Oyneg Shabes
May 10, 2018, 11:36am

ווידעאָ: חיים גראַדע רעדט וועגן דער ייִדישער ליטעראַטור

Video: Chaim Grade Speaks About Yiddish Literature

  • Print
  • Share Share

לכּבֿוד דעם דערשינען פֿון ד׳׳ר יחיאל שיינטוכס לענגערן פֿאָרשאַרטיקל וועגן חיים גראַדע שטעלן מיר צו אַ פֿילם פֿון אַ רעדע וואָס גראַדע האָט געהאַלטן וועגן דער ייִדישער ליטעראַטור. די רעדע האָט ד׳׳ר שיינטוך ציטירט אין זײַן אַרטיקל.

ווי אַ סטיפּענדיאַט בײַם „ייִדישן ביכער־צענטער‟ האָב איך אָנגעפֿירט מיט דער דיגיטאַליזאַציע פֿון טויזנטער שעהען רעפֿעראַטן, וועלכע באַרימטע ייִדישע שרײַבער האָבן געהאַלטן בײַ דער „ייִדישער פֿאָלקס־ביבליאָטעק אין מאָנטרעאָל‟ במשך פֿון די יאָרן 1953 און 2005. צווישן די הונדערטער רעדנער זענען אפֿשר די בעסטע פֿון זיי די ווילנער שרײַבער אַבֿרהם סוצקעווער און חיים גראַדע. (וועגן אַ רעקאָרדירונג פֿון סוצקעווער האָב איך שוין געשריבן.

להיפּוך צו סוצקעווער, וואָס האָט גערעדט, צום־ווייניקסטן, זעקס מאָל צווישן 1959 און 1989, איז חיים גראַדע אויפֿגעטראָטן ווי אַ רעדנער אין מאָנטרעאָל בלויז צוויי מאָל, אין דעצעמבער 1958 און אין דעצעמבער 1969. די פֿולע רעקאָרדירונגען פֿון זײַנע רעפֿעראַטן קען מען הערן דאָ.

אין זייער אַן אינטערעסאַנטן רעפֿעראַט, וואָס ער האָט געהאַלטן אין דעצעמבער 1958 האָט ער דערקלערט פֿאַר וואָס ער האַלט, אַז די ייִדישע ליטעראַטור איז געווען אַ המשך סײַ פֿון דער חסידישער באַוועגונג, סײַ פֿון דער השׂכּלה. אין דער רעדע דערקלערט גראַדע די היסטאָרישע ראָלע פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור אין דער ייִדישער געזעלשאַפֿט און דריקט אויס זײַן מיינונג, אַז ס׳איז דווקא געווען די ערשטע ליטעראַטור צו פֿאַראייביקן דאָס לעבן פֿונעם ייִד פֿון אַ גאַנץ יאָר, ווײַל חז׳׳ל האָט כּמעט גאָרניט געשריבן וועגן דעם פּשוטן פֿאָלקס־ייִד.

בײַם הערן די רעדע איז מיר געווען קלאָר, אַז זי וועט פֿאַראינטערעסירן אַ סך מענטשן, וואָס פֿאַרשטייען ניט קיין ייִדיש. איך האָב דערפֿאַר באַשלאָסן אים צו פֿאַרוואַנדלען אין אַ פֿילם מיט ענגלישע אונטערקעפּלעך. דעם פֿילם קען מען זען אויבן.


Back to עונג־שבת