זאָל איך קאָנטראָלירן די וואָג, ווען איך בין קראַנק?

Should I Watch My Weight When I'm Sick?

ליבער ד״ר בערגער,

כ׳בין אָנגעשטעקט מיט „מאָנאָ‟ (מאָנאָנוקלעאָז) און כ׳בין כּסדר הונגעריק. תּחילת האָב איך נישט צוגענומען קיין וואָג, כאָטש כ׳בין געלעגן אין בעט צוויי חדשים לאַנג און געגעסן מער ווי געוויינטלעך. אָבער נאָך פֿיר חדשים, כאָטש כ’האָב שוין אָנגעהויבן טאָן לײַכטע געניטונגען, נעם איך יאָ, צו־ביסלעך, צו וואָג. זאָל איך באַפֿרידיקן מײַן הונגער ווי אַ סימן פֿון דער קרענק, עסן ווי עס פֿאָדערט מײַן קערפּער און זיך נישט זאָרגן וועגן דעם צוגענומענעם וואָג? צי העלפֿט דאָס מיר זיך אויסהיילן? אָדער זאָל איך זײַן שטרענג מיט זיך און ווײַטער קאָנטראָלירן וויפֿל שפּײַז כ׳נעם אײַן?

אַ דאַנק,
וועראַ סאַבאָ

טײַערע וועראַ,

ס’איז טאַקע שווער צו לײַדן אויף אַזאַ קרענק ווי מאָנאָ, וואָס קען געדויערן אַ חודש אָדער מער. ווי אין פֿאַל פֿון אַ סך אַנדערע ווירוס־קראַנקייטן (צום בײַשפּיל, פֿאַרקילונגען צי אַ גריפּע), איז אָפֿט מאָל נישטאָ קיין ספּעציפֿיש מיטל וואָס איז בכּוח אויסצוהיילן דעם גוף גיכער ווי די נאַטור: דאָס הייסט, דעם גוף און די צײַט אַליין. (פֿאַראַן אַלע מאָל אויסנאַמען. אויב די סימפּטאָמען בעסערן זיך בכלל נישט אויס, אַדער לאָזן איבער אַ נײַע כראָנישע פּראָבלעם וואָס געדויערט מער ווי אַ פּאָר חדשים, אָדער מע האָט אַ געשיכטע פֿון ערנסטע געזונט־ענינים, איז כּדאַי צו רעדן מיטן דאָקטער פּנים־אל־פּנים.)

צוליב דעם, וואָס די ווירוסן קומען און גייען, און מע קען, בדרך־כּלל, בלויז פּרוּוון צו באַגרענעצן די סימפּטאָמען, וואָלט איך געזאָגט, אַז מע טאָר זיך נישט זאָרגן צו פֿיל וועגן „באַפֿרידיקן‟ דעם ריטעם פֿון אַ קראַקנייט. די געזעצן פֿון דער ביאָלאָגיע זײַנען אָפֿט מאָל מחוץ אונדזער קאָנטראָל. קעמערלעך ווערן צעשיקט, און זעלבשוץ קעגן ווירוסן ווערט דורכגעפֿירט אָן דײַן וויסן. מיט איין וואָרט: ווען דו ביסט הונגעריק — עס. ווען דו ביסט זאַט, הער אויף צו עסן.

אײַ, מע וועט צונעמען וואָג? אַ דערווײַליקער בײַט אין דער וואָג (אַרויף צי אַראָפּ) אין קאָנטעקסט פֿון אַ קראַנקייט איז אַ געוויינטלעכע זאַך און דאַרף נישט אַרויסרופֿן קיין דאגה אין פֿאַל פֿון אַזאַ אָפֿטמאָליקן ווירוס. (וואָג־ענדערונגען אין שווערע קרענק וואָס שפּיטאָליזירן דעם חולה איז שוין אַן אַנדער זאַך.) וואָס יאָ, אַן ערנסטע קראַנקייט קען אַ מאָל ענדערן די רגילותן פֿון לעבן, אויף אַזוי פֿיל, אַז מע דאַרף זיך ווידער „אײַנחזרן‟ געזונטע געוווינטשאַפֿטן. בכלל אָבער, אַז מע היילט זיך צו ביסלעך אויס, וועט דער קערפּער ווידער אָננעמען זײַן געוויינטלעכע וואָג.

טייל „פֿאָרווערטס‟־לייענערס קענען דיך ווי אַ יאָגע־אָנפֿירערין און ־לערערין, באַזונדערש אויף דער „ייִדיש־וואָך‟. ווינטש איך דיר זאָלסט קומען צו זיך, וועסטו ווידער קענען לערנען מיט אַנדערע ווי זיך צו באַוועגן אויף אַ געזונטן אופֿן. אַ רפֿואה שלמה!