Oyneg Shabes

אַ חסידישער „לע מיזעראַבל‟

A Hasidic Les Miserables

  • Print
  • Share Share

ס׳איז אַ סוד פֿאַר גאַנץ בראָד, אַז אַ סך פֿון דער הײַנטיקער פּאָפּולערער חסידישער קולטור ווערט פֿרײַ גענומען פֿון דער דרויסנדיקער גוייִשער סבֿיבֿה. פּונקט אַזוי ווי בײַ די ייִדישע דראַמאַטורגן מיט 150 יאָר צוריק, נעמען די הײַנטיקע חסידישע קינסטלער אַ סך פֿון זייערע געדאַנקען בײַ דער וועלט־ליטעראַטור.

פֿאַראַיאָרן האָט מען אויפֿגעשטעלט אַ פּאָפּולערע שפּיל אום סוכּות מיטן נאָמען „אומגלויבלעך‟. ווי עס טרעפֿט זיך, איז די פּיעסע, געשריבן דורכן דראַמאַטורג און באַקאַנטן בדחן אליעזר יקיר ברוין, אַ פֿרײַע אַדאַפּטאַציע פֿון וויקטאָר הוגאָס באַרימטן ראָמאַן „לע מיזעראַבל‟ (1862), וואָס איז שפּעטער פֿאַרוואַנדלט געוואָרן אין איינעם פֿון די באַקאַנטסטע מוזיקלס אויף דער וועלט. מע האָט, פֿאַרשטייט זיך, צוגעפּאַסט דעם נאַראַטיוו צו די קולטורעלע באַדערפֿענישן פֿונעם היימישן עולם (דער גלח איז געוואָרן אַ רבֿ, ס׳זענען ניטאָ קיין פֿרויען אָדער, חלילה, ליבע־סצענעס) אָבער אין תּוך אַרײַן זענען די צוויי מעשׂיות די זעלביקע.

אינעם ליד, אָנגעשריבן און געזונגען פֿון חיים איצקאָוויץ, האַנדלט זיך וועגן אַ ייִד, וואָס ווערט באַפֿרײַט פֿון דער טורמע נאָך 16 יאָר. די שפּראַך איז בפֿירוש אַ רײַכע, אַפֿילו אַ ליטעראַרישע און דערמאָנט סײַ קלאַסישע בדחנות, סײַ די מאָדערנע ייִדישע פּאָעזיע.