„די מעשׂה פֿון דער ציג‟, 2004
Tale of the Goat
דער אַנימאַציע־פֿילם „די מעשׂה פֿון דער ציג‟ פֿון מאַקס כּהן איז אַ באַאַרבעטונג פֿון אַ באַקאַנטער העברעיִשער דערציילונג פֿון ש. עגנון, וואָס איז אַליין אַ באַאַרבעטונג פֿון אַן אַלטער חסידישער לעגענדע. וועגן עגנונס דערציילונג איז פֿאַראַן אַ גרויסע קריטישע ליטעראַטור.
„די מעשׂה פֿון דער ציג‟ האָט באַקומען אַ פּריז בײַ אַ פֿילם־פֿעסטיוואַל, אָרגאַניזירט פֿונעם זשורנאַל „היב‟. זײַענדיק אַ סטודענט אין „וואַסאַר־קאָלעדזש‟ אין ניו־יאָרק, האָט כּהן געמאַכט דעם פֿילם. שׂרה זאָראָ, דעמאָלט אויך אַ סטודענטקע אין „וואַסאַר‟, האָט קאָמפּאָנירט די מוזיק.
לויט אַן אינטערוויו, איז כּהן געבוירן געוואָרן אין ברוקלין, אָבער אויפֿגעוואַקסן אויף אַ פֿאַרם מיט ציגן. צוזאַמען מיט זײַן אינטערעס צו ייִדיש האָט עגנונס דערציילונג אים אינספּירירט צו מאַכן דעם פֿילם.
איין מעלאָדיע פֿאַר צוויי לידער
One Melody, Two Songs
עס איז נישט קיין גרויסער חידוש, וואָס מע הערט די זעלבע מעלאָדיע אין עטלעכע פֿאָלקסלידער. בײַם פֿאָלק ווערן די מעלאָדיעס איבערגעניצעוועט, איין מאָל און נאָך אַ מאָל, און דער פּראָצעס קען געדויערן דורות.
אָבער אין איין פֿאַל, זענען די צוויי לידער מיט איין מעלאָדיע אַזוי אַנדערש, אַז נישט אַלע מענטשן וואָס קענען ביידע לידער כאַפּן זיך, אַז די מעלאָדיע איז טאַקע די זעלבע. עס רעדט זיך וועגן דעם ליבע־ליד „טומבאַ‟ און דאָס חסידישע ליד „גוואַלד זשע ברידער‟. צוויי לידער מיט גאָר אַנדערע ווערטער און געזונגען מיט גאָר אַנדערע געפֿילן. „טומבאַ‟ איז אַ שפּילעוודיק ליד; „גוואַלד זשע ברידער‟ איז אַ דבֿוקותדיקס.
רבנישע חכמות און גלײַכװערטלעך
Rabbinic Jokes and Sayings
דער מלבי”ם האָט געזען אַ ייִדן עסן חזיר, זאָגט ער צו אים:
— דו ביסט גרעסער פֿונעם רמב”ם: ער װײסט ניט דעם טעם פֿונעם איסור צו עסן חזיר און דו װײסט יאָ דעם טעם…
אַן אמתער יסוד
אין אַ שטעטל פֿון גרױס מחלוקת צװישן פּאַרטײען האָט דער רבֿ געדרשנט:
„אױף דרײַ זאַכן שטײט די װעלט, אױף דין, אמת און שלום‟, זאָגן די חכמים. די אַלע זאַכן פֿעלן דאָ. אױף װאָס זשע באַשטײט דאָס שטעטל? אַן אַנדער מין אמת — װאָס אײנער באַרעדט דעם צװײטן — אױף דעם אמת שטײט אונדזער שטעטל.
אַ פּאָר גוטע עצות קעגן די פֿאַלשע מיינונגען
Some Good Advice and Some False Opinions
פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום
◆ אַ סך מענטשן מיינען, אַז דער לאָנדאָנער „ביג בען‟ איז אַ זייגער־טורעם. אין דער אמתן איז „ביג בען‟ דער גרעסטער פֿון די זעקס גלאָקן אױפֿן וועסטמינסטער זייגער־טורעם. זינט 1858 שלאָגט דווקא אָט דער-אָ גלאָק יעדע שעה צו דער צײַט. דער פּלאָנטער איז פֿאָרגעקומען צוליב דעם צונאָמען פֿונעם בריטישן פּאַרלאַמענט־מיטגליד בענדזשאַמין האָל. הינטער די אױגן האָט מען אים גערופֿן „ביג בען‟, װײַל אױף די פּאַרלאַמענט־זיצונגען פֿלעגט ער שטענדיק שרײַען. פּונקט אַזױ איז געשען אױף יענער זיצונג לכּבֿוד דעם דאָזיקן זײגער, און נאָך לאַנגע שעהן פֿון קריגערײַען מיטן „ביג בען‟, האָט אײנער פֿון די פּאַרלאַמענט־מיטגלידער פֿאָרגעלײגט אין אַ שפּאַס: „לאָמיר אָנרופֿן דעם גרױסן גלאָק ׳ביג בען׳, אַבי שױן אַהײם גײן‟. אַזױ האָט זיך דער צונאָמען צוגעטשעפּעט צום גלאָק, אָבער דער טורעם, אױף װעלכן עס הענגט דער גלאָק הײסט „סען־סטיװען־טורעם‟ און ניט „ביג בען‟.
מעשׂיות: אליהו־הנבֿיא דער בעש״ט
Tales About Elijah the Prophet and the Besht
דער בעל־תּולדות יעקבֿ־יוסף און אליהו הנבֿיא
דער הײליקער רבי ר’ יעקבֿ־יוסף זצ”ל פֿון פּאָלאָנע, דער מחבר פֿון דעם ספֿר „תּולדות יעקבֿ־יוסף”, האָט די ערשטע צײַט, װען ער איז געקומען צום בעש”ט, נאָך ניט געהאַט קײן פֿולע אמונה אין אים. אײן מאָל איז ער געזעסן אין בעש”טס הױז און איז געװען שטאַרק פֿאַרטיפֿט אין אַ ספֿר. פּלוצלינג איז צו אים צוגעגאַנגען עפּעס אַ ייִד און פֿרעגט אים: „רבי, זאָגט מיר פֿון װאַנען זײַט איר?‟ האָט ער אים געענטפֿערט: „פֿון פּאָלאָנע.‟ פֿרעגט אים דער ייִד װײַטער: „װאָס איז אײַער פּרנסה?‟ ענטפֿערט ער אים: „איך בין רבֿ פֿון פּאָלאָנע.‟ פֿרעגט אים דער ייִד נאָך אַ מאָל: „װי זעט אױס אײַער מעמד, לעבט איר בהרחבֿה אָדער האָט איר קױם אױסצוקומען?‟ דער רבֿ זצ”ל איז געװען אומצופֿרידן, װאָס ער דאַרף מפֿסיק זײַן אין לערנען סתּם צוליב דבֿרים־בטלים, האָט ער אים געענטפֿערט מיט אַ געבײזער: „איר זײַט דאָך מיר מבֿלבל, איר שטערט מיר אין לערנען, לאָזט מיך צו רו.‟ מאַכט צו אים דער ייִד: „אַז איר זײַט אַזאַ קפּדן און אַזאַ בײזער, זײַט איר דאָך מבֿטל גאָטס פּרנסה!‟ דער רבֿ זצ”ל האָט דערהערט די װערטער, איז ער שטאַרק נתפּעל געװאָרן און האָט געבעטן דעם ייִדן, ער זאָל אים מסביר זײַן, װאָס איז די כּװנה פֿון די װערטער? האָט דער ייִד צו אים געזאָגט: „איטלעכער מענטש האָט פּרנסה פֿון דעם מקור, װאָס גאָט ברוך־הוא האָט פֿאַר אים באַשטימט. אָבער װאָס איז גאָטס פּרנסה לערנט אונדז דער פּסוק ׳ואַתּה קדוש יושבֿ תּהילות ישׂראל׳, דאָס איז דער מענטש: דו הײליקער, אױף װעלכער פּרנסה ׳אַתּה יושבֿ׳, זיצסט דו, ׳תּהילות ישׂראל׳, װאָס דאָס פֿאָלק ישׂראל לױבט דיך. און צוליב דעם טעם, װען ייִדן קומען זיך צונױף און פֿרעגן אײנער דעם אַנדערן, װאָס איז דײַן פּרנסה, און אײנער ענטפֿערט: ׳געלױבט השם־יתברך, מײַן פּרנסה איז פֿון דאַנעט׳, און דער צװײטער זאָגט: ׳מײַן פּרנסה איז פֿון דאַנעט׳, קומט דאָך אױס, אַז גאָטס פּרנסה איז פֿון דעם, װאָס מען לױבט אים? אָבער איר, װאָס איר װילט ניט רײדן מיט קײן שום מענטשן און זענט נאָר אַרײַנגעטאָן אין לערנען, קומט דאָך אױס, אַז איר זײַט מבֿטל גאָטס פּרנסה.‟
„עלענאַס פּראָיעקט‟ 2010
Elana‘s project 2010
מע קען געפֿינען אַלטע היסטאָרישע פֿילמען אויף דער אינטערנעץ, נײַערע משפּחה־ווידעאָס, וווּ מע רעדט אָדער מע זינגט אויף ייִדיש, אָבער אויך נײַערע אָריגינעלע פֿילם־ און ווידעאָ־שאַפֿונגען אויף ייִדיש. דעם הײַנטיקן אַנימאַציע־פֿילם „שיינעלעס בעל־פּה געשיכטע־פּראָיעקט וועגן דער צווייטער וועלט־מלחמה‟ האָט געמאַכט, זעט אויס, אַ פֿילם־סטודענטקע אין אויסטראַליע — שיינעלע פֿאַרבס.
דער אינטערוויו מיט דער ווילנערין צילע האַרטמאַן איז אויף אַן אָנהייבער־מדרגה, און די פֿילם־טעכניק איז אויך אַ פּרימיטיווע, אָבער דערפֿאַר קען דאָס אפֿשר דינען דעם ייִדיש־תּלמיד און ־סטודענט. דער געדאַנק צו מאַכן אַזאַ אינטערוויו דורך אַנימאַציע איז אַן אָריגינעלער.
דאָס ליד „אין מײַן שטעטל‟
Song of My Shtetl
די וואָך ברענגען מיר אײַך דאָס ליד „אין מײַן שטעטל‟, אויך באַקאַנט ווי „בײַ דעם שטעטל‟, געזונגען פֿון לאָרין סקלאַמבערג אויפֿן קינדער־קאָמפּאַקטל „די גרינע קאַטשקע‟, אַרויסגעגעבן אין 1997 פֿון דער אָרגאַניזאַציע Living Traditions. דאָס ליד האָט אָנגעשריבן דער בעסאַראַבער שרײַבער זלמן ראָזענטאַל (1892 — 1959), וועלכער האָט אָפֿט צוגעגעבן פֿאָלקס־מעלאָדיעס צו זײַנע קינדער־לידער.
צווישן אַנדערע זינגערס האָט משה אוישער דאָס ליד רעקאָררירט אין די 1950ער יאָרן אין זײַן רומעניש־ייִדישן סטיל, וואַס האָט געפּאַסט פֿאַר דער מעלאָדיע. אוישער האָט אין דעם ליד צוגעגעבן דעם נאָמען פֿון זײַן אייגענער טאָכטער, פֿריידעלע, וועלכע איז אויך געוואָרן אַ באַקאַנטע זינגערין.
דער הומאָר פֿונעם אָרעמאַן
The Humor of the Poor Man
דער ייִד מיט די צװײ קעשענעס
אין דעם אונגאַרישן שטעטל װישיװע איז געװען אַ שוחט, ר’ משה־אליעזר דער שוחט. אַ ייִד צו גאָט און צו לײַט, פֿול מיט תּורה און חכמה, און כאָטש ער איז געװען אַ ייִד — אַן אָרעמאַן, איז ער געװען תּמיד אױפֿגעלײגט, און האָט ליב געהאַט אַ גלײַכװערטל.
װען מ’האָט דעם שוחט באַגעגנט אין גאַס, איז ער געװען פֿאַרהאַװעט, נישט, חלילה, מיט אײגענע געשעפֿטן. װאָס פֿאַר אַ געשעפֿטן האָט אַזאַ שוחט געקענט האָבן, אַז ער איז געװען אַן עני־ואבֿיון? און דאָך איז ער אַלע מאָל געװען פֿאַרהאַװעט װי ער װאָלט געדאַרפֿט פֿאַרזאָרגן די װעלט, און ער האָט טאַקע פֿאַרזאָרגט. אַלע אָרעמעלײַט אין שטעטל האָט ער פֿאַרזאָרגט. בפֿרט די אַראָפּגעקומענע באַלעבאַטים, די יורדים, װאָס האָבן זיך געשעמט אַרױסצוגעבן פֿאַר דער װעלט, אַז זײ זענען אָרעם. פֿאַר אַזעלכע ייִדן האָט ער אָפּגעגעבן זײַן לעבן. ער איז אַרומגעגאַנגען קלײַבן געלט פֿאַר זײ, און האָט געזען, אַז ס’זאָל חלילה, גאָרנישט ניט פֿעלן.
וואָס די דאָקטוירים הייסן...
What the Doctors Advise...
פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום
דעם גריכישן פֿילאָסאָף העראָקליטוס שרײַבט מען צו אַ בכּבֿודיקע רײ אַפֿאָריזמען, אַרױסגעצױגן פֿון זײַנע פֿאַרלױרן געגאַנגענע װערק, און אײנער פֿון די באַקאַנטסטע אַפֿאָריזמען איז: „אַלץ פֿליסט און אַלץ בײַט זיך.‟ דאָס איז דװקא אַ פֿאָלקלאָריזירטע פֿאָרעם פֿון העראָקליטוסעס אמתן אױסדרוק:
מעשׂיות: דער ייִד — אָן מאַכט אָבער דאָך....
Tales: The Jew – Powerless Yet Still...
שלאָג, און פֿרעג נישט
אין דער צײַט פֿון דער רעװאָלוציע אין רוסלאַנד, האָט זיך די רעגירונג אין קיִעװ געהאַלטן אין אײן בײַטן. אָט האָבן די באָלשעװיקעס פֿאַרכאַפּט די שטאָט, אָט די מענשעװיקעס, און אָט גאָר די „ווײַסע‟. אײן מאָל שטעלט אַ זעלנער אָפּ אַ ייִד אין גאַס און פֿרעגט אים צו װעלכער פּאַרטײ ער געהערט. זאָגט דער ייִד, אַז ער געהערט צו די „רױטע.‟
װי נאָר דער זעלנער, װאָס איז געװען אַ „ווײַסער‟, האָט דאָס דערהערט, האָט ער גענומען שלאָגן דעם ייִד, אַז דער ייִד איז קױם אַרױס מיטן לעבן. עטלעכע טעג שפּעטער גײט דער ייִד װידער אין גאַס, טרעפֿט מיט אים די זעלבע מעשׂה. אַ זעלנער שטעלט אים אָפּ און פֿרעגט אים, צו װעלכער פּאַרטײ ער געהערט. געדענקט דאָך דער ייִד װאָס מ’האָט געטאָן מיט אים, װען ער האָט געזאָגט, אַז ער געהערט צו די „רױטע.‟ זאָגט ער איצט, אַז ער געהערט צו די „ווײַסע‟.
מאַלי פּיקאָן אויף דער ישׂראל־טעלעוויזיע, 1980
Molly Picon on Israeli Television, 1980
ווער האָט זיך געקענט פֿאָרשטעלן, אַז דווקא אויף דער ישׂראל־טעלעוויזע זאָל מען קענען זען היסטאָרישע פּראָגראַמען אויף ייִדיש? כּידוע האָט מען אין דער מדינה אונטערגעדריקט ייִדיש, פֿאַר און נאָכן חורבן. די קעגנערישע שטעלונג לגבי ייִדיש האָט מען געפֿילט לאַנג נאָך דעם ווי ייִדיש איז שוין מער נישט געווען קיין קאָנקורענט צו עבֿרית, ווי די עיקר־גערעדטע שפּראַך אין לאַנד.
פֿון דעסטוועגן, האָבן געוויסע פּערזענלעכקייטן פֿון דער ייִדישער בינע געהאַט ווייניקער פּראָבלעמען צוליב דעם. דער לאָדזשער קאָמיקער דזשיגאַן, למשל, האָט פֿאָרגעשטעלט אַ געראָטענע סעריע אויף ייִדיש אויף דער ישׂראל־טעלעוויזיע, וואָס מע קען הײַנט זען אויף „יו־טוב‟.
אונדזער עונג־שבת־פֿילם די וואָך ווײַזט אַן אינטערוויו אויף דער ישׂראל־טעלעוויזיע אין 1980 מיט איינער פֿון די גרעסטע אַקטריסעס פֿון דער ייִדישער בינע — מאָלי פּיקאָן (1898 — 1992). דעם אינטערוויו נעמט בײַ איר אויף ענגליש דער באַקאַנטער זשורנאַליסט מני פּאר. מאַלי, אָבער, ענטפֿערט, דער עיקר, אויף ייִדיש, און מע זעט, אַז דער עולם, וואָס באַשטייט כּעמט אין גאַנצן פֿון יונגע־לײַט, פֿאַרשטייט איר לשון און גיט אַ שמייכל, ווען מע דאַרף. עס קומט פֿאָר אַ שפּראַכיקער מיש־מאַש צווישן ענגליש, ייִדיש און העברעיִש, אָבער נישקשה — מע לאַכט און מע האָט הנאה פֿון איר וווּנדערלעכער פֿאָרשטעלונג.
נישט געשטויגן, נישט געפֿלויגן
Nisht geshtoygn, nisht gefloygn
פֿון באָריס סאַנדלער
פֿאר די קינדער שטעלן מיר פֿאָר נאָך דרײַ לידלעך פֿון באָריס סאַנדלערס קינדערבוך און קאָמפּאַקטדיסק „נישט געשטויגן, נישט געפֿלויגן‟. עס זינגט מאַרק אײַזיקאָוויטש ע״ה, און ער האָט אויך געשאַפֿן די מוזיק צו די לידער. די בילדער האָט געמאָלן איטעלע מאַסטבוים.
צו באַקומען דאָס בוך, קוועטשט http://yiddish2.forward.com/node/2276
אָדער שרײַבט צו vinokur@yiddish.forward.com
וויצן וועגן בטלנים
Jokes About Batlonim
אַ בטלן האָט אָנגעהויבן זיך לערנען רוסיש. קומט ער צו דעם רוסישן אות „זע‟, וועלכער קוקט אויס ווי דער נומער דרײַ. דער לערער מאַכט צו אים: „ס‘איז אַ ׳זע׳‟. שרײַט דער בטלן:
— אַזוי גאָר? און, אַז די גויים זאָגן ס‘איז אַ ׳זע׳ מוז איך אויך זאָגן ׳זע‘? ס‘איז אַ 3 און ס‘בלײַבט אַ דרײַ, און ביזן טויט אַרײַן וועל איך זאָגן ס‘איז אַ דרײַ!
סטאַלין און זײַן חוש פֿון הומאָר
Stalin And His Sense of Humor
פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום
סטאַלין, ימח־שמו־־וזכרו, אַחוץ דעם, װאָס ער איז געװען אַ זעלטענער עשׂו און אַ מענטשן־פֿרעסער, האָט געהאַט דערצו אַ חוש פֿון הומאָר, וואָס האָט אָפּגעשפּיגלט זײַן דיקטאַטאָרישע פּערזענלעכקייט. װעגן דעם פֿלעגט מען דערצײלן גאַנצע מעשׂיות. אָט זײַנען עטלעכע פֿון זײ.
◆ סטאַלין האָט געמוזט װיסן אַלץ, װאָס עס קומט פֿאָר אין לאַנד. אַפֿילו די דעליקאַטע רכילות פֿלעגט מען אים צושטעלן יעדן טאָג צום װאַרמעס. אײן טאָג קומט אַרײַן צו סטאַלינען זײַן אַדיוטאַנט און ראַפּאָרטירט, אַז אַזױ און אַזױ, מיר האָבן זיך דערװוּסט, אַז דער מאַרשאַל ראָקאָסאָװסקי האָט אַ געליבטע, די בילד־שײנע אַקטריסע װאַלענטינע סעראָװע. װאָס זאָלן מיר טאָן מיט אים, חבֿר סטאַלין? סטאַלין האָט אַרױסגענומען די פּיפּקע פֿון מױל, צוגעדעקט די אױגן און געענטפֿערט:
מעשׂיות: דער ליבער שבת קודש
Folktales: The Beloved Holy Sabbath
ר׳ חײם צאַנזער איז אַמאָל געזעסן בײַ זיך ערבֿ־שבת נאָך אַ האַלבן טאָג און זיך מכין געװען צום שבת. ער איז שױן געגאַנגען טבֿילה און געהאַלטן בײַ די הכנות צו קבלת־שבת.
קומט אַרײַן אַ ייִדענע מיט אַ קאָשיק עפּל און הײבט אָן אױסגיסן פֿאַר אים איר שװער, ביטער האַרץ:
— רבי הײליקער, כ׳בין אַן אָרעמע ייִדענע, אַ מאַרקזיצערין, פֿאַרקױף אױפּס אין מאַרק און בין מיך מפֿרנס. האָב איך הײַנט, ניט פֿאַרן רבין געדאַכט, זײער אַ שלעכטן טאָג. ס׳איז ערבֿ־שבת און דער טאָג איז שױן באַלד אַװעק און כ׳האָב נאָך קײן אָנהײב ניט געהאַט, קײן קרײצער ניט געלײזט. כ׳קען מיר גאָר קײן עצה ניט געבן װי זאָל איך מאַכן שבת.
פֿילם: „פֿון חורבֿות צו היימלאַנד‟, אַן ערך 1947
Film: From Ruins to Homeland, circa 1947
דער פֿילם — „פֿון חורבֿות ביז דעם היימלאַנד‟ — וואָס עס האָט געמאַכט די יוגנט־באַוועגונג „השומר הצעיר‟ איז געווען געצילט אויף די יונגע־לײַט אין די שארית־הפּליטה־לאַגערן נאָך דער מלחמה. דעם טעקסט פֿון דער נאַראַציע האָט אָנגעשריבן דער גרויסער שרײַבער חיים גראַדע, און יצחק גאָסקינד איז געווען דער „פּראָדוקציע־לײַטער‟. יצחק גאָסקינד מיט זײַן ברודער שאול האָבן געשאַפֿן די וואַרשעווער פֿילם־לאַבאָראַטאָריע „סעקטאָר‟ אין די 1930ער יאָרן. ביידע גאָסקינד ברידער זענען געווען צענטראַלע פֿיגורן אין דער פּויליש־ייִדישע פֿילם־אינדוסטריע פֿאַר און נאָך דער מלחמה. דעם רעזשיסאָרס נאָמען איז צו שווער צו לייענען.
נישט געשטויגן, נישט געפֿלויגן
Nisht geshtoygn, nisht gefloygn
פֿון באָריס סאַנדלער
פֿאר די קינדער שטעלן מיר פֿאָר נאָך דרײַ לידלעך פֿון באָריס סאַנדלערס קינדערבוך און קאָמפּאַקטדיסק „נישט געשטויגן, נישט געפֿלויגן‟. עס זינגט מאַרק אײַזיקאָוויטש ע״ה, און ער האָט אויך געשאַפֿן די מוזיק צו די לידער. די בילדער האָט געמאָלן איטעלע מאַסטבוים.
צו באַקומען דאָס בוך, קוועטשט http://yiddish2.forward.com/node/2276
אָדער שרײַבט צו vinokur@yiddish.forward.com
וויצן וועגן הערשעלע אָסטראָפּאָליע
Jokes about Hershele Ostropolye
— הערשל, ביסט מיר שולדיק געלט. גיב אָפּ דעם חובֿ!
— דו קענסט אָן דעם נישט אויסקומען?
— וואָס האָט עס צו דיר? דו ביסט מחויבֿ אָפּצוגעבן אַפֿילו דאָס לעצטע!
— וואָס זשע זאָל איך טאָן, מײַן פֿרײַנד, אַז ס‘איז שוין נאָכן לעצטן?
נישט קיין קליינע דערגרייכונגען!
No Small Achievement!
אין 1967 איז געװאָרן פֿופֿציק יאָר פֿון דער ראַטנמאַכט אין סאָװעטן־פֿאַרבאַנד. עס האָט זיך געטאָן אױף טיש און אױף בענק. מע האָט געבױט, געװאַשן, געפּוצט, אַ קיצור, עס איז געװען אַ גרױסער טאַראַראַם! פֿאַרשטײט זיך, אַז יעדער אײנער פֿון די געטרײַע סאָװעטישע בירגער האָט געדאַרפֿט עפּעס װאָס אױסטראַכטן, אַנטדעקן, אָנשרײַבן, פֿאַרפֿלאַנצן, אא”װ. אַפֿילו אין די טורמעס האָט מען זיך געגרײט צום גרױסן יובילײ.
אײנער אַן אסיר־ציוניק האָט מיר אַ מאָל דערצײלט, אַז בײַ זײ אין לאַגער, ווײַט אין סיביר, לכּבֿוד דער גרויסער חגא, האָט מען אָרגאַניזירט אַ כאָר פֿון די „כּשרע‟ פֿאַרברעכערס — גנבֿים, רוצחים, גזלנים, מיט אײן װאָרט, הױלע רעצידיװיסטן; אױך זײ האָט מען געצװוּנגען צוגרײטן אַ מתּנה צום פֿײַנעם יובילײ.
דער ליבער שבת־קודש
The Beloved Holy Sabbath
ר’ ברוך מעזשביזשער האָט זיך געפֿירט ברחבֿות, געלעבט װי אַן עושר. זײַן ברודער, ר’ משה־חײם־אפֿרים, דער „דגל‟ איז געװען אַן אָרעמאַן, אַן אבֿיון און געלעבט אין גרױס דחקות.
אײן מאָל איז ר’ ברוך געקומען זיך טרעפֿן מיט זײַן ברודער און געבליבן בײַ אים שבת האַלטן. האָט ר’ משה־חײם־אפֿרים געהײסן אין שטוב מאַכן אַ שײנעם שבת איבערן כּוח.
פֿרײַטיק צו נאַכטס איז דער טיש געװען געדעקט מיט אַ רײנעם לײַװנטענעם האַנטעך, אױפֿן טיש איז געװען געגרײט: אַ פּאָר קלײנע חלהלעך, אַ ביסל צימוקים־װײַן מיט אַ קידוש־גלעזל און אַ הערינג געמאַכט מיט ציבעלע. צװײ ליכטלעך האָבן געברענט אין לײמלעך. צום װאַשן זיך איז געװען גרײט אַן ערדענע כּלי.
מ’זעצט זיך צום טיש, קען זיך ר’ ברוך ניט אָפּחידושן פֿונעם גרױסן דלות.
„װאָס עפּעס אַזאַ עניװת?‟ — פֿרעגט ער דעם ברודער.
„פֿעלט, חלילה, עפּעס?‟ — פֿרעגט ר’ משה־חײם־אפֿרים.
-
אַהיים
Home -
רעקלאַמעס
Advertise -
אַבאָנעמענטן
Subscribe -
תּנאָים און באַדינגען
Terms and Conditions -
פּריוואַטקייט־פּאָליטיק
Privacy Policy -
וועגן „פֿאָרווערטס‟
About -
וועבזײַט־מאַפּע
Sitemap -
אָפּטיילן
Sections -
ר. ס. ס.
RSS
Copyright © 2020, The Forward Association, Inc. All rights reserved.
