצטנס פּובליקירט געוואָרן אינעם Journal of the American Geriatrics Society (זשורנאַל פֿון דער „געזעלשאַפֿט פֿון אַמעריקאַנער געריאַטריקער‟)

ד״ר ליו־אַמבראָז, אַ פּראָפֿעסאָרין פֿון פֿיזישער טעראַפּיע, און אירע קאָלעגעס, האָבן אָבסערווירט 54 פֿרויען צווישן 65 און 75 יאָר, וואָס מע האָט סקאַנירט בײַ זיי דעם מוח און אַנטדעקט ווײַסע „לעכער‟ — אַ קלאָרער סימן פֿון אַטראָפֿירט ווערן. די פֿאָרשער האָבן אויך פֿאַרשריבן די גיכקייט און סטאַביליטעט פֿונעם גאַנג בײַ יעדער פֿרוי, און זיי דערנאָך צעטיילט אויף טראַף אין דרײַ גרופּעס.

איין גרופּע האָט מען געהייסן איין מאָל אַ וואָך הייבן לײַכטע געוויכטן מיט די אבֿרים פֿונעם אייבערשטן טייל פֿון גוף (כּדי צו פֿאַרשטאַרקן די מוסקלען פֿון דער פּלייצע, ברוסטקאַסטן און אַקסלען) און פֿונעם אונטערשטן טייל פֿון גוף (לטובֿת די מוסקלען פֿון די פּולקעס, ליטקעס און די אַנדערע טיילן פֿון פֿוס).

די צווייטע גרופּע האָט מען געהייסן מאַכן דעם זעלבן רוטין — אָבער צוויי מאָל אַ וואָך אַנשטאָט איין מאָל אַ וואָך. די דריטע גרופּע האָט אין גאַנצן נישט געהויבן קיין געוויכטן; בלויז געמאַכט לײַכטע געניטונגען, וואָס ציִען אויס די מוסקלען און פֿאַרבעסערן זייער גלײַכגעוויכט.

די פֿרויען פֿון אַלע גרופּעס האָבן געפֿאָלגט דעם רוטין במשך פֿון אַ גאַנץ יאָר. בײַם סוף פֿונעם יאָר האָט מען ווידער סקאַנירט זייערע מוחות און גאַנג־פֿעיִקייטן. די רעזולטאַטן זענען געווען זייער בולט: בײַ די פֿרויען אין דער דריטער גרופּע, וואָס האָבן בכלל נישט געהויבן קיין געוויכטן, האָט מען אַנטדעקט אַ מוראדיקע פֿאַרגרעסערונג פֿון דער צאָל וווּנדן אינעם מוח, און אַ פֿאַרערגערונג פֿון זייער גאַנג; דאָס זעלבע האָט מען באַמערקט בײַ די פֿרויען, וואָס האָבן געהויבן געוויכטן בלויז איין מאָל אַ וואָך.

אָבער בײַ די וואָס האָבן געהויבן געוויכטן צוויי מאָל אַ וואָך, האָט מען געזען אַ סך ווייניקער אַטראָפֿיע פֿונעם מוח; זיי זענען אויך געגאַנגען גיכער און גלאַטיקער ווי די פֿרויען אין די אַנדערע צוויי גרופּעס.

ס׳איז, אַ פּנים, נישט גענוג צו באַזוכן דעם געניטונג־זאַל בלויז איין מאָל אַ וואָך. מע דאַרף גיין אַהין, צום ווייניקסטן, צוויי מאָל אַ וואָך, אויב מע וויל האַלטן דעם מוח (רעלאַטיוו) יונג און שטאַרק. איידער איר הייבט אָן הייבן געוויכטן, זאָלט איר זיך אָבער באַראַטן מיטן טרענירער פֿונעם געניטונג־זאַל, כּדי צו פֿאַרזיכערן, אַז איר טוט עס ריכטיק.

דער אמת וועגן פֿיש פֿון אַ פּושקע

The Truth About Canned Fish

מע הערט כּסדר, אַז פֿרישע פּראָדוקטן זענען געזינטער ווי דאָס עסן פֿון אַ פּושקע, אָבער ווען עס רעדט זיך וועגן טונפֿיש, לאַקס און סאַרדינען, איז עס נישט אַזוי, האָט לעצטנס איבערגעגעבן אַ באַריכט אין דער „ניו־יאָרק טײַמס‟.

לויט דעם אַמעריקאַנער דעפּאַרטאַמענט פֿון אַגריקולטור, האָבן סײַ די פֿרישע פֿיש, סײַ די פֿיש פֿון אַ פּושקע, געוויסע מעלות און חסרונות. קאָנסערווירטע פֿיש פֿון אַ פּושקע איז געוויינטלעך ביליקער ווי פֿרישע פֿיש, איז גרינגער צו ניצן, און קען שטיין מער ווי אַ יאָר לאַנג אויף דער פּאָליצע. פֿון דער אַנדערער זײַט, געפֿינט זיך אין אים מער נאַטריום ווי אין די פֿרישע פֿיש, און אַ סך מענטשן האַלטן, אַז די פֿרישע פֿיש זענען געשמאַקער.

אָבער פֿיש פֿון אַ פּושקע האָבן אויך בפֿירושע מעלות. מע כאַפּט זיי געוויינטלעך „ווילדערהייט‟, בעת די פֿרישע פֿיש האָדעוועט מען אויס אין ספּעציעלע „פֿאַרמען‟, וווּ — לויט אַ טייל קריטיקער — איז דער פּראָצענט פֿון פֿאַרפּעסטיקונג גאַנץ הויך. דערצו קריגט מען פֿון געוויסע סאָרטן פֿיש, ווי סאַרדינען, מער קאַלציום, ווײַל די קאַלציום־רײַכע ביינדעלעך ווערן ווייכער דורכן פּראָצעסירן זיי, איז די פֿיש גרינגער צו עסן. די ביינער בײַ פֿרישע פֿיש קען מען, אַוודאי, נישט עסן.

וואָס שייך דעם ניוואָ פֿון קוועקזילבער אין פֿיש — אַ זאָרג בפֿרט בײַ טראָגעדיקע פֿרויען — געפֿינט זיך מסתּמא ווייניקער קוועקזילבער אין דער פּושקע־פֿיש ווי אין די פֿרישע פֿיש, ווײַל די קליינע פֿישעלעך אין דער פּושקע אַנטהאַלטן במילא ווייניקער קוועקזילבער צוליב זייער גרייס, דערקלערט אַליס ליכטענשטיין, אַ פּראָפֿעסאָרין פֿון נערונג־וויסנשאַפֿט און פּאָליטיק בײַם טאָפֿטס־אוניווערסיטעט.

קונים וואָס קויפֿן פֿיש פֿון אַ פּושקע, קלײַבן געוויינטלעך אויס דעם פֿיש אין וואַסער אַנשטאָט אין בוימל, ווײַל דער פֿיש אין וואַסער באַשטייט פֿון ווייניקער קאַלאָריעס ווי פֿיש אין בוימל. אָבער קריסטין קירקפּאַטריק, אַ רעגיסטרירטע דיעטעטיקערין, טענהט, אַז דער בוימל העלפֿט דווקא אויפֿצוהאַלטן אין אײַער גוף מער אָמעגאַ־3 זײַערס, וואָס איז פֿאַררעכנט פֿאַר אַ געראָטענעם „מוח־שפּײַז‟.

„ס׳איז וויכטיק אײַנצונעמען יעדן טאָג אָמעגאַ־3, און איינער פֿון די גרינגסטע און ביליקסטע אופֿנים דאָס צו טאָן איז צו עסן קאָנסערווירטע פֿיש פֿון דער פּושקע,‟ האָט קירקפּאַטריק באַטאָנט.

שטודיע: קייזערשניט שטערט ניט געזונט פֿונעם קינד

Study: C-Section Delivery Doesn’t Harm Kid’s Health

דורך אַ שטודיע פֿון מער ווי 5,000 קינדער, האָט אַ גרופּע אויסטראַלישע פֿאָרשער אַנטדעקט, אַז דאָס האָבן אַ קינד דורך אַ קייזערשניט איז נישט פֿאַרבונדן מיט אַ העכערער ריזיקע פֿון געזונט־פּראָבלעמען אין די קינדער־יאָרן.

ביז איצט האָבן געוויסע פֿאָרשער זיך משער געווען, אַז אַ מאַמעס קײזערשניט קאָן גורם זײַן איבערוואָגיקע קינדער, ווײַל צווישן יענע קינדער, וואָס מע האָט אָפּגענומען דורך אַ קײזערשניט, איז טאַקע דאָ אַ גרעסערער פּראָצענט פֿעטע קינדער. די איצטיקע שטודיע איז אָבער געקומען צום אויספֿיר, אַז די סיבה פֿאַרן קינדס פֿעטקייט איז גיכער פֿאַרבונדן מיט דעם וואָס די מאַמע איז אויך אַ פֿעטע.

Read more

5 זאַכן וואָס איר זאָלט נישט טאָן, ווען איר זענט מיד

5 Things You Shouldn’t Do When You’re Tired

אָט זענען 5 זאַכן אויסצומײַדן ווען איר האָט זיך נישט גוט אויסגעשלאָפֿן:

1. טרינקט נישט קיין געטראַנקען מיט קאַפֿעיִן:

עס דאַכט זיך, אַז דאָס טרינקען קאַווע איז דער בעסטער מיטל צו בלײַבן וואַך, ווען איר זענט נישט אויסגעשלאָפֿן אָדער האָט נישט קיין ענערגיע. האַלט אָבער אין זינען, אַז נאָך 5 שעה פֿאַרלירט מען דעם עפֿעקט פֿונעם קאַפֿעיִן און מע הייבט שוין ווידער אָן צו גענעצן. און אויב איר טרינקט קאַווע נאָך 1:00, קאָנט איר האָבן שוועריקייטן בײַם אַנטשלאָפֿן ווערן בײַ נאַכט. דאָס קומעדיקע מאָל וואָס איר פֿילט זיך אויסגעמאַטערט, קײַט אַ שטיקל קײַ־גומע געמאַכט פֿון פֿעפֿערמינץ, וואָס סטימולירט די נערוון אויף אַ נאַטירלעכן אופֿן.

2. הייבט נישט אָן קיין קריגערײַ מיט אײַער זיווג:

ווען איר זענט מיד, קען אַ פּשוטע חילוקי־דעות צווישן אײַך אַרויסרופֿן מער ביטערקייט ווי געוויינטלעך, ווײַל דאָס נישט שלאָפֿן גענוג מאַכט עס שווערער צו קאָנטראָלירן די אייגענע עמאָציעס.

3. כאַפּט נישט קיין לאַנגן דרעמל:

ס׳איז גוט צו כאַפּן אַ דרעמל, אָבער נישט צו לאַנג און נישט שפּעט אין טאָג; ווײַל דערנאָך וועט איר פּשוט נישט שלאָפֿן גוט בײַ נאַכט, און בלײַבן מיד דעם צווייטן טאָג. דאָס בעסטע איז צו כאַפּן אַ דרעמל נישט שפּעטער ווי 1:00 נאָך מיטאָג, און זען, אַז עס זאָל נישט דויערן מער ווי אַ האַלבע שעה.

4. עסט נישט קיין שפּײַז, וואָס האָט אַ סך פֿעטס און קאַלאָריעס:

ווען מ׳איז מיד, זוכט דער גוף די פּרימיטיווסטע הנאות, ווי, למשל, אומגעזונטע צובײַסנס (junk food, בלע״ז), ווײַל ווען מע עסט אַזוינע זאַכן, מאַכט עס אײַך גליקלעך. אויב איר האָט נישט קיין כּוח צו מאַכן אַן אייגענע מאָלצײַט, באַשטעלט גרינסן און אַ ווייניק־פֿעטיקן פּראָטעיִן ווי הינדל מיט ברוינעם רײַז.

5. נעמט זיך נישט אונטער אַ וויכטיקן פּראָיעקט:

אויב איר האָט בדעה אָנצוהייבן א נײַע איניציאַטיוו, אָדער איר דאַרפֿט פֿירן אַ וויכטיקן שמועס מיט אײַער באַלעבאָס, וואַרט אויף אַ טאָג, ווען איר זענט גוט אויסגעשלאָפֿן. שטודיעס ווײַזן אָן, אַז דערוואַקסענע, וואָס שלאָפֿן נישט גענוג, מאַכן באַשלוסן וואָס שפּעטער האָבן זיי חרטה דערפֿון. די סיבה דערפֿאַר איז, ווײַל ווען מ׳איז מיד, איז שווערער אָפּצוטיילן די פּאָזיטיווע זאַכן פֿון די נעגאַטיווע. דער בעסטער אופֿן צו טאָן אַ גוטע אַרבעט איז זיך אויסצושלאָפֿן.

וועגעטאַרישער טשאָלנט

Vegetarian Cholent

פֿון איוו יאַכנאָוויץ, שׂרה־רחל שעכטער

ווען איר וועט פֿאַרזוכן דעם געשמאַקן פּאַרעווען נוסח פֿונעם טראַדיציאָנעלן שבתדיקן מאכל, וועט אײַך בכלל נישט אויספֿעלן דאָס פֿלייש.

זיצן איז אויך שלעכט פֿאַר קינדער

Sitting is Bad for Children, Too

מיר האָבן שוין פֿריִער געשריבן וועגן אַ צאָל שטודיעס, וואָס האָבן באַוויזן, אַז ווען מענטשן זיצן צו לאַנג יעדן טאָג, שטײַגט די ריזיקע פֿאַר דיאַבעט, איבערוואָגיקייט, האַרץ־פֿעלערן, לעבער־קראַנקייט און אַפֿילו אַ צו־פֿריִען טויט. דאָס ערגסטע פֿון אַלץ איז, אַז די ריזיקע בלײַבט אַ הויכע, אַפֿילו אויב עמעצער מאַכט יעדן אינדערפֿרי פֿיזישע געניטונגען אָבער זיצט דערנאָך אַ גאַנצן טאָג אויף אַן אָרט.

יענע שטודיעס זענען אָבער געווען בלויז וועגן דערוואַקסענע. ווי עס ווײַזט אַ נײַע שטודיע פֿון געזונטע יונגע מיידלעך, איז דאָס זיצן שעהען לאַנג אויך אַ סכּנה פֿאַר קינדער.

דער באַריכט האָט אָנגעוויזן, אַז ווען קינדער זיצן דרײַ שעה לאַנג אָן אַן איבעררײַס, קומען פֿאָר ענדערונגען אינעם בלוט, וואָס פֿליסט אין זייערע אַרטעריעס; בײַ דערוואַקסענע קאָנען אַזוינע ענדערונגען גורם זײַן פּראָבלעמען מיטן האַרץ און די אָדערן.

די שטודיע איז אָפּגעדרוקט געוואָרן דעם חורש אינעם זשורנאַל Experimental Physiology.

צום באַדויערן, זיצן קינדער הײַנט טאַקע זייער אַ סך במשך פֿונעם טאָג. איין אָקערשטיקע אינטערנאַציאָנאַלע שטודיע האָט אַנטדעקט, אַז קינדער איבער דער וועלט זיצן בערך 8.5 שעה יעדן טאָג. אַ צווייטע שטודיע האָט אָנגעוויזן, אַז נאָכן עלטער פֿון 8 יאָר ווערן קינדער פּלוצלינג אַ סך ווייניקער אַקטיוו — בפֿרט מיידלעך.

Read more

קען מען קראַנק ווערן בײַם טרינקען פֿון אַ וואַסער־פֿאָנטאַן?

Can You Get Sick By Drinking From a Water Fountain?

אַ צאָל מענטשן מײַדן אויס צו טרינקען פֿון עפֿנטלעכע וואַסער־פֿאָנטאַנען, כאָטש ס׳איז גוט באַקאַנט, אַז די מוניציפּאַליטעטן פֿון אַלע הויפּט־שטעט אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן האַלטן אַ שטרענגן אויפֿזיכט, אַז עס זאָלן נישט אַרײַן קיין באַקטעריעס אינעם שטאָטישן וואַסער, און אַז ס׳איז גוט צום טרינקען.

איין סיבה, פֿאַר וואָס מענטשן זאָרגן זיך וועגן קאָנטאַמינירטן וואַסער קאָן זײַן, אַז זיי האָבן עס געהערט פֿון זייערע טאַטע־מאַמע אָדער באָבע־זיידע, וואָס געדענקען נאָך די פּאָליאָ־עפּידעמיע פֿון די 1950ער יאָרן. די אַמעריקאַנער האָבן דעמאָלט זיך שטאַרק געשראָקן פֿאַר די וואַסער־פֿאָנטאַנען, פּונקט ווי זיי האָבן מורא געהאַט פֿאַרן וואַסער פֿונעם אָפּגאָס אין שטוב, פֿון די שווימבאַסיינען, קינאָ־טעאַטערס און אַנדערע מאַסן־ערטער, וואָס מע האָט זיי חושד געווען ווי אָנשטעק־פּונקטן.

Read more

ווען דאָס קינד וויל ניט כאַפּן קיין דרעמל

When Your Kid Doesn’t Want to Take a Nap

די הײַנטיקע טעמע אין אונדזער סעריע, „קלוגע עצות פֿון טאַטע־מאַמע‟, איז אַ גוט־באַקאַנטע פּראָבלעם: הגם די קינדער־עקספּערטן האַלטן, אַז די קינדער אונטער 5 יאָר דאַרפֿן זיך צולייגן אין מיטן טאָג, כּדי זיך צו דערפֿרישן די כּוחות, זענען דאָ געוויסע קינדער, וואָס קענען פּשוט נישט אײַנשלאָפֿן.

קיינער קען זיי, אַוודאי, נישט צווינגען צו שלאָפֿן, אָבער עס זענען פֿאַראַן אַקטיוויטעטן, וואָס העלפֿן די קינדער זיך באַרויִקן און דערבײַ פֿאַרשטאַרקן די מעגלעכקייט, אַז זיי וועלן יאָ אײַנדרעמלעך, און אויב נישט — וועלן זיי כאָטש געניסן פֿונעם אָפּרוען זיך. די אַקטיוויטעטן האָבן נאָך אַ מעלה: זיי העלפֿן צו פֿאַרבעסערן בײַ קינדער די פֿלינקקייט פֿון זייערע פֿינגער.

אָט זענען עטלעכע זאַכן, וואָס איר קענט צוגרייטן פֿאַר אײַער קינד אָדער אייניקל, ווען זיי קענען נישט אײַנדרעמלען:

1. שנײַדט אויס סילועטן פֿון הערצלעך אָדער פֿישלעך פֿון קאָלירטן קאַרטאָן אָדער האַרטן פּאַפּיר, און מאַכט לעכעלעך בײַם גאַנצן ראַנד. ווײַזט דעם קינד ווי אַזוי דורכצוסיליען אַ שיכבענדל דורך די לעכעלעך, און איר וועט זען ווי עס געפֿעלט אים אַזאַ שפּיל.

1. גיט דעם קינד אַ גרויסן דורכשלאַק און עטלעכע טוץ קאָלירטע שטרויען אָדער סחורה־באַדעקטע דראָטן (pipe cleaners, בלע״ז). ווײַזט אים ווי צו מאַכן אַ „קונסטווערק‟ דורכן אַרײַנשטעקן די שטרויען אין די לעכעלעך פֿונעם דורכשלאַק.

1. דאָס קינדערביכל, My Quiet Book, וואָס געפֿינט זיך אינעם קינדער־אָפּטייל פֿון ס׳רובֿ ביכערקראָמען, באַשטייט פֿון פֿאַרשידענע אַקטיוויטעטן, וואָס מוטיקן די קינדער צו ניצן די הענטעלעך און פֿינגער, בעת זיי „לייענען‟ דאָס בוך. אויף איין זײַטל, למשל, דרייט מען די הענטלעך פֿון אַ זייגער; אויף אַנדערע זײַטלעך, שפּיליעט מען צו אַ ריי קנעפּלעך, מע בינדט צו אַ פּאָר שיכבענדלעך און מע רוקט אַרויף אַ „זיפּער‟.

אַדאַפּטירט פֿון kidsactivitiesblog.com

קלוגע עצות פֿון טאַטע־מאַמע

Clever Ideas From Moms and Dads

קינדער אונטער 10 יאָר פֿאַרשטייען אָפֿט נישט די ווערט פֿון געלט, אָבער אויב מע פֿאַרבינדט עס מיטן דורכפֿירן פֿאַרשידענע מינים הויז־אַרבעט, וועט עס בײַ זיי שוין יאָ האָבן אַ באַטײַט.

מאַכט אַ גרויסע דיאַגראַם, וואָס רעכנט אויס אַלע אַרבעטן אין הויז, וואָס די קינדער קענען דורכפֿירן. אָט זענען אַ צאָל מעגלעכקייטן:

נעם אַראָפּ דאָס שמוציקע געפֿעס פֿון טיש

וויש אָפּ דעם טיש

ליידיק אויס דעם כּלים־וואַשער

טראָג אַרויס דאָס מיסט אין דרויסן

קער אויס מיט אַ בעזעם די פּאָדלאָגע אין קיך

וואַש די אָפּגאָסן

קלײַב איבער די שמוציקע וועש

לייג אַלע זאַכן אין שפּילצימער אויפֿן ריכטיקן אָרט

ווי אַזוי מאַכט מען אַזאַ דיאַגראַם? נעמט אַ טוץ פֿאַרב־קאַרטלעך פֿון אַ פֿאַרב־געשעפֿט, און קלעפּט זיי אויף אויף אַ גרויסן שטיק האַרט פּאַפּיר.

ניצנדיק אַ מאַרקירער, וואָס מע קען זײַנע שרײַבעכצן אָפּמעקן (dry erase markers), שרײַבט אויף יעדן פֿאַרב־קאַרטל אַן אַנדער מין שטוב־אַרבעט.

גיט יעדן קינד אין דער משפּחה אַ פּעקל קלעפּעוודיקע שטערנדלעך (אָדער אַן אַנדער בילדעלע) אין „זײַן‟ קאָליר. למשל, משהלע באַקומט גאָלדענע שטערנדלעך; שושנה — זילבערנע, און איציק — בלויע.

יעדעס מאָל, וואָס איינס פֿון די קינדער טוט איינע פֿון די פֿליכטן, זאָל ער צוקלעפּן אַ שטערנדל אויפֿן קאַרטל, וווּ עס שטייט אָנגעשריבן יענע פֿליכט. דערקלערט די קינדער, אַז יעדעס שטערנדל האָט אַ ווערט פֿון אַ ניקל. בײַם סוף פֿון דער וואָך, מאַכט דעם חשבון פֿון די שטערנדלעך פֿון יעדן קינד, און גיט אים דאָס געלט, וואָס ער האָט פֿאַרדינט.

גענומען פֿון kidsactivitiesblog.com

• « Previous
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• ... 17
• Next »