דער נס חנוכה - אויף די בערג פון יהודה
The Miracle of Hanukkah on the Judean Hills
פֿון ואיה וענה
ביי איינע פון מיינע נסיעות קיין ארץ-ישראל איז מיר אויסגעקומען צו זיין איבער שבת אין גוש עציון, צווישן די בערג פון יהודה און שומרון.
דאס הויז וואו איך בין איינגעשטאנען איז זיך געזעסן צווישן די פילע בערג, און די טעראסע הינטערן שטוב האט מיר געשאנקען אן איבערבליק אויף דער הערליכער לאנדשאפט וואס האט אויסגעבריט דאס אידישע פאלק מיט טויזנטער יארן צוריק. דער בארג פון חברון האט זיך געזען פונדערווייטנס, און א וועג פון אפאר טויזנט יאר אלט ציט זיך פון חברון ביז ירושלים, פארבייגייענדיג גלייך נעבן דעם יישוב וואו איך האב מיך אויפגעהאלטן איבער שבת.
חנוכּה בײַ אַ מיידל אין אַ חסידישן שטעטל
Hanukkah For a Young Girl in a Hasidic Shtetl
פֿון שפֿרה לעווין
חנוכה ברענגט ארויף אזויפיל זכרונות…
איך קען נאך הערן די שניי זיך ברעקלען אונטער מיינע פיס שפאנענדיג אין די שטילע טינקעלע גאסן פון מיין קליינע שטעטעלע. לעכטעלעך שיינען ארויס פון די פענסטער פון יעדע הויז און עס פילט ווי זיי שמייכלען צו מיר. אין ביידע הענט טראג איך אנגעפולטע זעקלעך. אין זיי ליגן פרישע הייסע מאלצייטן פאר די נייע קינד-בעטארנס זיך צו דערקוויקן. א קאלטע ווינט נעמט אדורך די ביינער אבער אין הארצן איז מיר ווארים.
שיבת ציון אין אונזער צייט
Witnessing the Return of Jews to Zion
פֿון ואיה וענה
אז מ’רעדט שוין יא וועגן ארץ-ישראל, וועל איך אייך דערציילן א סוד, אז ס’איז נישט בלויז די הייליגקייט פון דער ערד, די לופט, און די ד’ אמות, וואס בינדן אראפ מיט זייער קראפט, נאר גארנישט ווייניגער דאס פאלק וואס זיצט דערין. פארנדיג אהין דערזעט איר זיך פנים אל פנים מיט דעם גרעסטן נס וואס האט נאר פאסירט אין דער גאנצער מענטשליכער געשיכטע: מינאריטעטן פון צענדליגער מדינות איבער אלע עקן פון דער וועלט זענען זיך צוזאמגעקומען אויף איין פלאץ, כדי אליין אנצופירן מיטן גורל פון זייער געשיכטע. די מינאריטעטן, ווייסט איר אודאי, האבן נאר איין זאך געמיינזאם צווישן זיך, אז זיי געהערן אלע צום אידישן פאלק. דאס איז אונזער קערפער!
געדענקען דעם "היסח הדעת"
No Longer Waiting For Moshiach
פֿון בן זומא
ווען מען רעדט פון גאולה, קומט געווענליך אויפ’ן געדאנק א פייערדיגער בית המקדש, וואס לאזט זיך אראפ פון הימל און באזעצט דעם הר הבית. דאס בילד וואס מיר האבן פון יענער צייט איז א היפער-ראמאנטישע, ממש נישט פון דער וועלט. דער אופן וויאזוי מיר מאלן זיך דאס אויס איז אזוי סורעאליסטיש, אז געווענליך זעען מיר נישט פאר זיך גארנישט קאנקרעט. דער „בית המקדש של אש‟ (בית המקדש פון פייער) איז מער אן אבסראקטער באגריף, מיט ווייניג-וואס ממשות’דיגס.
דער הייליגער בארג: א מסוכנ'ער שפיל
The Holy Mount: A Dangerous Game
פֿון ואיה וענה
אין די לעצטע וואכן הערט מען רעדן וועגן א קאמף אויפ’ן הר-הבית, און דערווייל קומען שרעקליכע בשורות פון ירושלים. ס’זענען פאראן אזעלכע וואס פארדאמען די הר-הבית אקטיוויסטן, טענה’נדיג אז זיי וועלן זיך נישט קענען ריינוואשן פונעם פארגאסענעם בלוט, בשעת אנדערע שרייען אז מ’טאר אזוי נישט רעדן, ווייל דער אמת’ער שולדיגער אין א פארברעכן איז שטענדיג נאר דער רוצח אליין. כ’האף אז עמיצן אינטערעסירט צו הערן וואס ואיה וענה האט צו זאגן אויף דעם, כאטש ווי קליין און נישטיג ער איז, מיט א נארישן שכל.
די מלחמה אויפ'ן הר הבית
The War on the Temple Mount
פֿון בן זומא
אפגעזען פון וויאזוי מ’זאל עס נאר באצייכענען, זענען מיר עדות צו א מלחמה אויפ’ן הר הבית.
דער קאמף אויפ’ן הייליגן בארג ווערט טאקע נישט געפירט דורך טאנקען און ארמייען, אבער דאס איז צום פארדאנקען דעם נייעם פארמאט וואס „מלחמה‟ האלט אינמיטן אננעמען אין אונזער תקופה. די וועלט איז גלאבאליזירט און אלץ מער אספעקטן פונעם לעבן ציען זיך אריבער צו א ווירטואלן מציאות. גענעראלן און זייערע סאלדאטן שפילן אלץ א קלענערע ראלע, און די אמת’ע מלחמה באשטייט אינעם דעת הקהל און דאס אונטערמינעווען און שעדיגן דעם שונא אויף כל’ערליי אלטערנאטיווע פראנטן.
די פארשידענע טיילן פונעם נאָמען „איד‟
The Many Sides of the Jewish People
פֿון ואיה וענה
דאס אידישע פאלק האט אזויפיל זייטן. ס’זענען דא רעליגיעזע אידן און וועלטליכע. חרדים, מאדערנע און פראגרעסיווע. צווישן חרדים זענען דא ציוניסטן און אנטי-ציוניסטן – אדער לאמיר זאגן גלות-אידן. צווישן וועלטליכע זענען דא יידישיסטן און העברעאיסטן. אויב איר ווילט, קענט איר זיך אויסקלויבן איין “קלעפ-צעטל” פון דער רשימה, און זיך דעפינירן מיט איין ספעציפישע זייט פונעם אידישן פאלק, אבער דעמאלט וועט איר נישט זיין ביכולת אריינצונעמען דעם איד מיט דער פולער גאנצקייט.
די זון גייט אויף אין מזרח
The Sun Rises in the East
פֿון בן זומא
ס’איז אמאל געשען אזא מעשה. די מעכטיגסטע אימפעריע אויף דער וועלט האט איינגענומען ארץ ישראל און צעשטערט דאס אידיש לעבן דארט. דאס לאנד איז געווארן חרוב און דאס פאלק – צעטריבן.
אידן וואס האבן פריער זיך צוגעקוקט צו די אנטוויקלונגען פון געשעענישן און געהאלטן די אויערן אפן צו די ווערטער פון די נביאים, האבן דעם חורבן דערווארט. פארט, ווען ס’איז געקומען דערצו, ווען זיי האבן מיט די אויגן געזען די פייער-צינגען ארויסשפארן פון קודש-קדשים און מיט דער נאז געפילט דעם גערוך פון פייער און פארברענט מענטשן-פלייש, איז דאס הארץ געווארן צעריסן און די נשמה געשפאלטן.
די רעצעפט פאר חכמה
Recipe for Wisdom
פֿון ואיה וענה
אז מ’דרייט זיך צווישן גוטע אידן הערט מען דערמאנען נעמען פון שרייבער, דענקער, ארטיסטן, נעמען פון ביכער און נעמען פון פילאזאפן, טערמינען פון געדאנקען, אנאליטישע פארמולאציעס, און וואס נישט. אזוי למשל זשומעט מיר אין קאפ מארק שאגאל, פאל זשאנסאן, פראנטשעסקא סעגאל, און נאך אזעלכע משונה’דיגע נעמען. פרעגט מיך בחרם ווער די מענטשן זענען, וואס זיי האבן געטון, אין וואס א גאט זיי האבן געגלייבט, וועל איך אייך נישט קענען אויף דעם ענטפערן צו פונקטליך. איינער איז א מאלער אויף וואס די וועלט שטייט, דער אנדערער א מוח מיט וועלכן גאט באראט זיך, און אזוי די איבריגע, יעדערער פאר זיך מיט זיין גדלות.
א פארגלייך פון “איי וועלט” און “קאווע שטיבל”
Comparing iVelt to Kave Shtibl
פֿון בן זומא
“קאווע שטיבל” און “איי-וועלט” זענען ביידע אינטערנעט-פארומס געפירט דורך און געווידמעט דעם חסיד’ישן עולם. מ’וואלט געקענט זאגן, אז צווישן די צוויי ליגט א תהום-טיפער מרחק. און ס’ליגט דערין אן אמת. מיר דאכט זיך אבער אז ס’איז נישט אינגאנצן אזוי. אויבנאויף, איז די אומגאנגס-שפראך ביי די צוויי ווייט אפגעריקט – כמעט ווי צוויי אנדערע לשונות פון צוויי פארשידנארטיגע קולטורס. אויב קוקט מען אבער אבער אביסל טיפער ווי דעם גאנץ אויבערשטן שיכט, זענען צווישן די צוויי פאראן סך מער ענליכקייטן ווי אנדערשקייטן.
די שרייבערס און לייענערס דרייען זיך אין די זעלבע גאסן און שולן, וואוינען אין די זעלבע ערטער, גייען מיט’ן זעלבן לבוש, און פירן מסתמא מער-ווייניגער דעם זעלבן מהלך אין לעבן. אין ביידע פארומס שרייבט מען נישט אויפ’ן זעלבן נוסח ווי מ’רעדט פאקטיש צווישן זיך. די אינטעלעקטועלע און איבערגעקליגלטע קאווע-שטיבל שמועסן הערט מען זעלטן אין פנים-אל-פנים שמועסן. דאס זעלבע איז פונקט אזוי אמת מיט דעם תמים-תהיה’דיגן, קאנפארמיסטישן נוסח וואס איז גאנגבאר אין איי-וועלט. אינעם עולם העשיה רעדן יונגעלייט צווישן זיך ברייטער און אפענער, און דערלויבן זיך א מער קריטישן טאן כלפי זאכן וואס ווערן אויף דעם דאזיגן ווירטואלן זייטל געווענליך פארשריגן.
איי וועלט און קאווע שטיבל זענען ביידע באשרענקט מיט נוסח און טעמעס. אין דער צייט וואס דער איי-וועלט קאנטראל איז מער שטייף און באגרעניצט ווי דעם פון קאווע שטיבל, זענען אבער פונקט אזוי פאראן טעמעס וואס וועלן אויף קאווע שטיבל נישט אויסגעלופטערט ווערן – טאקע נישט צוליב א צענזור, אבער יא ווייל יענע ענינים אדער נוסח “פאסט” נישט מיט’ן ווינט וואס בלאזט דארט. די איי-וועלט אויפזעערס וועלן נישט דערלאזן קיין שמועס איבער עוואלוציע אדער קאסמאלאגיע, אבער א קאווע-שטיבל’ניק וואלט זיך מסתמא נישט געפילט באקוועם צו שרייבן א צעשוואנקענעם, מלא-רגש שטיקל מיט זיינע פשוט-תמימות’דיגע געפילן איבער דעם חרדי’שן לעבנסשטייגער כמו שהוא. קיינער וועט עס טאקע נישט פארמעקן; אבער דאס שטיקל וועט למעשה פארלוירן ווערן אין א מבול פון חוזק און קריטיק.
כ’בין זיכער אז פאראן גענוג איי-וועלטניקעס וואס זענען באקוועם צו לייענען וועגן עוואלוציע, אדער קריטישע אבסערוואציעס איבער דער חרדי’שער געזעלשאפט. כ’בין גארנישט אזוי זיכער אז ס’זענען נישט פאראן אזעלכע וואס וועלן לייענען “אפיקורסישע” מאטעריאלן, אפילו נאר צוליב נייגער. כ’בין אין דער זעלבער צייט זייער גענויט צו טראכטן, אז גענוג קאווע-שטיבלערס זענען באקוועם מיט דעם חרדי’שן מהלך החיים און קוקן אים נישט אן אזוי קריטיש ווי ס’באקומט זיך פון א סך שטיקלעך דארט.
בעת אויף קאווע שטיבל וועט איר געפינען א שלל מיט אינטעלעקטועלן און וויסנשאפטליכן מאטעריאל פון וואס אויף איי-וועלט איז נישט פאראן קיין זכר, וועט איר אויף איי-וועלט טרעפן מער ווי גענוג רייכן תוכן וועגן היסטאריע, פראקטישע עצות אויף כל’ערליי טעמעס, און אפילו לייטישע אפשאצונגען אויף פארשידענע אספעקטן פון אונזער לעבן. פון דער אנדערער זייט, איז קאווע שטיבל אויסשליסליך מיט’ן צושטעלן זאכליכע הילף אויף למעשה אין די טאבו-טעמעס – הייראטס-לעבן איז א געלונגענער ביישפיל – וואס זענען פאקטיש טייל פונעם מציאות החיים אבער וועגן וועלכע מען טאר אפיציעל נישט רעדן.
צווישן אונז גערעדט: ביידע רירן אן, אפילו אויב נאר ברמיזה און אויפ’ן שפיץ-גאפל, די טעמעס מיט וועלכע דער קאלעגע-קאנקורענט צייכנט זיך אויס איבער זיך. יעדער פון די צוויי האט זיך נאר זיינע צענטער, עיקר, סמעטענע סחורה בעת אנדערע ווערן מער אזוי טפל’דיג אפגעריקט אין א זייט.
איך בין כמעט איבערצייגט, אז אויב וואלט איי-וועלט נאכגעלאזט, אדער קאווע שטיבל וואלט באשרענקט, די מאס און פארנעם פון דער צענזור, וואלטן ביידע פארומס אויסגעזען מער-ווייניגער די זעלבע. ווי-עס-איז האבן זיי ביידע שוין זייערע רעפוטאציעס און “קליענטעל”; אויב זאל איינער פון די צוויי זיך פארמאכן און דער געבליבענער זאל עטוואס בייטן די צענזור ווי דערמאנט, וואלט איר נישט דערקענט קיין חילוק צווישן ביידן.
אין קורצן: אנדערש ווי עס דאכט זיך, אז די צוויי דינען צוויי אנדערע סעקטארס פון דער חרדי’שער געזעלשאפט, בין איך נוטה צו טראכטן אז זיי שטעלן מיט זיך פאר צוויי זייטן פון דער זעלבער זייער-לויזער, נישט-קלאר דעפינירטער גרופע מענטשן. די אנדערשקייטן זענען ווייט-נישט אזוי שארף ווי דער אויסוואל פון טעמעס און אונטערשיידן אין סגנון ווילן זאגן. עקסטרעמען זענען אוודאי דא; דער צענטער פון ביידן איז אבער סך נאענטער ווי ס’קען זיך דאכטן.
צו דער 13טער שמיטה פון דער באלפור-דעקלעראציע
Honoring the 13th Sabbath Year Since the Balfour Declaration
פֿון ואיה וענה
אינעם בית מדרש וואו איך דאוון האט דער רב אויסגעקלאפט ערב ראש השנה און אויסגערופן אז דאס יאר וואס קומט וועט זיין א שמיטה יאר, און מ’דארף זיך דערפאר באקענען בעסער מיט די הלכות איידער מ’נעמט אריין אין מויל עפעס וואס קומט פון ארץ-ישראל. “ס’איז כדאי זיך אפצוהאלטן פון קויפן ארץ-ישראל’דיגע פראדוקטן”, האט דער רב געזאגט, “באזונדערס די מילך פראדוקטן וואס האבן קאמפליצירטע שמיטה שאלות [ווייל די בהמות שטאפן זיך מיט תבואה וואס איז געוואקסן אין שמיטה, טאר מען דערפאר נישט האנדלען מיט די מילך], און ווער ס’דארף נישט פארן קיין ארץ ישראל היי-יאר זאל נישט פארן בכלל, כדי מ’זאל נישט בטעות דורכפאלן מיט אן איסור”.
דער געזונטער מיר-זיי צונויפגיס
A Healthier Union of Us and Them
פֿון בן זומא
ס’זאל זיך נישט מאכן ביי קיינעם וואס וויל עס נישט, אבער למעשה מאכט זיך יא אמאל אז א קינד גליטשט אראפ פון גלייכן וועג.
אזא געשיכטע קומט תמיד באגלייט מיט אויסווירקונגען אויף דעם איבעריגן חלק פון דער משפחה. נישט זעלטן פירט עס צו אן אויפשאקלונג אין די דינאמיקס פון דער פאמיליע. די פרטים זענען אזוי אנדערש ווי די צאל אזעלכע געשעענישן. דאס אז א קינד זאל אפלאזן דעם וועג אויף וועלכן זיינע עלטערן פירן אים, איז א יוצא מן הכלל. און אפילו ווען דער יוצא איז היינט נישט אזוי זעלטן ווי אמאל, איז עס נאך אלץ אומגעווענליך, אין דעם זינען אז אונזער מהלך פארמאגט נישט קיין פארגעשריבענע ליניעס וויאזוי צו האנדלען אין אזא פאל.
ראטעוועט די נשמה פון דער מלחמת קיום!
Save Your Soul in the War of Survival!
פֿון ואיה וענה
אז ס’קומט יום-טוב און מ’געפינט זיך אין שול א סך שעות, האט מען שוין אביסל פרייע צייט צו טראכטן און זיך מאכן א חשבון הנפש. און אז מ’האט אן איבריגע מינוט, וואס זאל אפנים קומען אין זינען? דא נעמט עס גריזשען און נאגן אויף דעם וואס מ’האט געווענליך נישט קיין פרייע מינוט צו קענען זיך ארומקוקן. די ארבעט א גאנץ יאר רייסט אוועק די נשמה ווען מ’איז נאך אין סאמע מיטן פונעם יונגען לעבן, און די פליכטן לאזן נישט נאך קיין רגע. דארף איך טאקע ווארטן אויף יום-טוב אז איך זאל קענען טרעפן א רואיגע מינוט צו זיין מיט זיך אליין, דעמאלט ווען מ’געפינט זיך אונטערן טלית ביי די שטילע שמונה-עשרה?
דאס הארץ וויינט אין מיר אזש ביז בלוט. מיר דאכט זיך אז עפעס איז נישט אין ארדענונג מיט דעם אופן ווי דאס לעבן איז אויסגעשטעלט. ס’איז נישט קיין יושר אז א מענטש זאל דארפן אויסגעבן די פאר יאר וואס אים איז באשערט צו לעבן, צו מוטשען זיך דערווייל נאר אויף איבערצולעבן. אויב איז דער תכלית פונעם לעבן נאר צו שפייזן זיך מיט די ווייב און קינדער, איז צואוואס האט אויסגעפעלט געבוירן צו ווערן? צואוואס האט אויסגעפעלט באשאפן צו ווערן?
דער צעשלעפטער שטעקן
The Broken Cane
פֿון בן זומא
אונזער געזעלשאפט איז א חידוש פון א בריאה וואס איז באזירט, ווי מיר האבן ליב זיך צו פארזיכערן, “בהררי קודש”. און זי איז טאקע אזא, באזירט אויף קדשי קדשים און געמאכט פאר אן ענגען קרייז פון דער עליטע. די מנהגים און מסורות זענען בגדר חוקים שאין לך רשות להרהר אחריהן, זיי האבן נישט קיין טעם און מען דארף זיי טאן בלויז דערפאר וואס גאט האט אזוי געהייסן. “ווייל אויב יא וועט איר געוואויר געווארן אז נישט נאר האבן זיי נישט קיין הענט און פיס, קאפ און הארץ, נאר אויך מיט אידישקייט האבן זיי גאר א לויזן שייכות.
איינע פון די פלאי-פלאימ’דיגע דערשיינונגען וואס מען טרעפט אין ערגעץ נישט אזוי גוט ווי ביי אונז, איז דאס אנכאפן דעם שטעקן ביי ביידע עקן. דער מהלך פון זיך סותר זיין מיניה וביה איז גוט לכתחילה, און אפגעזען פונעם פאקט אז אזא גאנג לויפט קעגן דער טבע און קען בשום אופן נישט אנגיין צו לאנג, גייען מיר ווייטער דערמיט ווי קיינמאל גארנישט. אזוי פירן מיר אונזער לעבן און וואקלען זיך זיגזאג אויף נישט-עקזיסטירנדע שינעס מיט’ן קאפ אין דער וואנט און מיט’ן פנים געוואנדן צום תהום. קיין מוט צו טאן סיי וואס איז קאנסטרוקטיוו אין סיי וועלכער ריכטונג האבן מיר נישט; שפאנען מיר האסטיג מיט די הענט פארשטעקט אין גארטל און די אויגן פרום פארמאכט, ווי גלייך ג-ט וועט כאפן גרויס התפעלות פון דער זעלבסט-אפנארעריי שפיל.
איז גיוס בני הישיבות טאקע א גזירת שמד?
Is Drafting Yeshiva Students Really Like Forcing Conversion?
פֿון ואיה וענה
די פרומע וועלט אין וועלכער מיר לעבן האט א שטארקער חן, מיט אן אייגנארטיגן תמימות וואס נעמט אויס ביים הארץ. דאך זענען דא פאלן וואס איך פיל אז ס’טוט מיר שטארק לייד דער צוגאנג פון אונזערע מענטשן צו רעאליטעט, צו געשיכטע, און צו גרויסע פראגעס. אלעס ווערט געטון מיט אזא פארנעפלטקייט, מיט מיסטישע ווערטער, נישט אהער און נישט אהין, אן דערלאזן זיך דערקייקלען צום אמת. און דאס אלץ ווערט אודאי געטון אינעם נאמען פונעם אמת.
אפילו ביי די מער ציוניסטישע קרייזן אין דער חרדי’שער וועלט, איז פאראן א געוויסער אנשטעל פון אנטי-ציוניזם וואס ווערט ארויסגעשלעפט פונעם בוזעם אין צייטן וואס מ’צערייבט זיך אביסל מיט דער רעגירונג. וויל די רעגירונג נישט געבן מער געלט פאר די מוסדות? פאדערט מען אז די ישיבה בחורים זאלן גיין אין מיליטער? רופן גלייך אויס די חרדי’שע צייטונגען: “אה! סאטמארער רב איז געווען גערעכט!…” דאס איז במחילה זייער א קינדישער צוגאנג וואס הייסט: “דו ביסט כשר נאר אזוי לאנג ווי דו גיסט מיר נאך וואס איך וויל”.
ס'אלול'ט זיך אין הארץ
The Somber Month of Elul in My Heart
פֿון בן זומא
ס’איז אלול — א צייט צו מאכן א חשבון הנפש. דער חשבון הנפש איז א פערזענליכער אריינקוק, וואס יעדער מענטש דארף ביי זיך דורכפירן. איך, טאטע אין הימל, האלט אינמיטן אזא חשבון, און די מסקנא פירט מיך אויפצוהייבן די הענט אין יאוש.
„אויפהייבן די הענט‟ ווערט געווענליך אויסגעפירט מיט די ווערטער „צום הימל‟. יאוש איז אסור. א איד טאר קיינמאל זיך נישט מייאש זיין. אזוי האט מען אונז געלערנט.
וואס א מין אידן זענען די בעלי תשובה?
Who are the Born-Again Jews?
פֿון ואיה וענה
אויף מיינע לעצטע פאר ארטיקלען האב איך באקומען פארשידענע קאמענטארן פון מענטשן, און איך האף אז כ’וועל אנקומען אמאל זיך צו באציען כאטש צו די וויכטיגע. וואס מיר איז אבער דאס מערסטע געפעלן געווארן איז דער פאלגנדער קאמענטאר וואס עמיצער האט מיר פארגעווארפן קעגן דעם וואס איך האב דערמאנט די הונדערטער טויזנטער בעלי תשובה אין ארץ-ישראל. „אפשר קענסטו מיר זאגן וועגן וואס א בעלי תשובה ס’רעדט זיך דא?‟ האט יענער געפרעגט. „די טויזנטער בעלי תשובה זענען דאך אין אמת’ן ווייטער פוסטע חילונים למחצה לשליש ולרביע. מיט אזא פרומקייט ווי דאס וואס זיי האבן האט דער שטן נישט קיין פראבלעם…‟
פארקראכענע און פארפארענע
Cracked and Steaming
פֿון בן זומא
עס איז ביי אידן פאראן א גרופע, א סעקטאר, וואס איז לכתחילה נישט גורס די עיקרים פון אידישקייט, און גאנצע חלקים פון דער תורה ווערן דארט איגנארירט. די טיילן פון אידישקייט וואס ווערן יא אפגעהיטן, ווערן כסדר געקנייטשט און געביטן לויט’ן געשמאק, און די התחייבות און מסורה בייטן זיך לויט די געברויכן.
דאס טוישן און איגנארירן גייט אן נישט נאר ביי מצוות און מנהגים, נאר אפילו ביי זאכן וואס ווערן געברענגט אין די עשרת הדברות. די עיקרים ביי יענע אידן באשטייען נישט אין דער מאס וויכטיגקייט וואס יהדות האט זיי צוגעטיילט, נאר לויט וויאזוי ס’קומט פונקט בעסער אויס. אנשטאט דעם וואס דאס לעבן זאל צוגעפאסט ווערן צו די חוקי התורה, ווערן די הלכות צוגעשניטן צו די געברויכן פון דער געזעלשאפט.
„נטרונא‟: פֿאַררעטער אָדער קליינע מוחות? (2)
The Anti-Zionist Hasidim – Traitors or Fools? (2)
פֿון ואיה וענה
אין אַן אַרטיקל, וואָס „נטרונא‟ האָט געלאָזט די טעג אָפּדרוקן אין „דער איד‟, איז פֿאַרדאַמט געוואָרן מײַן פֿאָריקער אַרטיקל, וואָס איז פּובליצירט געוואָרן אויף די שפּאַלטן פֿונעם „פֿאָרווערטס‟. וואָס מיך האָט אָבער געוווּנדערט שטאַרק איז דער פֿאַקט, וואָס „נטרונא‟ האָט ציטירט נישט מער ווי צוויי דרײַ האַלבע זאַצן פֿונעם אַרטיקל, און זיך געיאָגט צו באַשטימען, אַז פֿון מײַן פּען „רינט גיפֿט און האַס‟, און אַז דאָס „פירט אונז צוריק מיט פֿערציג-פופציג יאר צוריק ווען די גענוי-זעלבע ווערטער זענען געשריבן געווארן אויף די דרכי המלחמה והמחאה בהלו נרו עלי ראשינו פון רביה”ק מסאטמאר זי”ע‟.
ר’ שמעלקע שלומ’ס זייער קורצע ארץ-ישראל נסיעה
Mr. Shmelke Shloyme’s Short Trip to Israel
פֿון בן זומא
ווען ר’ שמעלקע שלום האט ענדליך געפאסט דעם באשלוס פון מאכן א נסיעה קיין ארץ ישראל, האט ער געהאט דערוועגן געמישטע געפילן. שוין לאנג וואס ער וויל זייער גיין און אליין זען די ווירטשאפט וואס יענע אידן פירן דארט, אבער די החלטה איז אים נישט גרינג אנגעקומען. אן ערליכער, היימישער בעל הבית, וואס געבוירן און דערצויגן געווארן אין ברוקלין עיר הקודש, האט ר’ שמעלקע שלום תמיד געקוקט קרום אויף יענע פארבלאנזשעטע אידן אין מדינת ישראל (א לאנד וואס געפינט זיך ערגעץ וואו בשכינות פון ארץ ישראל), וואס רייצן זיך מיט די פעלקער און כאפן די גאולה פאר דער צייט.
ר’ שמעלקע שלום איז גארנישט אזא בטלן; ער פארשטייט גאנץ גוט אז יענע אידן זענען חלילה נישט קיין מחללי שבת און אוכלי נבילות וטריפות. פארט, דער גאנצער קיום זייערער איז אוועקגעשטעלט אויף מינות און כפירה. אמת טאקע אז זיי דאווענען און זענען אויך מקיים מצוות. אבער ווי חשוב קענען שוין זייערע מעשים זיין אין הימל?
-
אַהיים
Home -
רעקלאַמעס
Advertise -
אַבאָנעמענטן
Subscribe -
תּנאָים און באַדינגען
Terms and Conditions -
פּריוואַטקייט־פּאָליטיק
Privacy Policy -
וועגן „פֿאָרווערטס‟
About -
וועבזײַט־מאַפּע
Sitemap -
אָפּטיילן
Sections -
ר. ס. ס.
RSS
Copyright © 2020, The Forward Association, Inc. All rights reserved.
