מײַן באַליבטסטע ירושה־זאַך: געמעל פֿון מײַן עלטער־זיידן

Favorite Heirloom: Painting of My Great-Grandfather

פֿון מלכּה־פֿייגע מרגליות

SCROLL DOWN FOR ENGLISH

מיט עטלעכע חדשים צוריק האָבן מיר געבעטן אונדזערע לייענער — סײַ פֿונעם ייִדישן פֿאָרווערטס, סײַ פֿונעם ענגלישן — איר זאָלט אונדז צושיקן אַ פֿאָטאָגראַפֿיע און באַשרײַבונג פֿון אײַער באַליבטסטער ירושה־זאַך. דער אָפּרוף איז געווען אַן ענטוזיאַסטישער. אָנהייבנדיק די ערשטע וואָך אין מײַ, דעם חודש געווידמעט דער ייִדישער אַמעריקאַנער קולטור־ירושה, שטעלן מיר יעדן טאָג אַרויף איינע פֿון די ירושה־מעשׂיות.

דורך די אַלע חפֿצים וועט איר זיך אַ ביסל דערוויסן וועגן די אינטערעסאַנטע משפּחה־געשיכטעס פֿון אונדזערע לייענער, און במילא זיך באַקענען מיט געוויסע אַספּעקטן פֿון דער ייִדישער קולטור־געשיכטע פֿון אַ מער פּערזענלעכן קוקווינקל.

געמעל פֿון מײַן עלטער־זיידן

מלכּה־פֿייגע מרגליות

דאָס געמעל איז געשאַפֿן געוואָרן אויפֿן סמך פֿון אַ פֿאָטאָגראַפֿיע, וואָס מע האָט בשתּיקה אַראָפּגענומען פֿון מײַן עלטער־זיידן, הרבֿ יחיאל צבֿי מרגלית, אַ קאַרלינער חסיד וואָס איז געבוירן געוואָרן אין קריניק (הײַנט פּוילן) אין 1853 און זיך באַזעצט אין ארץ־ישׂראל אויף דער בקשה פֿון זײַן רבין.

צוריקפֿאָרנדיק פֿון ירושלים אין 1896 כּדי צו זען זײַן רבין, איז מײַן עלטער־זיידע פֿאַרמישט געוואָרן אין אַ בלוט־בילבול און געזעסן אין תּפֿיסה אין רוסטשוק (הײַנט רוס), בולגאַריע, לעבן דער טערקישער גרענעץ, חדשים לאַנג.

במשך פֿון די ערשטע אַכט יאָר פֿון מײַן טאַטנס לעבן איז דער עלטער־זיידע בײַ אים געווען ממש אַ טאַטע־פֿיגור ווײַל זײַן אייגענער טאַטע (מײַן זיידע), אויך אַ רבֿ, האָט איבערגעלאָזט זײַן משפּחה אין ירושלים און איז אַוועק אין אויסלאַנד זוכן פּרנסה — צו ערשט, אין קאַנאַדע, און שפּעטער אין אַמעריקע. מײַן טאַטע פֿלעג מיר דערציילן ווי ער און זײַן זיידע זענען ביידע געשלאָפֿן אין דער סוכּה, געגאַנגען אין איינעם צום כּותל־מערבֿי און געזונגען קאַרלינער זמירות ביחד. נאָך דעם וואָס די משפּחה האָט פֿאַרלאָזט ארץ־ישׂראל אין 1930 האָט מײַן טאַטע שוין מער ניט געזען זײַן זיידן.

דאָס געמעל, וואָס האָט באַלאַנגט צו מײַן זיידן און דערנאָך צו מײַן טאַטן (ס׳איז שטענדיק געהאָנגען אין זײַן ביבליאָטעק ווען איך בין געווען אַ קינד), געפֿינט זיך איצט אין מײַן אייגענעם עסצימער. ווען איך גיב נאָר אַ קוק אויפֿן בילד, הער איך אַזש די קאַרלינער זמירות וואָס הרבֿ יחיאל צבֿי האָט איבערגעגעבן זײַן זון, וועלכער האָט זיי אויסגעלערנט זײַן זון, וועלכער האָט זיי אויסגעלערנט זײַן טאָכטער — מיך. 

---

By reading about these family treasures, you will discover some of the fascinating family histories of our readers, as well as their Jewish cultural context from a personal perspective.

If you can read some Yiddish, try reading the Yiddish passage above, which comes with a special feature: every time you click on a word, the English translation appears!

---

Painting of My Great-Grandfather

by Malka Margolies

This is a painting made from a photograph taken surreptitiously of my great-grandfather, Rabbi Yekhiel Zvi Margolies, a Karliner Hasid who was born in the town of Kryniki, (Krinik in Yiddish) in 1853 and moved to Jerusalem in 1873 at the behest of his rebbe.

While traveling back from Jerusalem to see his rebbe in 1896, my great-grandfather was caught up in a blood libel and held prisoner in Rustchuk (now Ruse), Bulgaria, near the Turkish border, for many months.

For the first eight years of my own father’s life, my great-grandfather was his “father figure”, since his own father (my grandfather), also a rabbi, had left his family in Jerusalem to try and earn a living – first in Canada and eventually in the United States.

My father would tell me how he and his grandfather slept together in the sukkah, went to the kotel together and sang Karliner melodies together in the 1920’s.

After the family departed Palestine in 1930, my father never saw him again. Yet this painting which once belonged to my grandfather, later hung in my own father’s library throughout my childhood. It now graces my dining room and whenever I look at it, my head fills with the Karliner zemiros he passed on to his son, who taught his son, who taught his daughter, me.