ווי אַזוי צו היילן אַנעמיע און געלענקען־ווייטיקן

How to Treat Anemia and Joint Pain

פֿון שלום בערגער

ליבער ד״ר בערגער,

מיט אַ פּאָר יאָר צוריק האָט מײַן דאָקטער זיך דערוווּסט, אַז כ’לײַד פֿון אַנעמיע און מיר געהייסן אײַננעמען אײַזנפּילן. די פּילן האָבן טאַקע געהאָלפֿן. ווען די פּראָבלעם איז צוריקגעקומען האָב איך נאָך אַ מאָל אָנגעהויבן אײַנצונעמען אײַזן. איצט איז דער ניוואָ אײַזן אין מײַן בלוט צו הויך, אָבער כ’בין נאָך אַלץ אַנעמיש. ווי קען דאָס זײַן? וואָס איז די באַציִונג צווישן אײַזן־ניוואָען און דער אַנעמיע?

אײַער
אַנאָנימע מיט אַנעמיע
ניו־יאָרק

טײַערע „אַנאָנימע מיט אַנעמיע‟,

נאָכן זיך דורכשרײַבן מיט אײַך, פֿאַרשטיי איך שוין, אַז בדרך־כּלל, פֿילט איר זיך געזונט; דאָס הייסט, נישט אָפּגעשוואַכט, נישט מיד — נאָר מע האָט צופֿעליק אויסגעפֿונען, אַז אײַער בלוט איז „נידעריק‟ לויט די ציפֿערן. האָט מען אײַך געהייסן אײַננעמען אײַזן, נאָר די ציפֿערן האָבן זיך קוים גערירט פֿון אָרט.

צוליב אײַער עלטער, וואָס כ’האָב דאָס אויך אויסגעפֿרעגט בײַ אײַך, זײַט איר מסתּמא אַ ביסל אַנעמיש, ווײַל איר מענסטרויִרט. אײַער דאָקטער האָט באַשלאָסן אײַך אויסצושרײַבן אײַזנפּילן צו נאָרמאַליזירן דעם ציפֿער, ווײַל די פּילן זײַנען ביליק און בדרך־כּלל עפֿעקטיוו. פֿאַר וואָס איז אײַער בלוטצאָל (העמאָגלאָבין אָדער העמאַטאָקריט) נאָך אַלץ די זעלבע?

זיכער בין איך נישט, נאָר לעצטנס האָב איך געלייענט, אַז די אײַזן־טעסטן וואָס מיר ניצן, שפּיגלען אפֿשר נישט אָפּ די אמתע אײַנזאַפּונג פֿון אײַזן אין גוף. בײַ אײַך איז, דאַכט זיך, ווייניקער וויכטיק — ווײַל איר פֿילט זיך גוט, און דער נומערישער אומבאַלאַנס איז נישט פּראָבלעמאַטיש. פֿון אײַער פֿראַגע האָב איך זיך פֿאָרט עפּעס אָפּגעלערנט. מעגלעך, אַז מיר וועלן זען נײַע, מער פּינקטלעכע מינים אײַזן-טעסטן אין די קומעדיקע יאָרן.

---

ליבער ד״ר בערגער,

כ׳לײַד אויף ערנסטע און כראָנישע ווייטיקן אין מײַנע געלענקען. צוליב דעם נעם איך אײַן סטעראָיִד־פּילן עטלעכע מאָל אַ וואָך, במשך פֿון עטלעכע חדשים לאַנג. איצט זאָרגט מען זיך, אַז דער מעדיקאַמענט קען אַליין אַרויסרופֿן פּראָבלעמען; צום בײַשפּיל, אַ ירידה פֿון דער ביינער־געדיכטקייט. וואָס זײַנען די זיכערסטע אַלטערנאַטיוון?

אײַער
איימי אַלאַראַ
פּענסילווייניע

טײַערע איימי,

כראָנישע ווייטיקן זײַנען איינע פֿון די פֿרוסטרירנדיקסטע און שווערסטע פּראָבלעמען. אונדזערע רפֿואות טויגן אָפֿט מאָל אויף כּפּרות, און אין אונדזער סיסטעם פֿעלט אָפֿט מיטגעפֿיל און, פּראָסט־און־פּשוט — רחמנות. כ’פֿאַרשטיי אײַער מצבֿ.

עס זעט אויס, אַז איר לײַדט אויף רעוואַמאַטישן אַרטריט — אַן אָנצינדונג אין די געלענקען. אַחוץ די סטעראָיִדן וואָס איר דערמאָנט, זײַנען דאָ צוויי מינים רפֿואות. איינער נעמט אײַן, צווישן אַנדערש, דעם מעדיקאַמענט methotrexate, וואָס קען ווירקן אויפֿן האַרץ, די לונגען און לעבער. טויזנטער מענטשן האָבן פֿאַראַיאָרן אײַנגענומען דעם מעדיקאַמענט און ס’ווערט ברייט באַנוצט.

אין די לעצטע יאָרצענדליקער זײַנען אויפֿגעקומען די אַזוי־גערופֿענע ביאָלאָגישע באַהאַנדלונגען צום אָנצינדונג־אַרטריט, וואָס האַלטן אײַן דעם קערפּערלעכן אימון־אָפּרוף. אַזעלכע רפֿואות קענען זײַן עפֿעקטיוו אויך, נאָר ווערן פֿאַרבונדן מיט אַ געהעכערטער ריזיקע פֿון אינפֿעקציִעס.

בקיצור — ס׳ווענדט זיך. יעדער טיפּ מעדיקאַמענטן טראָגט מיט זיך אַ ריי מעלות און חסרונות. מע קען נישט גרינג פֿאַרסך־הכּלען, וואָס איז בעסער. דערפֿאַר מוז די פּאַציענטקע זיך אַוועקזעצן מיטן דאָקטער, אָדער אַן אַנדערן פֿאַרלאָזלעכן מומחה, און באַשליסן אירע פּריאָריטעטן.