אַ „פּיליסופֿישער‟ שידוך

A Philosophical Match

מע האָט מיר אָנגעהױבן רעדן אַ שידוך נאָך אין יענע צײַטן, װען מע האָט ניט געװוּסט פֿון קײן שום קאָמפּיוטערן, סמאַרטפֿאָנען און אַנדערע הײַנטצײַטיקע גליקן. כ’בין דעמאָלט געװען אַ בחורל פֿון זיבעצן יאָר און נאָר װאָס אָנגעהױבן צו לערנען זיך אין אינסטיטוט, אין אַ גרױסער שטאָט. “אַ גרױסע שטאָט איז פֿול מיט סכּנות. ער איז דאָך אַ הולטײַ און עפּעס אַ שיקסע קען אים, חלילה, פֿאַרשלעפּן אין בעט אַרײַן, און שױן — פֿאַרפֿאַלן!” — האָבן באַשטימט די באָבעס און מומעס.

מײַן גלאַװנע שדכנטע איז געװאָרן די מומע דבֿורה, מײַן עלטער־זײדעס אײניקל פֿון זײַן ערשטער פֿרױ לאה, װעלכע איז ניפֿטר געװאָרן זײער אַ יונגע, און מײַן עלטער־זײדע פּנחס האָט חתונה געהאַט מיט מײַן עלטער־באָבע פּערל. מיט אײן װאָרט, כ’בין געװאָרן אַן אָפֿטער גאַסט אין קעשענעװ, בײַ דער מומע דבֿורה. רעדן האָט זי גערעדט נאָר אױף ייִדיש און אױף רומעניש, און ס’פֿאַרשטײט זיך, אַז אױך מײַנע “כּלות” זײַנען געװען פֿון די סאַמע לײַטישע „בעסאַראָבער‟ משפּחות, און כּדי צו װײַזן זײער גרױסע געלערנטקײט האָבן זײ זיך געבראָכן די צײן און גערעדט אַ קאַליע רוסיש.

— מעכעלע, דרײ אָן די „ספּרינזשינע‟ אױפֿן זײגער, דו זאָלסט ניט פֿאַרשפּעטיקן אױף דער „סװינדאַניע‟ [טרעפֿונג]. די בתולה איז זײער אַ שעמעװדיקע, זי הײסט מאַניע און זי לערנט זיך אינעם שפּײַז־אינדוסטריע אינסטיטוט.

— װעגן װאָס זאָל איך רעדן מיט אַ שעמעװדיקער לאָקשן־ציִערקע?

— הער אױף מיט דײַנע טריאַטער־שטיקלעך! ניט קײן לאָקשן־ציִערקע, זי װעט זײַן אַ טעכנאָלאָג. אָט, הער מיך גוט אױס. הײב אָן פֿון דער װײַטנס. קודם־כּל, זאָלסטו רעדן װעגן ליבע, נאָך דעם — װעגן משפּחה־זאַכן, און צום סוף זאָלסטו מיט איר כאַפּן אַ שמועסל װעגן אַ ביסל „פּיליסופֿיע‟.

דאָס אָנקוקן די בתולה מאַניע איז געװען ענלעך אױף אַ ספּעקטאַקל אין אַ פּראָװינציעלן טעאַטער. איך בין געשטאַנען ניט װײַט פֿון מומע דבֿורהס הױז און גערײכערט. און אָט, עס קומען מיר אַנטקעגן די מומע דבֿורה מיט אַ סימפּאַטיש מײדל, װעלכע האָט זיך אײַנגעקלאַמערט אין מומע דבֿורהס אַרבל, װי אַ פּיצל קינד אין דער מאַמעס קלייד.

— אָ, מעכעלע, װאָס טוסטו דאָ עפּעס? — האָט אַ פֿרעג געטאָן די מומע, — זײַ באַקאַנט — מאַניע. מאַניע, דאָס איז מײַן פּלימעניק מעכל… אָ, גאָט מײַנער, כ’האָב אין גאַנצן פֿאַרגעסן… בײַ מיר אױף דער פּליטע שטײט אַ טשײַניק.

די מומע דבֿורה איז אַװעקגעלאָפֿן און געלאָזט מיך אױף הפֿקר מיט דער בתולה מאַניע, װעלכע האָט שיִער ניט געחלשט פֿאַר שרעק, און מורא געהאַט צו גײן צו מיר נענטער װי אױף צװײ מעטער.

„גוט, מײַן טײַערע מומע דבֿורה, — האָב איך אַ זאָג געטאָן צו זיך אַלײן, — אָט װעל איך זי משׂמח זײַן! קודם־כּל, דאַרף מען רעדן װעגן ליבע, נאָך דעם — װעגן משפּחה־זאַכן, און צום סוף, צו כאַפּן אַ שמועסל װעגן אַ ביסל ׳פּיליסופֿיע׳‟.

— מאַניע, װי איך האָב פֿאַרשטאַנען, לערנט איר די טעכנאָלאָגיע פֿון דער שפּײַז־אינדוסטריע. זאָגט מיר ביטע, צי האָט איר אַ שטײגער ליב… לאָקשן?…

— לאָקשן? פֿאַר װאָס זאָל איך ניט ליב האָבן קײן לאָקשן?…

„גוט, — טראַכט איך מיר װײַטער, — װעגן ליבע האָבן מיר שױן אָפּגערעדט. איצט, משפּחה־זאַכן…‟

— הע… זײַט מיר מוחל, מאַניע, אַ ברודער, כ’בעט איבער אײַער כּבֿוד, האָט איר?

— אַ ברודער? — האָט זיך דערפֿרײט מאַניע, — נײן, איך האָב נאָר צװײ שװעסטער, און קײן ברודער האָב איך ניט.

כ’האָב זיך פֿאַרטראַכט אױף אַ װײַלע. נו אָט, װעגן ליבע האָבן מיר שױן איבערגערעדט, די משפּחה־זאַכן אױך באַהאַנדלט, איצט קומט שױן דאָס װיכטיקסטע — צו כאַפּן אַ שמועסל װעגן דער „פּיליסופֿיע‟.

— אַהאַ, הײסט עס, אַז לאָקשן האָט איר יאָ ליב, און קײן ברודער האָט איר ניט. דאַן זאָגט מיר, מײַן טײַערע מאַניע… אָט, למשל, שטעלט אײַך פֿאָר, װען איר װאָלט יאָ געהאַט אַ ברודער… װי מײנט איר, װאָלט ער ליב געהאַט לאָקשן?..