Oyneg Shabes
May 16, 2019, 10:47am

ווידעאָ: „מײַן מאַמעס שבת־ליכט‟ געזונגען פֿון לייבעלע כיניטש

WATCH: "My Mother's Shabbos Candles" Sung by Leibele Jinich

פֿון דזשאָרדין קוציק

  • Print
  • Share Share

אַזוי ווי אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן און קאַנאַדע און להיפּוך צו כּמעט אַלע אַנדערע לענדער אין די אַמעריקעס, זענען ס׳רובֿ אַרגענטינער אָפּשטאַמיקע פֿון אייראָפּעיִשע אימיגראַנטן. די אַרגענטינער רעגירונג האָט ניט בלויז פֿאַרבעטן אימיגראַנטן זיך צו באַזעצן דאָרט, נאָר אויך, צוזאַמען מיט בראַזיל, אַפֿילו אונטערגעשטיצט פּראָיעקטן מאַסנווײַז צו באַזעצן אימיגראַנטן פֿון אַ געוויסן לאַנד צי פֿאָלק צוזאַמען, מע זאָל מאַכן פֿון זיי דאָרפֿישע אַגריקולטורעלע קאָלאָניעס.

אַזוי אַרום זענען אויפֿגעקומען אין אַרגענטינע קאָלאָניעס באַפֿעלקערט איבערהויפּט פֿון נײַ־געקומענע פֿון וויילז, דײַטשלאַנד, איטאַליע, אוקראַיִנע און שפּאַניע. דערפֿאַר האָט מען דאָרטן געפֿונען, און עס עקזיסטירן נאָך אַלץ עד־היום, ראַיאָינען פֿונעם לאַנד וווּ ס׳רובֿ אײַנווינער רעדן אַחוץ שפּאַניש די שפּראַכן פֿון זייערע אייראָפּעיִשע אָבֿות, אַרײַנגערעכנט וועלשיש און פֿאַרשידענע דיאַלעקטן פֿון איטאַליעניש און דײַטשיש. (דער דאָזיקער פֿענאָמען איז הײַנט מער בולט אין בראַזיל, וווּ מער ווי צוויי מיליאָן מענטשן רעדן נאָך פֿאַרשידענע דיאַלעקטן פֿון דײַטשיש און איטאַליעניש, כאָטש זייערע אָבֿות זענען געקומען פֿון אייראָפּע נאָך אין 19טן און אָנהייב 20סטן יאָרהונדערט).

פֿאָר וואָס דערמאָן איך דאָס אַלץ? ווײַל אין אַרגענטינע איז אויך געווען אַ ייִדישער ייִשובֿ, מאָזעסוויל. דאָרט האָבן זיך באַזעצט טויזנטער ייִדן, נײַ־געקומענע פֿון פּוילן און אוקראַיִנע. דער מעקסיקאַנער חזן לייבעלע כיניטש זינגט (אויבן) אַ ליד, וואָס ער געדענקט פֿון זײַנע קינדער־יאָרן אין אַ ייִדיש־רעדנדיקן שטעטל לעבן מאָזעסוויל. אין 2013 האָט ער געמאַכט אַן אינטערוויו מיט קריסטאַ וויטני ווי אַ טייל פֿונעם פּראָיעקט פֿון געשיכטע־בעל־פּה בײַם „ייִדישן ביכער־צענטער‟. הײַנט וווינט דער חזן כיניטש אין מעקסיקע.

אָט זינגט ער אַ ליד וועגן „מאָזעסוויל‟:

און אָט דערציילט ער וועגן אַ קאָמישן אינצידענט וואָס איז פֿאָרגעקומען אין זײַן יוגנט:

וואָס איז געוואָרן פֿון מאָזעסוויל? כאָטש עס וווינען דאָרט נאָך אַלץ אַ פּאָר צענדליק ייִדן וואָס פּרובירן אויפֿצוהאַלטן די אַלטע טראַדיציעס, איז דער ייִשובֿ מער־ווייניקער דורכגעפֿאַלן ווײַל מיט דער צײַט האָבן די אימיגראַנטן און זייערע קינדער געפֿונען מער עקאָנאָמישע געלעגנהייטן אין די גרויסע שטעט אַזוי ווי בוענאָס־אײַרעס.


Back to עונג־שבת