Oyneg Shabes
April 21, 2016, 1:58am

פּסח־סדר אין „שלום־עליכם שול 21‟ — 1964

Passover Seder at Sholem Aleichem School 21 in 1964

  • Print
  • Share Share

יעדע ייִדישע קהילה פּאַסט פֿאַר זיך צו דעם פּסחדיקן סדר, ער זאָל שטימען מיט די ווערטן פֿון אירע מיטגלידער. בײַ די אַמעריקאַנער ייִדישיסטן אינעם 20סטן יאָרהונדערט האָט מען געשאַפֿן אַ ריי „ייִדישיסטישע‟ הגדות, וואָס האָבן זיך באַנונצט מיט די טראַדיציאָנעלע סימבאָלן פֿון פּסח אויף אַ נײַעם אופֿן.

די גאָר־לינקע קרײַזן, ווי למשל, אין די „אָרדן‟־שולן האָבן באַטאָנט ווי אַזוי מע קען פֿאַרשטיין די באַפֿרײַונג פֿון די ייִדישע שקלאַפֿן ווי אַ משל, וואָס רעדט וועגן דעם מצבֿ פֿון די אָרעמע אַרבעטער אין אַ קאַפּיטאַליסטישער סיסטעם. אַנדערע גרופּעס האָבן באַטאָנט דעם אויפֿשטאַנד אין וואַרשעווער געטאָ, וואָס איז פֿאָרגעקומען פּסח־צײַט, ווי אַ נײַעם עפּיזאָד אינעם אייביקן קאַמף פֿאַר פֿרײַהייט. אַנדערע גרופּעס, ווי למשל, די פּועלי־ציוניסטן, האָבן דערהויבן דעם אויפֿקום פֿון מדינת־ישׂראל ווי אַ היסטאָריש געשעעניש, וואָס איז געווען ענלעך צום מאָמענט אין חומש, ווען די ייִדן זענען אָנגעקומען אין ארץ־ישׂראל נאָכן יציאת־מצרים.

לעצטנס האָט אונדזער קאָלעגע מרים האָפֿמאַן אונדז געבראַכט זייער אַן אינטערעסאַנטע רעקאָרדירונג פֿון אַזאַ מין ייִדישיסטישן פּסח־סדר, וואָס זי האָט געהאָלפֿן אויפֿצופֿירן אין 1964. דער סדר, וואָס עס האָבן געמאַכט די קינדער בײַם „שלום־עליכם־שול 21‟ אויף ביינברידזש־עוועניו אין די „בראָנקס‟, איז אַ ביסל מער טראַדיציאָנעל ווי דער טיפּישער ייִדישיסטישער סדר פֿונעם דור: מע הערט אַ סך פֿון די טראַדיציאָנעלע ברכות און מע נעמט אַרײַן ס׳רובֿ פֿון די הויפּט־מאָמענטן פֿונעם סדר אַזוי ווי די „פֿיר קשיות‟ און „דינו‟. דערצו זינגט מען אַ ריי ייִדישע לידער וועגן פּסח (מאָריס ראָזענפֿעלדס „אין דעם לאַנד פֿון פּיראַמידן‟ און „שווימט דאָס קעסטעלע אויפֿן טײַך‟ און „זאָג מאַראַן‟ פֿון אַבֿרהם רייזען) און אַ ייִדישן נוסח פֿון „חד־גדיא‟. אינעם חורבן־טייל פֿון דער פּראָגראַם זינגט מען דעם פּאַרטיזאַנער הימען „זאָג ניט קיינמאָל‟ און „אַני מאמין‟ און מע רעציטירט אַ טייל פֿון בינעם העלערס „אין וואַרשעווער געטאָ איז איצט חודש ניסן‟. צוליב דעם וואָס די „שלום־עליכם‟־שולן זענען געווען ציוניסטיש־געשטימט, הערט מען אויך בײַם סוף פֿונעם סדר ווי מע זינגט „התּיקווה‟.

דעם סדר האָבן אָרגאַניזירט און אָנגעפֿירט מרים האָפֿמאַן און בלומע לעדערהענדלער. אין דער פּראָגראַם האָבן אָנטייל גענומען אַ ריי קינדער, וואָס זענען שפּעטער געוואָרן באַקאַנט אויף דער ייִדישער גאַס, אַרײַנגערעכנט דער אַקטיאָר אַבֿי האָפֿמאַן, דער היסטאָריקער דוד פֿישמאַן און אונדזערע קאָלעגעס שׂרה־רחל שעכטער און איציק גאָטעסמאַן.


Back to עונג־שבת