פֿאַר װאָס מוז איך אַזױ אָפֿט משתּין זײַן בײַ נאַכט?

Why Do I Need to Urinate So Often at Night?

פֿון שלום בערגער

ליבער ד”ר בערגער,

פֿאַר וואָס, אַז מיר ווערן עלטער, וועקן מיר זיך אויף אַזוי אָפֿט אין מיטן פֿון דער נאַכט צו גיין פּישן?

אַבֿרהם פּאַט,
ווערמאָנט

---

טײַערער אַבֿרהם פּאַט,

יעדער ווייסט, אַז די עלטערע לײַט כאַפּן זיך אָפֿט מאָל אויף בײַ נאַכט צו לאָזן אורין — נאָר אָפֿט מאָל טראַכט מען נישט קיין סך וועגן דעם איידער מ’איז אַליין שוין אין די יאָרן. מע שרײַבט, אַז ביז 80 יאָר האָבן פֿון 80 ביז 90 פּראָצענט עלטערע לײַט „נאָקטוריע‟, דאָס הייסט זיי מוזן אורינירן בײַ נאַכט. מיט אַזאַ פּראָפּאָרציע, קען מען זאָגן פֿון אָנהייבן אַז ס’איז לאַוו־דווקא אַ מעדיצינישע פּראָבלעם, נאָר אַ נאַטירלעכע געשעענישן וואָס קומט פֿאָר כּמעט בײַ יעדן. צוריקגערעדט, קען דאָס אורינירן בײַ נאַכט שטערן דאָס שלאָפֿן און פֿירן צו מידקייט און אַ געשטערטער שטימונג און אויפֿמערק בײַ טאָג — איז כּדאַי, דערפֿאַר, פֿרעגן וועגן דעם וואָס, וווּ און ווען.

בײַ די מערסטע מענטשן וואָס אורינירן אויף דער נאַכט שטעקט די פּראָבלעם מסתּמא אין אורין־פּענכער. אָדער דער אַרויסלאָז פֿון פּענכער ווערט פֿאַרשטעלט (בײַ מענער) פֿון אַ פֿאַרגרעסערטן פּראָסטאַט, אָדער (אין ביידע מינים) דער הויפּטמוסקל פֿון פּענכער ווערט היפּער — צי היפּאָאַקטיוו. בײַ פֿרויען גייט די פּראָבלעם אָפֿט מאָל אין די מוסקלען פֿון בעקן (פּעלוויס) וואָס ווערן שוואַכער נאָכן האָבן קינדער. אַנדערע זאַכן קענען ווירקן אויפֿן פּענכער: אַ פּענכערשטיין, אָדער גאָר אַן אָנוווּקס, קען אַוודאי שטערן זײַן פֿונקציע, ווי אויך, פֿאַרשטייט זיך, אַ פּענכער־אָנצינדונג. (אַן אינפֿעקציע אָדער אַ שטיין ווײַטער אינעװייניק, אין די נירן צי די אורין־רערן, קען דאָך אויך ווירקן דערויף, נאָר זײַנען ווייניקער אָפֿט סיבות פֿאַר נאַכט־אורינירן.)

אָדער קען זיך האַנדלען, ווידער, אין אַ פּראָבלעם מיט די קערפּער־פֿליסיקייטן. אין טייל מענטשן איז גאַנץ פּשוט: אַ יונגאַטש קען אָפּטרינקען אַ פֿלאַש יין און אָפּכראָפּען ביז בראָנטש, נאָר אַלקאָהאָל און קאַפֿעיִן, בײַ מענטשן וואָס זײַנען מער נישט אַזוי יונג, קענען זיכער פֿירן צו נאָקטוריע. מעדיקאַמענטן קענען אויך פֿירן דערצו. און מע טאָר אוודאי נישט פֿאַרגעסן אין אַ לאַנגער רשימה קרענקען וואָס קענען צעשטערן דעם קערפּערס פֿליסיקייט־באַלאַנץ, צוליב פֿאַרשיידענע סיבות: דיִאַבעט איז דאָס פֿאַרשפּרייסטע מן־הסתּם, נאָר די פּאַרקינסאָן־קראַנקייט און אַלצהיימערס קענען אויך זײַן שולדיק.

איר פֿרעגט, מסתּמא, וואָס מע קען טאָן. בײַ טייל מענטשן איז די לייזונג גאַנץ פּשוט: לייגט זיך שלאָפֿן נישט נאָר אויף אַ ניכטערן מאָגן (דאָס הייסט צוויי שעה, צי מער, נאָכן אָפּעסן וועטשערע), נאָר אויך מיט אַ ליידיקן פּענכער, דאָס הייסט, זאָל מען משתּין זײַן פֿאַרן שלאָפֿן גיין און פֿאַרמײַדן פֿליסיקייטן: אַלהאָקאָל, קאַפֿעיִנירטע געטראַנקען און סאָדעס. מע זאָל רעדן מיטן דאָקטער צי קראַנקן־שוועסטער וועגן באַהאַנדלען די געזונט־פֿעלער, צום בײַשפּיל צוקערקראַנקייט, וואָס קענען אויך פֿירן צו נאַכט־אורינירן. אין ערנסטע פֿאַלן קען מען באַטראַכטן כירורגיע צו העלפֿן פֿאַרריכטן דעם פּענכער, אַרויסנעמען צי פֿאַרקעלענרן דעם פּראָסטאַט, אָדער פֿאַרשטאַרקן די בעקן־מוסקלען.

ווי אָפֿט מאָל ווענדט זיך אַלץ אין ווי מע פֿילט זיך בכלל. ס’איז נישט קיין גרויסער חידוש אַז אַ מענטש אויף דער עלטער זאָל זיך אויפֿכאַפּן אַ מאָל אויף דער נאַכט צו גיין „כאַפּן פֿיש‟. אויב סע שטערט אײַך, פֿרעגט זיך צי איר קענט אײַנפֿירן פּשוטע מיטלען, און אויב נישט, רעדט מיט אַ מומחה.