ייִדישע פּרנסות

Jewish Business

אַן אָנזעצער מיט אײַנזעעניש

אַ ייִד אַ סוחר, וואָס האָט געהאַלטן בײַם אָנזעצן, איז מיט זײַן זון געפֿאָרן קיין וואַרשע אײַנקויפֿן סחורה.

ווען ער האָט גענומען אויסקלײַבן זײַן סחורה, האָט ער זיך מיטן ייִדישן הורט־סוחר שטאַרק געדונגען איבערן פּרײַז פֿון יעדן שטיקל סחורה. מאַכט דער זון שטילערהייט צום פֿאָטער:

— סטײַטש, טאַטע, וואָס דינגסטו זיך? דו וועסט דאָך סײַ ווי סײַ ניט באַצאָלן.

— פֿאַרשטייסטו מיך, מײַן קינד, — ענטפֿערט דער פֿאָטער, — איך וויל ניט, אַז אַ ייִד זאָל פֿאַרלירן צו פֿיל געלט.

---

אויב ער וועט אַנטלויפֿן

איינעם אַ גרויסן סוחר האָט געפֿרעגט זײַנער אַ גוטער באַקאַנטער:

— ווי קומט עס וואָס איר האָט גענומען און אויסגעגעבן אײַער איינציקע טאָכטער פֿאַר אײַערן אַ קאַסירער, וועגן וועלכן איר האָט מיר אַליין געזאָגט, אַז שטאַרק טרויען קען מען אים ניט?

— דערפֿאַר טאַקע האָב איך עס געטאָן, — ענטפֿערט דער סוחר, — ווײַל בײַ מיר טוט זיך אַלץ מיט חשבון. האָב איך זיך באַרעכנט, אַז טאָמער מאַכט זיך, דער שיינער בחור טוט מיר אָפּ אַ שפּיצל און אַנטלויפֿט מיט מײַן געלט, זאָל כאָטש דעמאָלט מײַן טאָכטער אויך עפּעס געניסן.

---

ניט אַהער, ניט אַהין

אַ חסיד האָט געהאַט אַ שניטקראָם און האָט ניט געהאַט קיין פּרנסה; קומט ער צום רבין און באַקלאָגט זיך:

— רבי לעבן, איך האָב אַ ווײַב און, קיין עין־הרע, אַ שטוב מיט קינדערלעך און ס׳איז נישטאָ קיין חיונה, ס׳איז ממש באו מים עד נפֿש, גיט עפּעס אַן עצה. — ווייסטו וואָס? — זאָגט דער רבי, — עפֿן דיר אַ ברויטקראָם. עסן מוזן דאָך אַלע, וועסטו לייזן געלט.

דער חסיד האָט אַזוי געטאָן, אָבער אין אַ צײַט אַרום קומט ער ווידער צום רבין און קרעכצט: „רבי לעבן, עס גייט נישט, כאָטש צערײַס זיך, נישטאָ קיין פּרנסה‟.

— נו, זאָגט דער רבי, — צעטייל דײַן קראָם אויף צווייען. אין איין העלפֿט פֿאַרקויף ברויט און אין דער צווייטער — לײַוונט. איז ממה נפֿשך, לעבן די מענטשן — מוזן זיי קויפֿן ברויט; ווידער שטאַרבן זיי — דאַרף מען דאָך לײַוונט אויף תּכריכים.

דער ייִד האָט געפֿאָלגט, אָבער אין עטלעכע חדשים אַרום קומט ער ווידער צום רבין און שרײַט:

— ס׳טויג ווידער נישט, רבי. אין אונדזער שטעטל איז נישט מע לעבט און נישט מע שטאַרבט, נאָר מע מוטשעט זיך.

---

אַ שידוך מיט אַ שנײַדער

אַ פֿאַרמעגלעכער שנײַדער האָט גענומען אַ רבֿס אַ זון פֿאַר אַן איידעם. אויף דער חתונה, בשעת דער חתן האָט געזאָגט די דרשה זײַנע, זעצט זיך דער מחותּן, דער שנײַדער, אַוועק אין אַ ווינקל און גיסט מיט טרערן. דער רבֿ האָט עס באַמערקט, גייט ער צו און פֿרעגט אים:

— וואָס איז מיט אײַך, מחותּן?

— איך זע אַרויס, — זאָגט דער שנײַדער ווישנדיק די טרערן, — אַז מיט דער צײַט וועט דער חתן אונדזערער אויך ווערן אַ רבֿ, וועט ער דאָך דאַרפֿן מיט זײַן קינד אויך, נעבעך, טאָן אַ שידוך מיט אַ שנײַדער!

---

אין די אַרבעטס־קליידער

די מפּאַ”י אין ישׂראל האָט פֿאַררופֿן אין ירושלים אַ מיטינג און אײַנגעלאַדן בן־גוריונען צו זײַן איינער פֿון די הויפּט־רעדנער. אַזוי ווי דער מיטינג איז פֿאָרגעקומען גלײַך נאָך דער אַרבעט, זײַנען אַלע געקומען אין זייערע אַרבעטס־בגדים.

פּלוצעם באַווײַזט זיך בן־גוריון אויף דער בינע אָנגעטאָן אין אַ צילינדער־הוט און אין אַ פֿראַק. דערזען, אַז אַלע וווּנדערן זיך, הלמאַי ער איז געקומען אַזוי אויסטערליש אויסגעפּוצט צו אַן אַרבעטס־פֿאַרזאַמלונג, האָט ער זיי באַרויִקט:

— מה רעש? איר זענט געקומען אין אײַערע אַרבעטס־בגדים און איך בין געקומען אין מײַנע אַרבעטס־בגדים…

---

ער איז געקומען געבן עצות

אַ פֿאַבריקאַנט פֿון מלבושים האָט געעפֿנט אַ גרויסע פֿאַבריק און אַנאָנסירט, אַז ער דאַרף האָבן קוואַליפֿיצירטע אַרבעטער, ווי מאַשין־נייער, צושנײַדער, פּרעסער, האַנטנייער און אַנדערע.

אויף מאָרגן, גלײַך אין דער פֿרי, קומט צו לויפֿן אַ יונגערמאַן און שטעלט זיך פֿאָר, אַז ער איז אַ קוואַליפֿיצירטער צושנײַדער. עס האָט זיך אָבער אַרויסגעוויזן, אַז וואָס מען האָט אים געגעבן טאָן האָט ער ניט געקענט דורכפֿירן. ווערט שוין דער פֿאַבריקאַנט אין כּעס און גיט אַ זאָג:

— יונגערמאַן, נאָך וואָס־זשע זענט איר אַהער געקומען?

— איך בין אַ קוואַליפֿיצירטער עצה־געבער, — האָט דער יונגערמאַן רויִק געענטפֿערט, — און איך האָב פֿאַרשטאַנען, אַז אין אַזאַ פּלאַץ דאַרפֿט איר געוויס האָבן אַ מאַן, וואָס זאָל אײַך געבן עצות. — אויב אַזוי, — זאָגט דער פֿאַבריקאַנט, — אפֿשר קענט איר מיר געבן אַן עצה ווי מען ווערט פֿון אײַך פּטור?