אַ שטראָף פֿון גאָט

God’s Punishment

פֿון באָריס סאַנדלער

אַלע קינדער האָבן מורא פֿאַר אַ דאָקטער. איך בין קיין אויסנאַם נישט געווען. דערזען אונדזער קינדער־דאָקטער, סויבלמאַן, פֿלעג איך באַלד אָנהייבן זוכן עפּעס אַ ווינקל צו אַנטלויפֿן און זיך פֿאַרטײַען דאָרט, ווי אַ מײַזעלע, וואָס האָט דערשמעקט אַ קאַץ.

מײַן באָבע האָט עס אַוודאי געוווּסט, און נישט איין מאָל פֿלעגט זי אויסניצן מײַן פּחד פֿאַרן דאָקטער, צוליב אירע אייגענע צילן. למשל, איך וויל ניט גיין עסן, ווײַל די שפּיל איז אין סאַמע ברען. הער איך באַלד: „אָט, גיי איך רופֿן דעם דאָקטער…‟ — מער האָב איך ניט געדאַרפֿט. אָדער, ס‘איז שוין צײַט זיך וואַשן און לייגן שלאָפֿן, און איך וויל ניט. הער איך ווידער: „אָט, גיי איך רופֿן דעם דאָקטער…‟

מײַן שרעק פֿאַרן דאָקטער איז געוואָרן אַזוי גרויס, אַז כ׳האָב אים געקאָנט פֿאַרגלײַכן נאָר מיטן מלאך־המוות פֿון יענעם מעשׂהלע, וואָס כ׳האָב געהערט פֿון דער באָבען.

איז אַזוי:

דער מלאך־המוות איז אַמאָל געקומען פֿאַרן רבונו־של־עולם מיט אַ טענה, אַז ער קען שוין מער ניט הרגענען מענטשן. „גענוג! — האָט ער זיך צעוויינט, — ווען דו וואָלטסט געווען אַ מענטש, וואָלטסטו אויך געזינדיקט!‟

דערהערט אַזעלכע דיבורים, איז דער אייבערשטער געוואָרן מלא־כּעס: „אַראָפּ, לעמעשקע, אויף דער זינדיקער ערד! דאָרט וועסטו שוין פֿאַרזוכן דעם טעם פֿון רחמנות!‟ האָט מען אים אַראָפּגעוואָרפֿן אויף דער ערד, פּונקט אין בעלץ אַרײַן, און ער איז געוואָרן אַ ישיבֿה־בחורל, געלערנט אין אַ בית־המדרש. גאָר אין גיכן האָט מען אים גערעדט אַ שידוך און צו מזל חתונה געמאַכט.

האָט אים גאָט געהאָלפֿן מיט אַ ווײַב אַ צרה, אַ שלאַק, אַ זלידנע פֿליג, וואָס האָט אים קיין רו ניט געגעבן. ער האָט, נעבעך, קיין מאָל קיין מנוחה ניט געהאַט, נאָר געהערט טויט־קללות: „ביסט צו קראַנק צו גיין אַרבעטן, ווי אַנדערע מענער? נאָר שטענדיק זיצן און קנעלן? ס׳זאָל דיר שוין קנעלן און קלעמען דאָס האַרץ!‟

הקיצור, אַז גאָט וויל באַשטראָפֿן, ווייסט ער גוט ווי מע דאַרף אַ קוועטש טאָן. נישט איין יאָר איז דעם מלאך־המוות אויסגעקומען אויסהערן פֿון זײַן ווײַב, און צומאָל אַפֿילו כאַפּן אַ גוטן שטורך אויך. עס איז אָבער געקומען די צײַט, ווען זײַן שטראָף איז אויסגעגאַנגען און מ׳האָט אים גערופֿן צוריק צו פֿאַרנעמען זײַן שטעלע.

צו דער צײַט איז שוין בײַ אים געבוירן געוואָרן אַ זון, און איידער זיך אַרויפֿצוהייבן אין הימל אַרײַן, רופֿט דער מלאך־המוות צו זײַן זון און זאָגט אים: „משהלע, פֿאָר אַוועק קיין אָדעס, כּדי פֿאַר מענטשן זאָל עס הייסן, אַז דו שטודירסט אויף דאָקטער. אין אַ צײַט אַרום וועסטו זיך אומקערן און היילן קראַנקע.‟

פֿרעגט אים דער זון: „ווי אַזוי זשע וועל איך זיי היילן, אַז איך קען אַ קרענק?!‟ ענטפֿערט דער מלאך־המוות: „אַז מע וועט דיך רופֿן צו אַ חולה, וועסטו זען, אַז כ׳שטיי צוקאָפּנס; מיינט עס, אַז דער מענטש איז פֿאַרפֿאַלן! ער איז מײַן פּאַציענט. וועל איך אָבער שטיין צופֿוסנס, גיב אים אַ לעפֿעלע וואַסער, כּלומפּערטש, ס׳איז אַ רפֿואה, און דער חולה וועט, מירטשעם, געזונט ווערן‟.

און אַזוי איז עס געווען. ס‘איז אַוועק אַ היפּשע צײַט, משה האָט געשמט אין בעלץ ווי אַ גרויסער דאָקטער. איין מאָל האָט זיך געטראָפֿן, אַז בײַ אַ רײַכן סוחר איז קראַנק געוואָרן די טאָכטער. מ׳האָט שוין געבראַכט צו איר פּראָפֿעסאָרן פֿון אָדעס, אָבער יעדער האָט עפּעס געזאָגט, באַקומען זײַן געלט, און געעצהט רופֿן אַן אַנדער דאָקטער.

און דאָ דערהערט דער סוחר וועגן משהס ניסים. קומט ער אַליין צו אים פֿאָרן אויף אַ בריטשקע און זאָגט אים: „הערט מיך אויס, הויכגעשעצטער פּראָפֿעסאָר! אויב איר ראַטעוועט מײַן טאָכטער, גיב איך אײַך אַוועק מײַן גאַנץ פֿאַרמעגן, מיט דער טאָכטער אין איינעם!…‟

רופֿט זיך אָן משה: „סטײַטש, וואָס דאַרף מען כאַפּן אַזוי גיך, לאָמיך קודם אַ קוק טאָן אויף דער קראַנקער.‟

זיי קומען צו פֿאָרן צום סוחר, דער באַלעבאָס פֿירט אים אַרײַן צו זײַן קראַנקער טאָכטער אין צימער אַרײַן, און… זײַן טאַטע, דער מלאך־המוות, שטייט שוין בײַ דעם מיידל צוקאָפּנס. „אײַ, — טראַכט משה, — אײַ, שלעכט…‟ און דאָס קראַנקע מיידל, אַפֿילו אויפֿן טויטן־בעט, זעט אויס אַזאַ שיינע, ווי די לבֿנה, וואָס מיט אַלע כּוחות שלאָגט זיך דורך דורך אַ וואָלקנדל. איין רגע — און דאָס וואָלקנדל ווערט אַ שוואַרצע כמאַרע און פֿאַרשטעלט די שײַן. ער האָט זיך גלײַך פֿאַרליבט אין איר… וואָס טוט מען? וואָס פֿאַר אַן עצה זאָל ער זיך געבן? און דאָ פֿאַלט אים אײַן אַ פֿאָרטל. ער גיט אַ שרײַ אויס: „טאַטע, טאַטע, אָט גיי איך רופֿן די מאַמע!‟

דערהערט עס, איז דער מלאך־המוות באַלד פֿאַרשוווּנדן געוואָרן…

און דער אמתער קינדער־דאָקטער, סויבלמאַן, איז געווען אַ וווילע נשמה. איך האָב קיין מאָל פֿון אים ניט געהערט אַ הויך וואָרט, און ער האָט קיין מאָל ניט געוואָרפֿן אויף מיר קיין בייזן בליק — אַ שטילער, איידעלער מענטש, מיט צוויי דורכזיכטיקע אויגן, וואָס מ׳האָט געקאָנט אין זיי זען זײַן ציכטיקע נשמה.