מעג מען ניצן גרייפּפֿרוכט נידעריקער צו מאַכן דעם בלוט־דרוק?

Can Grapefruit Safely Lower One's Blood Pressure?

ליבער ד״ר בערגער:
צי איז גרייפּפֿרוכט געזונט צו עסן, כּדי נידעריקער צו מאַכן עמעצנס בלוטדרוק?
איידל רעזניק
צפֿת, ישׂראל

מיר זײַנען נישט באַקאַנט קיין באַווײַזן, אַז דער גרייפּפֿרוכט אַליין מאַכט נידעריקער דעם בלוטדרוק. נאָר ער קען בײַטן די ווירקונג פֿון מעדיקאַמענטן, וואָס זאָלן באַהאַנדלען דעם הויכן בלוטדרוק — ווי אויך אַ סך אַנדערע טיפּן מעדיצינען.

ווי אַזוי? גאָר אַ סך מעדיקאַמענטן ווערן פֿונאַנדערגענומען אין קערפּער פֿון אַ געוויסער משפּחה ענזימען (בלע”ז — enzymes) וואָס מע רופֿט זיי ציטאָכראָמען. די דאָזיקע ענזימען געפֿינען זיך סײַ אין די אינגעוויידן, סײַ אינעם לעבער. באַקומט זיך, אַז אַ צאָל רפֿואות ווערן פֿאַרדײעט צוויי מאָל, איידער זיי ווערן סיסטעמאַטיש אײַנגעזאַפּט פֿונעם גוף און האָבן אַן אַלגעמיינעם עפֿעקט.

גרייפּפֿרוכט־זאַפֿט איז אַ רײַך געמיש פֿון פֿאַרשידן־מיניקע מאָלעקולן, נאָר טייל פֿון זיי בינדן זיך גרינג צו צו די דאָזיקע „צעשטערערישע‟ ענזימען. די אונטערשטע שורה: דער גרייפּפֿרוכט־זאַפֿט, דורכן בלאָקירן די ענזימען, קען גאָר פֿאַרהעכערן די בלוט־קאָנצענטראַציע פֿון אַ צאָל רפֿואות.

ס’איז שווער צו האַלטן אַ גענויעם חשבון פֿון אַלע מעגלעכע פּראָבלעמען מיט די מעדיקאַמענטן, און אַ סך דאָקטוירים פֿרעגן נישט, אָדער הערן זיך נישט צו צום פּאַציענטס ענטפֿער. כּדי צו זײַן זיכער, קען איך פֿאָרלייגן צוויי מעגלעכקייטן:

1. אויב מע מוז טרינקען אַ גלעזל גרייפּפֿרוכט־זאַפֿט, איז בעסער נישט צו טרינקען אין זעלבן טאָג ווען מע נעמט אײַן אַ מעדיצין, וואָס קען געשטערט ווערן. (פֿרעגט אײַער דאָקטער, צי אײַער מעדיצין געהערט צו דער קאַטעגאָריע).

2. זעט אַז אַלע אײַערע מעדיקאַמענטן זײַנען טאַקע נייטיק. רעדט זיך גוט דורך מיט אײַער דאָקטער וואָס שייך די פּלוסן און מינוסן פֿון אײַערע רפֿואות; ס׳קען זײַן אַז טייל פֿון זיי זײַנען נישט אַזוי נייטיק ווי איר האָט געמיינט, קענט איר זיי אויפֿהערן אײַננעמען, און במילא אויסטרינקען אײַער זאַפֿט מיט אַ לײַכטערן געמיט.

---

ליבער ד״ר בערגער:
װי רעאַליסטיש זײַנען די קרענק אין דער טעלעװיזיע־סעריע „דאָק’ מאַרטין‟? קען מען טאַקע מיט אײן אױגנבליק שטעלן דעם דיאַגאָז „קושינגס סינדראָם“?
רפֿאל פֿינקל
לעקסינגטאָן, קענטאָקי

כ’קען נישט די דאָזיקע פּראָגראַם. מיינט איר, ס’איז כּדאַי צו קוקן?

ווי עס זאָל נישט זײַן, איז זיכער אמת, אַז טייל דיאַגנאָזן קען מען דערקענען מיט בלויז איין בליק. איר האָט אָנגעגעבן אַ קלאַסישן בײַשפּיל. אין „קושינג־סינדראָם‟, לײַדט דער קערפּער פֿון אַן עודף פֿון קאָרטיסאָל, אַ מאָלעקול וואָס ווערט פּראָדוצירט פֿון די אַדרענאַלע דריזן (די צוויי „יאַרמולקעס‟ פֿון די נירן). פֿון אַזאַ איבעריקייט פֿון קאָרטיסאָל באַקומעט מען זייער אַן אייגנאַרטיקע רונדלעכע צורה, בײַנאַנד מיט אַ הויקער און דינע, רויטלעכע הויט. פֿריִער איז די סיבה פֿון אַזאַ קרענק געוויינטלעך געווען אַן אָנוווּקס אויפֿן צוגאָבדריז (בלע”ז pituitary gland), נאָר הײַנט צו טאָג, געפֿינט מען דאָס גיכער בײַ מענטשן וואָס נעמען אײַן געוויסע מעדיצינען.

טשיקאַווע צוצוגעבן, אַז האַואַרד קושינג, וואָס האָט אַנטדעקט דעם סינדראָם (און האָט אויך געאַרבעט בײַ מײַן שפּיטאָל, דזשאָנס־האָפּקינס), איז, ווי אַ נעווראָכירורג, געווען אַ פּיִאָנער בײַם ניצן אָרטיקע אַנעסטעטיק (שלאָפֿמיטלען) בײַ כירורגישע אָפּעראַציעס.