פֿאַר וואָס העלפֿט מעלאַטאָנין ניט אַלעמען גלײַך?

Why Doesn't Melatonin Work For Everyone?

פֿון שלום בערגער

ליבער ד״ר בערגער,
פֿאַר װאָס איז 5 מיליגראַם מעלאַטאָנין בײַ מיר זײער עפֿעקטיװ (איך שלאָף זיך אױס און שטײ אױף אַ װאַכע), בשעת אַ חבֿרטע מײַנע בלײַבט צו מאָרגנס פֿאַרשלאָפֿן אַ גאַנצן טאָג, און אַ צווייטער חבֿר װערט דערפֿון אומרויִק און ציטערדיק?
נעמי דזשאָנס, װאַנקוּװער, ב״ק

ליבע נעמי,

עטלעכע סיבות דערפֿאַר. ערשטנס ווערט מעלאַטאָנין נישט רעגלאַמענטירט, בפֿרט אין די פֿאַראײניקטע שטאַטן, אונטער די זעלבע שטרענגע פֿאָדערונגען ווי סתּם מעדיקאַמענטן, נאָר בלויז װי אַ נערונג־דערגאַנצונג [סופּלעמענט]. דאַרף מעלאַטאָנין נישט פּראָדוצירט ווערן אַזוי פּינקטלעך װי, למשל, אַ װאַקצין און עס קען געמאָלט זײַן אַז די שטאַרקײט אָדער אַפֿילו די אינגרעדיִענטן אין אײן בינטל מעלאַטאָנין־פּילן איז אַנדערש װי אַ צװײטע.

קען זײַן אַז דו האָסט אײַנגענומען דעם מעלאַטאָנין אַנדערש (מיט צי אָן װײַסער, זאַפֿט אָדער עסן) אַנדערש װי די חבֿרים, און דאָס קען װירקן אױף דער עפֿעקטיװקײט.

דער עיקר אָבער: אַלע מענטשן זײַנען אַנדערש און זײערע רעאַקציעס אױף היילמיטלען זענען אויך אַנדערש. די כעמיע פֿון גוף, באַזונדערס אין אַזאַ תּחום װי שלאָפֿן, איז אַ קאָמפּליצירטע, און נאָר מיט שװעריקײטן און אומפּינקטלעכקײטן קען מען אָפּשאַצן װיפֿל אַ מעדיקאַמענט אָדער נערונג־דערגאַנצונג װאָס מע נעמט אײַן, טויג טאַקע. זאָל דער מעלאַטאָנין אָבער דיר װײַטער העלפֿן. שלאָף געזונט!

---

ליבער ד״ר בערגער,
איז די כראָנישע „לײַם“־קראַנקײט טאַקע אַן אמתע זאַך?
מאַט טשאַראָן, באָסטאָן, מאַס׳
  טײַערער מאַט, 

װי איר װײסט מסתּמא, שטאַמט די „לײַם“־קראַנקײט פֿון אַ באַקטעריע װאָס װערט טראַנסמיטירט פֿונעם קליעשטש (בלע״ז, tick) װאָס געפֿינט זיך אָפֿט אין די האָר פֿון הירשן און שפּרינגט דערפֿון אַרױף אױפֿן מענטשן־הױט. דורכן ביס פֿון אַ קליעשטש דרינגט די באַקטעריע אַרײַן אין בלוטשטראָם, װאָס קען אַרױסרופֿן פֿאַרשײדענע סימפּטאָמען און צײכנס: אָנגעצונדענע געלענקען, אַ כאַראַקטעריסטישער הױט־אױסשיט, און אַ האַרץ־אָנצינדונג.

ס׳רובֿ פֿאַלן פֿון דער קראַנקײט װערן עפֿעקטיװ באַהאַנדלט דורך געבן אַנטיביאָטיק 2-4 װאָכן לאַנג אָבער אין אַ קלײנער טײל פֿאַלן בלײַבן סימפּטאָמען אַפֿילו נאָך דעם. דאָס רופֿט מען אין דער שמועסשפּראַך „כראָנישער ׳לײַם׳,“ כאָטש ס׳איז נישט קלאָר װאָס פֿאַר אַ שײַכות ס׳האָבן די סימפּטאָמען מיט דער אָריגינעלער קראַנקײט. אַ לענגערע טערמין פֿון אַנטיביאָטיק, צום בײַשפּיל, פֿאַרקלענערט נישט די לאַנג־דויערנדיקע סימפּטאָמען, און עס קען זײַן אַז די דאָזיקע פּראָבלעמען זײַנען גיכער פֿאַרבונדן מיט אַן אַלגעמײנעם מצבֿ פֿון אַן אָנצינדונג און נישט פֿון דער באַקטעריע אַלײן.

אין די דאָזיקע זעלטענע פֿאַלן פֿון אַ נאָך־לײַם־סינדראָם, איז דאָס בעסטע צו באַהאַנדלען די סימפּטאָמען, באַציִען זיך מיט מיטגעפֿיל צום פּאַציענט, און פּרוּװן אױסמײַדן נישט־אױספּרובירטע הײלמיטלען װאָס קענען שאַטן מער ווי העלפֿן.

 די טעג שרײַבט מען אַ סך אין די פּאַציענטישע קרײַזן װעגן דאָקטױרים װאָס „פֿאַרשטײען נישט“ דעם כראָנישן לײַם, און פֿון די דאָזיקע עפּיזאָדן דאַכט זיך מיר, אַז מע האָט דאָרט צו טאָן מיט דאָקטױרים װאָס זײַנען נישט קײן בעלנים בכלל אױפֿן קאָמוניקירן מיט פּאַציענטן.