Yiddish with an Aleph
April 24, 2019, 10:50am

די מורא פֿאַר די אָפּגעגאָסענע מכּות

Those Fearsome Plague-Filled Drops Of Wine

פֿון יהושע כּהנא

  • Print
  • Share Share
Gedaliah Ejdelman

דעם פסח האב איך געפראוועט ביי א פאבליק סדר. ביים אפגיסן די מכות זאגט מיר א בחור’ל וואס זיצט נעבן מיר, גיב דיך אכטונג, דאס איז שעדליכע מאטעריאל. דער בחור מיט זיין זארג האט אזוי נושא חן געווען ביי מיר, עס האט אין מיר אריין געבלאזן חיות.

איך געדענק די צייטן ווען איך פלעג פון די רויטע אפגעגאסענע, די מכות וויין, אין די שפעטע סדר שעה’ן ציטערן אימת המוות. עס איז סם. מען האט אונז געלערנט אז צו די אפגעגאסענע מכות רירט מען ניטאמאל צי, ס’איז א סכנה. עס איז געווען מיין אויפגאבע ארומצוגיין מיטן שיסל אפצונעמען די מכות וויין פון די מסובין, די מענטשן מיט די בעכערס בײַם טיש.

מיט אפשיי האב איך צוזאמענגענומען די פליסיגקייט פון די טעצלעך און אריין אין א בלויער פלאסטיקענער נעגל וואסער שיסל. עס האט דווקא געמוזט זיין אין א נעגל וואסער שיסל וואס איז דאך סייווי געאייגנט פאר די קליפות, פאר טמאה, און זיין ארט איז אינעם בית הכבוד אדער באד צימער, א “מקום טמאה”, נישט חלילה אין א כלי פונעם פסח שענקל געמאכט צום עסן. 

די רויטע פליסיגקייט אינעם נעגל וואסער שיסל טראגט מען דערנאך אינעם באד צימער. דארטן, נאר דארטן גיסט מען אים אפ. די טעצלעך שווענקט מען אויס, פטור געווארן פון די מכות, יעצט קען מען מיט חירות, מיט א רואיגקייט, ממשיך זיין די הגדה.

בין איך אמאל געווען אויף א סדר ביי א מאדערנעם ייד, האב איך געזען אביסל אן אנדער מנהג מיטן מכות גיסן. מען טוט עס מיט א גאפל ווי א דזשענטלמאן, מען טינקט דעם גאפל אינעם בעכער און מען טרייסלט איר אפ אינדרויסן פונעם בעכער. צו מיין שאקירונג זע איך ווי איינע פון די מסובין, נעבעך אן עם הארץ אזוי אומוויסנדיג וואס ער טוט, נאכן טראפן, נעמט דעם גאפל מיט די רעשטלעך מכות וויין דערויף אזוי אין מויל אריין און נאגט אים אפ. 

איי! רחמנא לצלן, דאס איז דאך ווי איינער וואס נעמט ראדיאציע אין מויל אריין! איך בין געווען באזארגט ווי דער נעבעכדיגער איד וועט בייקומען דעם יאר. וואס עס איז מיט אים געווארן ווייס איך נישט.

אז דער בחור נעבן מיר פארמאגט דעם תמימות וואס איך האב אמאל געהאט האט עס מיר געשאפן גרויס פארגעניגן. איך זע אין אזא תמימות חיות, לעבן. מען נעמט קולטור ערנסט.


Back to אידיש מיט אן „א”