Yiddish Writers Speak
December 5, 2017, 12:41pm

ווידעאָ: אַבֿרהם קאַרפּינאָוויטש, באַשרײַבער פֿון ווילנער אונטערוועלט

VIDEO: Avrom Karpinovitch, Chronicler of Jewish Criminals in Vilna

  • Print
  • Share Share

דער ייִדישער שרײַבער אַבֿרהם קאַרפּינאָוויטש האָט אָפּגעגעבן זײַן לעבן צו באַשרײַבן די פֿילפֿאַרביקע פּערזענלעכקייטן פֿון עמך און פֿון דער אונטערוועלט אין ווילנע ערבֿ דעם חורבן.

אין דעם ווידעאָ דערציילט ער, למשל, וועגן דעם ייִדישן גאַסנמיידל, תּמרה די הויכע; דעם פֿרעסער אַבֿרהם מאָסעווסקי, און דעם משוגענעם חזן גדל׳קע וואָס פֿלעגט אַרײַנזינגען ניגונים אין אַ טשײַניק כּדי זיי צו באַהאַלטן ביז פּסח.

„וועגן ווילנער גאון וועט מען נאָך שרײַבן דיסערטאַציעס און פֿאָרשונגען, און ד״ר מאַקס ווײַנרײַך איז פֿאַראייביקט אין דער געשיכטע וועגן דעם ייִדישן לשון,‟ דערקלערט קאַרפּינאָוויטש אין דעם פֿילם. „נאָר וואָס וועט מען טאָן מיט אַזאַ תּמרה די הויכע, וואָס איז געווען די איינציקע אויפֿן ראַנד פֿון דער פֿאַרניכטונג־גרוב אויף פּאָנאַר, וואָס האָט זיך ניט אויסגעטאָן? די דײַטשן האָבן זי אַוועקגעהרגעט אָנגעטאָן אין איר קליידל. דאָס איז געווען איר איינציקער פּראָטעסט וואָס זי האָט געקענט אויסדרוקן. און זי האָט דורך דעם אפֿשר געראַטעוועט דעם כּבֿוד פֿון דער ייִדישער פֿרוי. פֿאַר וואָס זאָל אַזאַ תּמרה פֿאַרגעסן ווערן?‟

דער דאָזיקער דאָקומענטאַר־פֿילם איז איינער פֿון צען, אין וועלכע אָנגעזעענע ייִדישע שרײַבער פֿונעם עלטערן דור רעדן אָפֿן־האַרציק וועגן זײַער לעבן. די פֿילמען זענען רעזשיסירט געוואָרן פֿונעם ייִדישן שרײַבער און לאַנגיאָריקן פֿאָרווערטס־רעדאַקטאָר באָריס סאַנדלער און פּראָדוצירט געוואָרן פֿון דער „פֿאָרווערטס‟־אַסאָציאַציע ווי אַ די־ווי־די סעריע מיטן נאָמען, „מאָנאָלאָגן פֿון ייִדישע שרײַבער‟.

Vilna writer Avrom Karpinovitch dedicated his life to describing the colorful personalities of the lower class and criminal element of Vilna on the eve of the Holocaust.
In this video he tells us about Tall Tamara, the Jewish streetwalker; Avrom Mosevski the glutton, and Gedalke the Mad Cantor who used to sing Jewish melodies into a teakettle to preserve them till Passover.
“The Vilna Gaon will be written about, researched and dissertated and Dr. Max Weinreich is immortalized in the history of the Yiddish language,” Karpinovich says. “But what about Tall Tamara who stood up to the Nazis at the extermination pit in Ponar? She expressed her dissent by being the only one not to take off her clothes. The Nazis murdered her still wearing her dress. That was the only protest she could express. With that one act she rescued the honor of all Jewish women. Why should Tamara be forgotten?‟
This documentary is one of ten in which acclaimed Yiddish writers of the pre-war generation speak openly about their lives. The films (in Yiddish with English subtitles) were directed by award-winning writer and former Forverts editor Boris Sandler and produced through the Forward Association as a DVD series called “Monologues of Yiddish Writers”.


Back to ייִדישע שרײַבער דערציילן