אין דער הײם און אױף דער גאַס

At Home and In the Street

פֿון ראָזאַליע קראָכמאַל מיט דער צוזאַמענאַרבעט פֿון יעקבֿ כּהן באַאַרבעט און צוגעגרײט צום דרוק – מ. פֿעלזענבאַום

די בעלצער צונעמען

אײַזיק “דער משוגענער מלמד”
‏Ayzik “der meshugener melamed”
‏Ayzik “der mishigener melomed”

אַלפֿרעד מיטן קלאַרנעט
‏Alfred mitn klarnet

ברוך דער פּגר
‏Borekh der peyger
‏Burekh der peyger

דודל פֿונעם באַרג
‏Dudl funem barg
‏Dudl finem barek

הערשעלע “דער פֿאַרקאַקטער יריד”
‏Hershele “der farkakter yarid”
‏Ershele “der farkakter yarid”

װאָלאָדיע “פֿיר פּוד אָן די פֿיס”
‏Volodye “fir pud on di fis”
‏Volodye “fir pid un di fis”

װאַשקע גנבֿ
‏Vashke ganev
‏Vashke gonef

זלמן דער זאַיִקע
‏Zalmen der zaike
‏Zolmen der zaike

חױמעלע קאַבאַק
‏Hoymele kabak

חײַקע די ניעריאַכע
‏Hayke di nyeryakhe
‏Hayke di niryakhe

חײַקע “כ’האָב פֿאַרלױרן דעם שפּאַן”
‏Hayke “kh’hob farloyrn dem shpan”
‏Hayke “kh’o farloyrn dem shpon”

יאַנקל דער ממזר
‏Yankl der mamzer
‏Yankl der momzer

יאַנקל “דער צעדרײטער קאַרטיאָזשניק”
‏Yankl “der tsedreyter kartyozhnik”
‏Yankl “der tsidreyter kartyozhnik”

יודל דער קאָסער
‏Yudl der koser
‏Yidl der koser

לײזער “דער רױטער קאַצאַפּ”
‏Leyzer “der royter katsap”
‏Leyzer “der royter katsop”

מאיר דער ליטװיטשער
‏Meyer der litvitsher

מאָניע “דער שװאַרצער ציגײַנער”
‏Monye “der shvartser tsigayner”

מענדל דער שװינדלער
‏Mendl der shvindler

משה דער שטומער
‏Moyshe der shtumer
‏Moyshe der shtimer

נפֿתּלי “דער פֿאַרשמיצטער שמאַרעװאָזניק”
‏Naftole “der farshmitster shmarevoznik”
‏Naftule “der farshmitster shmarevoznik”

סאָניע “די קאַרגע צרה”
‏Sonye “di karge tsore”
‏Sonye “di karge tsure”

סורקע די קרומע
‏Surke di krume
‏Surke di krime

פֿישל דער פּישל
‏Fishl der pishl

קלאַרע די גלײַכע
‏Klare di glaykhe
‏Klare di glakhe

שמוליק “אַ משוגענע סחורה”
‏Shmulik “a mshugene skhoyre”
‏Shmilik “a mishigene skhoyre”

שמיל דער געבעבעטער
‏Shmil der gebebeter

שׂרה די באָמבע
‏Sore di bombe
‏Sure di bombe

---

רעדנסאַרטן, װערטלעך, אידעאָמעס און לשון־סגי־נוהר־אױסדרוקן

מע קען נישט זײַן קיין חכם (מע קען ניט פֿאָררױסזען)
‏Me ken nisht zayn keyn khokhem
‏Me ken nish zan kin khukhem

מע זאָל טאָן די־אָ אַרבעט ,דאַרף מען האָבן אײַזערנע כּוחות (מע דאַרף האָבן אַ סך געדטלד)
‏Me zol ton dio arbet, darf men hobn ayzerne koykhes
‏Me zol tin die arbet, daf men ubn azerne koykhes

מע דאַרף זײַן גוט משוגע צו טאָן אַזאַ זאַך (צו טאָן אומזיניקע זאַכן)
‏Me darf zayn gut meshuge tsu ton aza zakh
‏Me daf zan git meshige tsi tin aza zakh

מע לייענט און מע צעברעכט זיך די ציין
(1. - װעגן אַן אומפֿאַרשטענדלעכן טעקסט, 2. – װעגן אַ מענטשן, װעלכער קען ניט לײענען)
‏Me leyent un me tsebrekht zikh di tseyn
‏Me leynt in me tsebrekhtsekh di tseyn

ער גיט (לאָזט) נישט אַרײַנשטעלן אַ וואָרט (ער לאָזט מיך ניט רעדן)
‏Er git (lozt) nisht araynshteln a vort
‏Eyr git (lozt) nish aranshteln a vort

מע מוטשעט זיך אױפֿן טויט (װעגן אַ שװער לעבן אָדער אַ שװערע אַרבעט)
‏Me mutshet zikh afn toyt
‏Me mitshetsekh afn toyt

קלײנע קינדער לאָזן נישט שלאָפֿן, גרױסע קינדער לאָזן נישט לעבן
‏Kleyne kinder lozn nisht shlofn, groyse kinder lozn nisht lebn
‏Kleyne kinder lozn nish shlufn, groyse kinder lozn nish leybn

מע קען קלינגען צעזעצטערהײט (אָדער - צעזעצטע רײד ס’הײסט – מע קען אים ניט דערגרײכן)
‏Me ken klingen tsezetsterheyt (tsezetste reyd)
‏Me ken klingen tsezetstereyt (tsizetstereyt)

ס’האָט נישט קיין גרונט (עס האָט ניט קײן באָדן, מע קען עס ניט באַװײַזן)
‏S’hot nisht keyn grunt
‏Sot nish kin grint

אַ שיין געלעכטער.. (לשון־סגי־נהור – עס איז טרױעריק, ניט צום לאַכן)
‏A sheyn gelekhter..
‏A sheyn gilekhter..

אַ שפּענדל־געלעכטער (אַ ביטער געלעכטער, אַ שפּיציק געלעכטער)
‏A shpendl-gelekhter
‏A shpeyndl-gilekhter

ס’איז נישט קיין עוולה (נישקשה, ניט שרעקלעך, ניט קײן גרױסע זינד)
‏S’iz nisht keyn ovle
‏S’i nish kin ovle

ס’איז מײַן סחורה
(1. - אַ נאָענטער מענטש, אַ מענטש פֿון מײַן קרײַזל, 2. - אַ שװערער קליענט)
‏S’iz mayn skhoyre
‏S’iz man skhoyre

אַ פּאָרל פֿון גאָט (װעגן אַ זיװוּג)
‏A porl fun got
‏A purl fin got

און וואָּס וועל איך האָבן פֿון דעם וואָּס דו וועסט מיר גיבן? (עס האָט ניט קײן זינען)
‏Un wos wel ikh hobn fun dem wos du west mir gibn?
‏In wus elekh ubn fin deym wus di west mir gibn?

אַ בעל־מלאָכה מיט גאָלדענע הענט (אַ גוטער, אַ געניטער מײַנסטער)
‏A balmelokhe mit goldene hent
‏A balmelukhe mit goldene hent

אַ שנײַדער זיצט און נײט, און אַ בעל־עגלה שטײט און שרײַט (א רמז אױף אַ לײדיקגײער)
‏A shnayder zitst un neyt, un a balegole shteyt un shrayt
‏A shnader zitst in neyt, in a balegule shteyt un shrayt

שטײ מיר נישט פֿאַר די אױגן, דײַן טאַטע איז נישט קײן גלעזער
‏Shtey mir nisht far di oygn, dayn tate iz nisht keyn glezer
‏Shtey mir nisht far di oygn, dan tote iz nish kin gleyzer

אַ שוסטער גײט אָן שיך, און אַ שנײַדער אָן אַ העמד
‏A shuster geyt on shikh, un a shnayder on a hemd
‏A shister geyt un shikh, in a shnader un a hemd

אַז וועסט זיך פֿירן גוט, וועסטו זײַן אַ שוסטער, אַז ניט - וועסטו זײַן אַ וואַסערפֿירער
(עס מײנט – אױב װעסטו ניט לערנען װעסט בלײַבן אָן אַ פֿאַך)
‏az vest zikh firn gut, vestu zayn a shuster, az nit - vestu zayn a vaserfirer
‏az vestsekh firn git, veste zan a shister, az nit - veste zan a voserfirer

די בלעכער מאַכן רינװעס, און דער רעגן פּישט בײַ זײ גלײַך אין בעט
(אױף אַ שלעכטן בעל־מלאָכה)
‏Di blekher makhn rinves, un der regn pisht bay zey glaykh in bet
‏Di bleykher makhn rinves, in der reygn pisht ba zey glakh in bet

אַפֿילו אין שיל יעדער בעל־מלאָכה זיצט אױף די בענק פֿון זײַן מלוכה
‏Afile in shil yeder bal-melokhe zitst oyf di benk fun zayn melukhe
‏Afile in shil yeyder bal-melukhe zitst af di beynk fin zan melikhe

אַ גוטע מלאָכה איז אַ ברכה, אַז מע איז אַ בעל־מלאָכה
‏A gute melokhe iz a brokhe, az me iz a bal-melokhe
‏A gite melukhe iz a brukhe, az me iz a bal-melukhe

ייִדן פֿאַרגעסן נישט פֿון דער שיל
‏Yidn fargesn nisht fun der shil
‏Yidn fargesn nish fin der shil

כ’האָב אים געהאָלפֿן קרעכצן (אַז מע קען ניט העלפֿן)
‏Kh’hob im geholfn krekhtsn
‏Kh’obem geolfn krekhtsn

אָ, דאָס איז טאַקע אַ צימעס, דאָס איז עפּעס! (אױף אַן אױסערגעװײנטלעכע זאַך)
‏o,dos iz take a tsimes, dos iz epes!
‏o, dus iz take a tsimes, dus iz epes!

כ’בין פֿאַרשיט מיט אַרבעט (כ’האָב אַ סך אַרבעט)
‏Kh’bin farshit mit arbet

מע מאַכט זיך נישט וויסנדיק
‏me makht zikh nisht visndik
‏me makhtsekh nish visndik

אוי־וויי, ס’איז אַזאַ רחמנות אויף זיי, אַז מע קען נישט אַרײַנגיין צו זיי,
ס’האַרץ זאָל נישט צעפּיקעט װערן
‏oy-vey, s’iz aza rakhmones af zey, az me ken nisht arayngeyn tsu zey,
s’harts zol nisht tsepiket vern
‏oy-vey, s’aza rakhmunes af zey, az me ken nish arangeyn tsi zey,
s’arts zol nish tsepiket vern

אַז אָך און וויי דעם גערעכטן! (אַלץ איז רעלאַטיװ אינעם לעבן, װען דער ריכטער איז אַ גנבֿ)
‏az okh un vey z’dem gerekhtn!
‏az okhen vey deym girekhtn!

כ’האָב זיך אױסגעצויגן, ס’האָט אָבער גאָרנישט געהאָלפֿן
(כ’האָב געטאָן אַלץ. אַ רמז - כּמעט אױסגעצױגן די פֿיס, ס’הײסט - כּמעט געשטאָרבן)
‏kh’hob zikh oysgetsoygn, s’hot ober gornisht geholfn
‏kh’o zekh usgetsoygn, s’ot ober gurnisht geolfn

מע האָט זיך אַרײַנגעטשעפּעט אין אים ווי אַ קליעשטש
‏Me hot zikh arayngetshepet in im vi a kleshtsh
‏M’otsekh arangetshepet in em vi a klishtsh

ס’געזונט און אַ גוט קינד איז אַ מתּנה פֿון גאָט
‏S’gezunt un a gut kind iz a matone fun got
‏S’gezint in a git kind iz a matune fin got

ס’איז געבונדן און געפֿלאָכטן (אין אונטערשײד פֿונעם געװײנטלעכן - געקניפּט און געבונדן)
‏s’iz gebundn un geflokhtn
‏s’i gibindn in geflokhtn

ס’איז נישט געשטאַנען און נישט געפֿלויגן (פֿאַרצױגן פֿון - ניט געשטױגן, ניט געפֿלױגן)
‏s’iz nisht geshtanen un nisht gefloygn
‏s’i nish geshtonen in nish gefloygn

מען איז אָנגעשטיפּט מיט יאָרן (אױף אַ זײער אַלטן מענטשן)
‏Men iz ongeshtipt mit yorn
‏M’iz ungeshtipt mit yurn

אַ לאַנגע מעשׂה
‏a lange mayse
‏a longe manse

אַ מעשׂה אָן אַ סוף
‏a mayse on a sof
‏a manse un a sof

סע שלאָגט צום בױך
(עס איז ניט אָנגענעם צו זען אָדער הערן איראָניש און פֿאַרצױגן פֿון – עס שלאָגט צום האַרצן)
‏se shlogt tsum boykh
‏se shlugt tsim bukh

דערצייל מיר נישט דײַנע מעשׂיות (עס אינטערעסירט מיך ניט אָדער – דו זאָגסט אַ ליגן)
‏dertseyl mir nisht dayne mayses
‏dertseyl mir nisht dane manses

איך בין שוין זאַט פֿון דײַנע מעשׂיות
‏Ikh bin shoyn zat fun dayne mayses
‏Eykh bin shoyn zot fin dane manses

זיץ נישט (שטיי נישט) ווי אַ באָק (טו עפּעס! זיץ ניט מיט די פֿאַרלײגטע הענט)
‏zits nisht (shtey nisht) vi a bok

ס’איז גוט פּאַסקודנע (לשון־סגי־נהור – עס איז זײער שלעכט)
‏s’iz gut paskudne
‏Se git paskine

זאָלסט מיך קיין מאָל נישט פֿאַרשטיין
(אַזױ זאָגט מען צו אַ מענטשן, װעלכער איז געקומען אױסדרוקן זײַן מיטלײַד אין הױז,
װוּ עמעצער איז געשטאָרבן)
‏zolst mikh keyn mol nisht farshteyn
‏zolst mekh kin mul nish farshteyn

געהאַקטע וווּנדן (צרות)
‏gehakte vundn (tsores)
‏giakte vind (tsures)

אַ קאַרגע צרה (װעגן אַ קאַרגן מענטשן)
‏a karge tsore
‏a karge tsure

איך קען זיי גיבן מײַנע צרות (איך קען זײ גאָרניט געבן)
‏Ikh ken zey gibn mayne tsores
‏Eykh ken zey gibn mane tsures

מ’האָט מיך אױסגעהאָרעוועט און מ’האָט מיך אױסגעריסן (מע האָט מיך אױסגעניצט)
‏m’hot mikh oysgehorevet un m’hot mikh oysgerisn
‏m’ot mekh usgeorevet un m’ot mekh usgerisn

דערצייל מיר נישט קיין מעשׂיות! אַזוינס קען נישט זײַן!
‏dertseyl mir nisht keyn mayses! Azoyns ken nisht zayn!
‏dertseyl mir nish kin manses! Azoyns ken nish zan!

אַ מעשׂה פֿון אײַזן (אַן אױסגעטראַכטע זאַך, ניט קײן אמת)
‏a mayse fun ayzn
‏a manse fin azn

מע קען זיך צעברעכן דעם קאָפּ, ביז מע פֿאַרשטייט אַלץ (אַלעס)
‏me ken zikh tsebrekhn dem kop, biz me farshteyt alts (ales)
‏me ken zekh tsebrekhn dem kop, biz me farshteyt oles (ilts)

מען איז גוט צעקוועטשט (גוט אױסגעווייקט) (מע לײַדט, מע איז זײער מיד פֿון צרות)
‏Men iz gut tsekvetsht (gut oysgeveykt)
‏Meniz git tsikvetsht (git usgiveykt)

ליב מיך נישט אַזוי שטאַרק! איך וויל נאָך לעבן!
‏lib mikh nisht azoy shtark! ikh vil nokh lebn
‏lib mekh nisht azoy shtark! Eykh vil nokh leybn

אַזוינע “גליקן” זענען נישט פֿאַר מיר
‏azoyne “glikn” zenen nisht far mir
‏azoyne “glikn” zenen nish far mir

איך בין דיר מוחל “אַזוינע גליקן”
‏ikh bin dir moykhl “azoyne glikn”
‏ekh bin dir moykhl “azoyne glikn”

נאַרײַעט מיר נישט קיין גליקן (צװינגט מיך ניט!)
‏narayet mir nisht keyn glikn
‏narayit mir nish kin glikn

האָב איך יאָ געזאָגט, האָב איך נישט געזאָגט..
‏hob ikh yo gezogt, hob ikh nisht gezogt..
‏ob ekh yo gizugt, ob ekh nish gizugt..

רעד צום לאָמפּ ‏red tsum lomp
‏red tsim lomp

ס’איז נישטאָ אויף וואָס צו קוקן (ס’איז ניט אינטערעסאַנט)
‏s’iz nishto af vos tsu kukn
‏s’i nishtu af vus tsi kikn

זי איז בײַ זיך “מײַן טײַערס” (אױף עמעצן װאָס האָט זיך זײער ליב)
‏zi iz bay zikh “mayn tayers”
‏ziz ba zekh “man tayers”

געזונט, קלוג און משוגע (אין אונטערשײד פֿון דעם “קלאַסישן” - פֿריש, געזונט און משוגע)
‏gezunt, klug un meshuge
‏gezint, klig in meshige

ער (זי) איז ברייטער ווי לענגער (זײער דיק, גראָב)
‏Er (zi) iz breyter vi lenger
‏Eyr (zi)iz breyter vi leynger

ער (זי) איז געווען מיט אַלע מעלות - אַחוץ גוטס
‏Er (zi) iz geven mit ale mayles - akhuts guts
‏Eyr (zi) iz giveyn mit ole (ile) males - akhits gits

ביסט נישט קיין עסער - ביסט אַ פֿרעסער
‏Bist nisht keyn eser - bist a freser
‏Bist nish kin eser - bist a freser

מע זעט אױס (מע פֿירט זיך) ווי די בהמות
‏Me zet oys (me firt zikh) vi di beheymes
‏Me zeyt us (me firtsekh) vi di beeymes

ס’איז נישטאָ וואָס צו זאָגן
‏s’iz nishto vos tsu zogn
‏s’i nishtu vus tsi zugn

אַ מױל מיט קליאָטשע
(ניט קײן קלאָרער אױסשפּראַך קליאָטשע - פּאַקוליע, זײער גראָב שפּינעכץ)
‏A moyl mit klyotshe
‏A mul mit klyotshe

אַ מענטש אָן אַ וואָרט און אָן אַ פּנים (אַ ניט קײן אָרנטלעכער מענטש)
‏a mentsh on a vort un on a ponem
‏a mentsh un a vort in un a ponim

נישט קיין וואָרט און נישט קיין פּנים
‏nisht keyn vort unnisht keyn ponem
‏nish kin vort in nisht kin punim

אַ מענטש מיט אַ וואָרט און מיט אַ פנים (אַן אָרנטלעכער מענטש)
‏a mentsh mit a vort un mit a ponem
‏a mentsh mit a vort in mit a ponim

ער (זי) שלאָפֿט אין די וואַשקעס
(ער באַקומט אַלץ װי אַן קלײן קינד אין װינדעלעך, אָדער - װאַשקעס)
‏Er (zi) shloft in di vashkes
‏Eyr (zi) shluft in di vashkes

כ’וועל מאַכן פֿון דיר אַ מענטש (כ’װעל דיך אָנלערנען)
‏Kh’vel makhn fun dir a mentsh
‏Khel makhn fin dir a mentsh

אַ פֿאַרשטעלט פּנים (אױך אַ ליגנער אָדער אַן אינטריגאַן)
‏a farshtelt ponem
‏a farshtelt punim

אַ פֿאַרוואַשן פּנים
‏a farvashn ponem
‏a farvashn punim

מע מאַכט זיך אַ שיין פּנים
‏me makht zikh a sheyn ponem
‏me makhtsekh a sheyn punim

אַ מענטש מיט גרויסע אויגן
‏a mentsh mit groyse oygn

זי האָט זיך געוואָלט באַווײַזן
‏zi hot zikh gevolt bavayzn
‏zi otsekh gevolt bavazn

אַ פֿאַרשטאָפּטער קאָפּ
‏a farshtopter kop

אַן אַלטער קאָפּ (אַ קאָמפּלימענט פֿאַר אַ קלײן, זײער קלוג קינד)
‏an alter kop
‏an olter kop

אַן עול אַפֿן קאָפּ
‏An ol afn kop
‏A nol afn kop

משוגע אױפֿן גאַנצן קאָפּ
‏meshuge oyfn gantsn kop
‏mishige afn gontsn kop

מע טראַכט, מע צעברעכט זיך דעם קאָפּ
‏me trakht, me tsebrekht zikh dem kop
‏me trakht, me tsebrekhtsekh dem kop

דער קאָפּ איז דאָ, דער שׂכל איז נישטאָ
‏der kop iz do, der seykhl iz nishto
‏der kop iz du, der seykhl iz nishtu

אַ מענטש מיט אַ װײַס לעבערל
‏a mentsh mit a vays leberl
‏a mentsh mit a vas leyberl

אַ “זױערע” צורה
‏a “zoyere” tsure
‏a “zovere” tsire

אַ צורה - “באָרשטש”
‏a tsure - “borshtsh”
‏a tsire - “borshtsh”

צװיי געליימטע הענט
‏tsvey geleymte hent
‏tsvey geleymte ent

ניט אַהער און נישט אַהין
‏Nit aher un nisht ahin
‏Nit aer in nit ain

סע קאָסט געזונט
‏se kost gezunt
‏se kost gezint

ס’איז לעבעדיקע צרות
‏S’iz lebedike tsores
‏S’i leybidike tsures

אַ קפּצן פֿון די קפּצים
‏A kaptsn fun di kapstonim
‏A koptsn fin di kapstunim

מען איז אָנגעשטאָפּט (מען איז זײער רײַך)
‏Men iz ongeshtopt
‏M’iz ungeshtopt

מע איז גוט אין דר’ערד (מען איז אױף צרות)
‏Me iz gut in dr’erd
‏M’iz git in drerd

זי זעט אױס ווי אַ שקאַפּע
‏zi zet oys vi a shkape
‏zi zeyt us vi a shkope

ער איז נישט קײן מענטש, ער איז אַ חזיר
‏Er iz nisht keyn mentsh, er iz a khazer
‏Eyr iz nish kin mentsh, ezr iz a khozer

אַ חת פֿון די חתן (אַ גזלן, אַ באַנדיט)
‏A khes fun di khesn
‏A khes fin di khesn

אַ חזיריש פּנים און אַ חזיריש פֿירונג
‏A khazerish ponim un a khayerish firung
‏A khozerish punim in a khozerish firing

אַ פֿירונג פֿון אַ חת
‏A firung fun a khes
‏A firing fin a khes

ער פֿירט זיך בײַם טיש װי אַ חזיר
‏Er firt zikh baym tish vi a khazer
‏Er firtsekh bam tish vi a khozer

אַ חזיר בלײַבט אַ חזיר
‏A khazer blaybt a khazer
‏A khozer blabt a khozer

פֿון אַ חזיר װאַרט מען נישט קײן באַלעבאַטישקײט
‏Fun a khazer vart men nisht keyn balebatishkayt
‏Fin a khozer vart men nisht kin balebotishkeyt

ער איז נישט נאָר אַ חת, ער איז נאָך אַ מערדער
‏Er iz nisht nor a khes, er iz nokh a merder
‏Eyr iz nish nor a khes, er iz nokh a merder

ער (זי) שטופּט זיך
‏er (zi)shtupt zikh
‏er (zi)shtiptsekh

אומעטום איז ער (זי) פֿיל
‏Umetum iz er (zi)fil
‏Imedim izer (zi) fil

ער (זי) קריכט אַרײַן אין די ביינער
‏er (zi) krikht arayn in di beyner
‏er (zi) krikht aran in di beyner

ער (זי) איז אַ גרױסער מאַכער
‏er (zi)iz a groyser makher
‏eyr (zi) iz a groyser makher

קענסט נאָר מאַכן מיט די ליפּן!
‏Kenst nor makhn mit di lipn

האָסט מיר פֿאַרדרײט דעם קאָפּ
‏Host mir fardreyt dem kop
‏Ost mir fardreyt dem kop

שוויץ נישט!
‏shvits nisht!

לייג נישט קיין שטיינער אױפֿן האַרץ
‏leyg nisht keyn shteyner oyfn harts
‏leyg nish kin shteyner afn arts

עס גייט איבער אַ גרויל איבער דעם האַרץ
‏es geyt iber a groyl iber dem harts
‏es geyt iber a groyl iber dem arts

עס פֿאַלט אַרױס די נשמה (פֿאַר שרעק)
‏es falt aroys di neshome
‏S’folt arus di nishume

עס רײַסט די נשמה (פֿון מיטלײַד, פֿון יענעמס צרות)
‏es rayst di neshome
‏S’rast di nishume

דו ביסט טאַקע מסוכּן גוט (איראָניש)
‏du bist take mesukn gut
‏di bist take misikn git

אַזאַ יאָר אויף מיר
‏aza yor af mir
‏aza yur af mir

גיב זיך נישט נאָך דעם שטריקעלע
‏gib zikh nisht nokh dem shtrikele
‏gib zekh nish nukh dem shtrikele

פֿון איר שיינקייט קען מען פֿאַלן חלשות
‏fun ir sheynkayt ken men faln khaloshes
‏fin ir sheynket ken men foln khalushes

מע האָט מורא פֿאַר דער ליכטיקער שײַן
‏me hot moyre far der likhtiker shayn
‏M’ot moyre far der lekhtiker shayn

זײַ מיר נישט אַזוי געטרײַ
‏zay mir nisht azoy getray

ס’זאָל ערגער נישט זײַן
‏s’zol erger nisht zayn
‏zol erger nish zan

ס’איז אַ גוט געלעכטער ( אָדער - אַ יענער געלעכטער)
‏S’iz a gut gelekhter (a yener gelekhter)
‏S’a git gilekhter (a yener gilekhter)

ביסט טאַקע גערעכט
‏bist take gerekht

אַ גוט וואָרט הערט מען נישט פֿון אים (אױף אַ קאַרגן)
‏a gut vort hert men nisht fun im
‏a git vort ert men nisht fin im

אַז דו ווייסט נישט, - זאָג ס’איז נישט קיין בושה
‏az du veyst nisht, - zog s’iz nisht keyn bushe
‏az di veyst nisht, - zug s’i nit kin bishe

איך גיי מיט דיר (מע גייט מיט אים) אַזוי, ווי מיט אַ ווייך איי
‏ikh gey mit dir (me geyt mit im) azoy, vi mit a veykh ey
‏ekh gey mit dir (me geyt mit im) azoy, vi mit a veykh ey

מע זאָל נישט געפּרוּווט ווערן
‏me zol nisht gepruvt vern
‏me zol nish giprift veyrn

(עס האָט מיר) פֿאַרלייגט די אויערן
‏(es hot mir) farleygt di oyern
‏S’ot mir farleygt di oyern

מע האָט אים צעשטיפּט דעם האַלדז (גאָרגל)
‏me hot im tseshtipt dem haldz (gorgl)
‏M’otem tsishtipt dem olts (gorgl)

אױף מײַן בנאמנות
‏oyf mayn benemones
‏af man benemunes

ס’קערט פֿון דער נשמה
‏s’kert fun der neshome
‏s’kert fin der nishume

ער (זי) האָט זיך צעשנורעוועט (ער פֿירט זיך אױף ניט שײן)
‏er (zi) hot zikh tseshnurevet
‏eyr (zi) otsekh tsishnirevet

סע גייט נישט אַרויס פֿון דעם קאָפ
‏se geyt nisht aroys fun dem kop
‏se geyt nisht arus fin dem kop

אַזוינס ווי אַזעלעכס
‏azoyns vi azelekhs

מע דרייט זיך אױפֿן טעלער
‏me dreyt zikh oyfn teler
‏me dreytsekh afn teler

סע פֿאַלט אויף מיר חלשות (פֿון אַ סך רעדן, פֿון מורא)
‏se falt oyf mir khaloshes (fun a sakh redn, fun moyre)
‏S’folt af mir khalushes (fin a sakh reydn, fin moyre)

ס’איז נאָך יענער פֿויגל..
‏s’iz nokh yener foygl..

ס’איז נאָך יענץ ווײַבעלע (ייִנגעלע, מיידעלע, מענטשעלע)
‏s’iz nokh yents vaybele (yingele, meydele, mentshele)
‏s’nokh yents vabele (yingele, meydele, mentshale)

ס’איז נאָך יענער בחור
‏s’iz nokh yener bokher
‏s’nokh yener bukher

אַ צעראַשטע בריעה (חיה)
‏a tserashte briye (khaye)

אַ פֿױל שטיק פֿלייש (װוּלגאַר־איראָניש אױף אַ לײדיקגײער)
‏a foyl shtik fleysh
‏a ful shtik fleysh

אַ גראָבער יונג
‏a grober yung
‏a groberink

אַ פֿריילעכע מױד (אַ זונה)
‏a freylekhe moyd (a zoyne)

זי מעלה־גיהרהט װי אַ בהמה
‏Zi malegeret vi a beheyme
‏Zi maligeret vi a beeyme

ער (זי) כאַפּט פֿליגן
‏Er (zi) khapt flign
‏Eyr (zi) khopt flign

אַן אָנלייגער
‏an onleyger
‏A nunleyger

אַ “יענע גבֿירעטע”
‏A yene gvirete

ער איז אַ גוטער מבֿין (מע מײנט - אַ טרינקער, אַ שיכּורניק)
‏er iz a guter meyvn
‏er iz a giter meyvin

אַ גרויסער פּאַרעך
‏a groyser parekh

ער סטרױעט אָדעס
‏Er stroyet Odes
‏Eyr stroyet Odes

אַ גרויסער “אױפֿטוער” (איראָניש)
‏a groyser “oyftuer”
‏a groyser “iftier”

ס’איז נאָך יענער אױסוואָרף
‏s’iz nokh yener oysvorf
‏s’i nokh yener usvorf

זײ לעבן אין טעות (װעגן אַ פּאָרל אָן אַ חופּה)
‏Zey lebn in toes
‏Zey leybn in tuves

זינדיק נישט!
‏zindik nisht!

געזונטע (לעבעדיקע) צרות
‏gezunte (lebedike) tsores
‏gezinte (leybedike) tsures

אַן עבֿירה פֿאַר גאָט
‏an aveyre far got
‏A neveyre far got

ער (זי) איז נישט קיין פֿאַרגינער
‏Er iz nisht keyn farginer
‏Eyr (zi) iz nish kin farginer

כאַפּ נישט קיין הייסע לאָקשן
‏khap nisht keyn heyse lokshn
‏khop nish kin eyse lokshn

כאַפּ נישט, ס’איז נישט קיין הייסע לאָקשן
‏khap nisht, s’iz nisht keyn heyse lokshn
‏khop nish, s’i nish kin eyse lokshn

זי (ער) ציילט די ווערטער (1. - רעדן זײער פּאַמעלעך 2. - זײַן קאַרג אױף אַ גוט װאָרט)
‏zi (er) tseylt di verter
‏zi (eyr) tseylt di verter

ער (זי) רעדט פֿאַר ביידע
‏er (zi) redt far beyde
‏er (zi) ret far beyde

מע קען פֿאַלן חלשות פֿון איר שרײַען און קוויטשען
‏me ken faln khaloshes fun ir shrayen un kvitshen
‏me ken foln khalushes fin ir shrayen in kvitshn

תּיכּף צינד ער זיך אָן ווי אַ שוועבעלע
‏Teykef tsind er zikh on vi a shvebele
‏Teykef tsint er zekh un vi a shveybale

זי (ער) ברענט ווי פֿײַער
‏Zi (eyr) brent vi fayer

שטאַרק איבערגעשפּיצט (זײער שאַרף, איבערגעטריבן)
‏shtark ibergeshpitst

ס’קלעמט דאָס האַרץ
‏s’klemt dos harts
‏s’klemt dus arts

ער (זי) האָט אין מיר אַן עבֿירה
‏er (zi) hot in mir an aveyre
‏eyr (zi) ot in mir a neveyre

ער מאַכט זיך שוואַנצעוואַטע (ער מאַכט זיך ניט װיסנדיק, װי אַ נאַר, אַ תּמעװאטע)
‏er makht zikh shvantsevate
‏er makhtsekh shvontsevate

אַן אַרבעט אויף חוזק
‏an arbet af khoyzek

ס’קערט זיך איבער די גרינע גאַל (פֿון יענמס אױפֿפֿירונג)
‏s’kert zikh iber di grine gal
‏s’kertsekh iber di grine gal

מע טשעפּעט זיך צו די ווענט
‏me tshepet zikh tsu di vent
‏me tshepetsekh tsi di vent

וואַרף אַרײַן אַ שטיינדל (פּרוביר, גיב אַ רמז)
‏varf arayn a shteyndl
‏vorf aran a shteyndl

מע פֿאַרגינט זיך נישט גאָרנישט
(1. - מע לעבט לטובֿת יענעם 2. - מע איז אָרעם 3. - מע איז קאַרג)
‏me fargint zikh nisht gornisht
‏me fargintsekh nisht gurnisht

עס מאַכט זיך..
‏es makht zikh..
‏se makhtsekh..

עס טראַכט זיך..
‏es trakht zikh..
‏se trakhtsekh..

עס דאַכט זיך…
‏es dakht zikh…
‏se dakhtsekh…

עס לאַכט זיך..
‏es lakht zikh..
‏se lakhtsekh..

לאָז אים אָפּ!
‏loz im op!
‏lozem up!

זאָג נישט!…
‏zog nisht!…
‏zug nisht!…

לאָז אים לויפֿן! (לאָז אים צו רו! זאָל ער טאָן װי ער װיל)
‏loz im loyfn!
‏lozem loyfn!

אױך אַ דאגה בײַ מיר..
‏Oykh a dayge bay mir..
‏Oykh a dayge ba mir..

לייג נישט אױס! (1. - צאָל ניט אומזיסט! 2. – זאָג ניט אױס די סודות!)
‏leyg nisht oys!
‏leyg nisht us!

איך מאַך דיר נישט קיין חניפֿות
‏ikh makh dir nisht keyn khanifes
‏eykh makh dir nisht kin khanifes

מע קוקט אויף דיר ווי אויף אַ משוגענעם
‏me kukt oyf dir vi af a meshugenem
‏me kikt af dir vi af a meshigenem

מע קוקט אַרײַן אין די הענט
‏me kukt arayn in di hent
‏me kikt aran in di ent

ער רעדט מיט אַ קלוגן מענטשן (מיט זיך אַלײן)
‏er redt mit a klugn mentshn (mit zikh aleyn)
‏E’ret mit a klign mentshn (mit sekh aleyn)

ער וואַרפֿט אַרײַן גוט “קײן עין־הרע” (נישקשה) (װעגן אַ פֿרעסער אָדער אַ שיכּור)
‏er varft arayn gut “keyn ayn-hore” (nishkoshe)
‏er vorft aran git “kinore” (nishkushe)

אַ קליינע מציאה
‏a kleyne mitsiye

דאָס איז גאָרנישט מיט נישט
‏Dos iz gornisht mit nisht
‏Dus iz gurnisht mit nisht

נישט קיין מציאה
‏nisht keyn metsiye
‏nish kin mitsiye

אױסגעריסענע יאָרן (שװערע צײַטן)
‏oysgerisene yorn
‏usgerisene yurn

דײַנע תּרוצים דערצייל נישט..
‏dayne terutsim dertseyl nisht..
‏dane tiritsim dertseyl nisht..

ס’ווערט קאַלט אין פּיפּיק (ערנסט װי אױך איראָניש - אַ פּחד)
‏s’vert kalt in pipik
‏s’vert kolt in pipik

פֿרעג נישט..
‏freg nisht..
‏freyg nisht..

ליבע אויף אײַערע געסט (אין אונטערשײד צום געװײנלעכן – ליב אײַך מיט אײַערע געסט!)
‏libe oyf ayere gest
‏libe af ayere gest

סע שיט זיך פּערל פֿון דעם מױל (מעטאַפֿאָריש – אױף שײנע דיבורים)
‏se shit zikh perl fun dem moyl
‏se shitsekh peyrl fun dem mul

אַ משוגענע וועלט
‏a meshugene velt
‏a meshigene velt

מע ווערט צעפּוקעט פֿון געלעכטער
‏me vert tsepuket fun gelekhter
‏me vert tsipiket fin gilekhter

גאָט זאָל אָפּהיטן
‏got zol ophitn
‏got zol upitn

גאָט זאָל אױספֿירן
‏got zol oysfirn
‏got zol usfirn

אױף דײַן קאָפּ געזאָגט געוואָרן
‏oyf dayn kop gezogt gevorn
‏af dan kop gizukt givorn

אַ צעשמעלץ
‏a tseshmelts

סע גרימט אים
‏se grimt im
‏se grintem

קוק אים אָן! (איראָניש, פֿאַרחידושט) װי אױך װוּלגאַר - קוק אים אָן און קאַק אים אָן
‏kuk im on (kuk im on un kak im on)
‏kikim un (kikim un in kakim un)

מע קען ווערן דול פֿון דערינען
‏me ken vern dul fun derinen
‏me ken veyrn dil fin drinen

ער קען אַ מענטש פֿאַרשיטן (מיט װערטער)
‏er ken a mentsh farshitn

כאָטש וואַרף אים איבערן טויער (כאָטש װאַרף אים אַרױס)
‏khotsh varf im ibern toyer
‏khotsh vorfem ibern tower

מײַנע שׂונאים זאָלן אַזוי אױסזען
‏mayne sonim zoln azoy oyszen
‏mane sonim zoln azoy uszeyn

לאָז עס פֿאַר ביליגער
‏loz es far biliger
‏lozes far biliger

אַז סע קאָסט נישט קײן געלט, איז פֿאַר וואָּס זאָל מען נישט זאָגן?!
‏Az se kost nisht keyn gelt, far vos zol men nisht zogn?!
‏Ase kost nish kin gelt, far vus zol men nish zugn?!

ער (סע) שטייט ווי אַן עדות (איראָניש – ער שטײט און שװײַגט)
‏Er (se) shteyt vi an eydes
‏Er (se) shteyt vi a neydes

ע זוכט דעם נעכטיקן טאָג
‏me zukht dem nekhtikn tog
‏me zikht dem nekhtikn tuk

צעלייג זיך נישט אױפֿן טעלער (לױב זיך ניט אַלײן! גענוג מיט חניפֿות!)
‏tseleyg zikh nisht oyfn teler
‏tsileyg zekh nisht afn teler

מע מאַכט זיך טויב
‏me makht zikh toyb
‏me makhtsekh toyb

זענען געפּועלט בײַ זיך
‏zenen gepoyelt bay zikh
‏zenen gepoylt ba zekh

סע מאָרדעוועט מיט אים (ער איז װילד)
‏se mordevet mit im
‏S’mordevet mitem

זי האָט „שיטערע הענט”, (אָדער - „לעכער אין די פֿינגער”)
‏zi hot shitere hent,(oder - lekher in di finger)
‏zi ot shitere ent,(oder - lekher in di finger)

מע קערצט אָפּ אויף איין קאָפּ
‏me kertst op oyf eyn kop
‏me kertst up af eyn kop

מע זעט זיך נישט אַרויס (מע גײט ניט אַרױס אין דרױסן)
‏me zet zikh nisht aroys
‏me zeytsekh nisht arus

נישט אויסגעבאַקט (ניט געראָטן)
‏nisht oysgebakt
‏nisht usgebakt

רעד נישט קײן נאַרישקייטן
‏red nisht keyn narishkaytn
‏ret nish kin narishkeytn

פּשוט און פּראָסט
‏poshet un prost
‏pushet in prost

איך בין דיר מוחל
‏ikh bin dir moykhl
‏Kh’bindir moykhl

אַן אָנגעפּרעטעטע שטוב
‏an ongepretete shtub
‏A nungepreytete shtib

מאַכט מיך נישט משוגע, איך בין אָן דעם משוגע
‏makht mikh nisht meshuge, ikh bin on dem meshuge
‏makht mekh nish mishige, ekh bin un dem mishige

אַ פֿונק פֿון אַ גנבֿ
‏a funk fun a ganef
‏a fink fin a gonef

אויסגעמאַטערט אַ טאָג (שװער אָפּגעאַרבעט)
‏oysgematert a tog
‏usgemotert a tug

אַ גרויסער חידוש (איראָניש)
‏a groyser khidesh
‏a groyser khidish

זײַ מיר נישט געזונט, איך פֿאָר נאָך נישט אַװעק
‏zay mir nisht gezunt, ikh for nokh nisht avek
‏zay mir nisht gizint, ikh fur nokh nisht avek

מע ליגט אין בעט און מע באַקט בײגעלעך (אױף אַ פֿױלן מענטשן)
‏me ligt in bet un me bakt beygelekh
‏me ligt in bet in me bakt beygelekh

עס, עס, װעסטו איבערעסן
‏es, es, vestu iberesn
‏es, es, veste iberesn

סע רײַסט זיך, סע רײַסט זיך, סע װעט זיך איבעררײַסן
‏se rayst zikh, se rayst zikh, se vet zikh iberraysn
‏se rastsekh, se rastsekh, se vet zikh iberrasn

אַ לאַנגע קרענק איז אַ גיכער טױט
‏a lange krenk iz a gikher toyt
‏a longe krenk iz a gikher toyt

אַ לאָך פֿון אַ בײגעלע
‏a lokh fun a beygele
‏a lokh fin a beygele

אָצעם־קלאָצעם, פֿיר און צװאַנציק
‏otsem-klotsem, fir un tsvantsik
‏otsem-klyotsem, fir un tsvontsik

רעדט צום דאַשעק!
‏redt tsum dashek!
‏redt tsum dashik!

ער איז “װאָס איז דער קאָרט”
‏er iz “vos in der kort”
‏er iz “vus in der kurt”

אַ ייִד עסט און קרעכצט
‏a yid est un krekhtst
‏a yid est un krekhtst

ער איז אין גאַנצן װי זי, אַפֿילו מיט די בײנער
‏er iz in gantsn vi zi, afile mit di beyner
‏er iz in gontsn vi zi, afile mit di beyner

מע בלאָזט זיך פֿלײ אין דער נאָז
‏me blozt zikh fley in der noz
‏me bloztsekh fley in der nuz

משוגענע גענדז – משוגענע גריװן
‏meshugene gendz - meshugene grivn
‏meshigene gents - meshigene grivn

די שטוב ברענט און דער זײגער גײט
‏di shtub brent un der zeyger geyt
‏di shtib brent in der zeyger geyt

זאָלסט קומען דעם צװײ און דרײַסיקסטן
‏zolst kumen dem tsvey un draysikstn
‏zolst kimen dem tsvey un drasikstn

װעסטו גיבן װעל איך נעמען, װעסטו ליגן װעל איך טרענען (װוּלגאַר)
‏vestu gibn vel ikh nemen, vestu lign vel ikh trenen
‏veste gibn elekh nemen, veste lign elekh trenen

נישט דער קראַנקער שטאַרבט און נישט דער געזונטער לעבט
‏nisht der kranker shtarbt unnisht der gezunter lebt
‏nish der kronker shtarbt un nisht der gezinter leybt

אַן אַלטער שקראַב לעבט איבער צען נײַע שיך
‏an alter shkrab lebt iber tsen naye shikh
‏an olter shkrb leybt iber tsen naye shikh

פֿאַר אַזאַ אַרבעט דאַרף מען יעדן פֿינגער אויסקושן און אָפּהאַקן (איראָניש)
‏far aza arbet darf men yedn finger oyskushn un ophakn
‏far azan arbet daf men yeydn finger uskishn in upakn

איר זאָגט אַז זי האָט צוויי לינקע הענט, זי האָט נאָך צוויי לינקע פֿיס
‏ir zogt az zi hot tsvey linke hent, zi hot nokh tsvey linke fis
‏ir zugt az zi ot tsvey linke ent, zi ot nokh tsvey linke fis

זי איז אַזוי שיין, אַז מע קען נישט קוקן אין איר פּנים (איראָניש)
‏zi iz azoy sheyn, az me ken nisht kukn in ir ponem
‏ziz azoy sheyn, az me ken nisht kikn in ir punim

איידער מיט אַ טיפּש געפֿינען, איז בעסער מיט אַ קלוגן פֿאַרלירן
‏eyder mit a tipesh gefinen, iz beser mit a klugn farlirn
‏eyder mit a tipesh gifinen, iz beser mit a klign farlirn

אַ שטיקל ברויט, נאָר מיט אַ געטרײַען מענטשן
‏a shtikl broyt, nor mit a getrayen mentshn
‏a shtikl broyt, nor mit a getrayem mentshn

יעדעס מײַזל האָט זײַן הײַזל
‏yedes mayzl hot zayn hayzl
‏yeydes mazl ot zan azl

ניט דער גבֿיר איז קלוג, און נישט דער קפּצן איז אַ טיפּש
‏nisht der gevir iz klug, un nisht der kaptsn iz a tipesh
‏nisht der gevir iz klig, in nisht der koptsn iz a tipish

מזל, רעד דו!
‏mazl, red du!
‏mozl, retdi!

שטעל צו אַ צימעס פֿון שטיינדלעך! (איראָניש, צו אַן אָרעמאַן)
‏shtel tsu a tsimes fun shteyndlekh
‏shtel tsu a tsimes fin shteyndlekh

קיינער ווייסט נישט גאָטס חשבונות
‏keyner veyst nisht gots kheshboynes
‏keyner veyst nisht gots kheshboynes

מאַמעס־טאַטעס זינדיקן, און די קינדער קומען אָפ
‏mames-tates zindikn, un di kinder kumen op
‏momes-totes zindikn, in di kinder kimen up

אַז מע גייט חתונה האָבן, דאַרף מען קוקן צי מע האָט מיט וועמען זיך גטן
‏az me geyt khasene hobn, darf men kukn tsi me hot mit vemen zikh getn
‏az me geyt khosene ubn, daf men kikn tsi m’ot mit veymen zekh getn

ניט אַלצדינג וואָס סע טראַכט זיך – מאַכט זיך..
‏nit altsding vos se trakht zikh - makht zikh..
‏nit oltsding vus se trakhtsekh - makhtsekh..

דער מענטש ווערט געוווֹינט מיט די צרות
‏Der mentsh vert gevoynt mit zayne tsores
‏Der mentsh vert gevoynt mit zane tsures

אַז מע קויפֿט ביליג, צאָלט מען טײַער
‏Az me koyft bilig, tsolt men tayer
‏Az me koyft bilik, tsult men tayer

אַ מענטש טראַכט, און גאָט לאַכט
‏A mentsh trakht, un got lakht
‏A mentsh trakht, in got lakht

אַ מענטש איז שטאַרקער פֿון אײַזן
‏A mentsh iz shtarker fun ayzn
‏A mentsh iz shtarker fin azn

אַלצדינג, וואָס מע וויל טאָן פֿאַר אַ מענטשן, דאַרף מען טאָן,
ווען ער איז אױף דער וועלט אַלצדינג, וואָס מע טוט פֿאַר דעם מענטשן,
אַז ער גייט אַוועק אױף יענער וועלט, טוט מען פֿאַר די, וואָס זענען געבליבן אױף דער וועלט

‏Altsding, vos me vil ton far a mentshn, darf men ton,
ven er iz oyf der velt Altsding, vos me tut far a mentshn,
az er geyt avek oyf yener velt, tut men far di, vos zenen geblibn oyf der velt

‏Oltsding, vus me vil tin far a mentshn, daf men tin,
ven er iz af der velt Oltsding, vus me tit far a mentshn,
az er geyt avek af yener velt, tit men far di, vus zenen geblibn af der velt

אַ הונט, אַ קאַץ… אַבי אַן עוף אױף שבת..
‏A hunt, a kats… Abi an of oyf shabes
‏An int, a kots… Abi an of af shobes

אַז מע גייט אַרײַן אין אַ טאַנץ, דאַרף מען טאַנצן
‏Az me geyt arayn in a tants, darf men tantsn
‏Az me geyt aran in a tonts, daf men tontsn

מע לויפֿט, מע שוויצט, מע ראַשט, און גאָט קוקט און לאַכט
‏Me loyft, me shvitst, me rasht, un got kukt un lakht
‏Me loyft, me shvitst, me rasht, in got kikt in lakht

פֿון אַ חזיר אַ האָר איז אויך גוט
‏Fun a khazer a hor iz oykh gut
‏Fun a khozer an ur iz oykh git

יעדער ווערט געבוירן מיט זײַן גורל
‏Yeder vert geboyrn mit zayn goyrl
‏Yeyder vert geboyrn mit zan goyrl

אַ פֿאַרפֿױלטע פֿיש און אַ פֿאַרשטינקענער הערינג
‏A farfoylte fish un a farshtinkener hering
‏A farfulte fish in a farshtinkener erink

מע פֿאַרכאַפּט די נעץ פֿאַר די פֿיס
‏Me farkhapt di nets far di fis
‏Me farkhopt di nets far di fis

אַז מע קומט אַרויס פֿון אַ קאַץ, מאַכט מען “מיאַו”!
‏az me kumt aroys fun a kats, makht men “myau”!
‏az me kumt aroys fun a kats, makht men “myau”!

ס’איז גוט נאָר אױף קפּרות
‏s’iz gut nor oyf kapores
‏s’iz git nor af kapures

זי איז אַרײַן אין די פֿעדערן
‏zi iz arayn in di federn
‏zi iz aran in di feydern

ס’איז אַזוי אָנגעשריבן, אַז מע קען זיך צעברעכן די ציין ווען מע לייענט עס
‏s’iz azoy ongeshribn, az me ken zikh tsebrekhn di tseyn ven me leyent es
‏s’iz azoy ungeshribn, az me ken zekh tsebrekhn di tseyn ven me leyntes

אַז מע קוקט אַראָפּ, זעט מען ערגערס, אַז מע קוקט אַרױף – זעט מען בעסערס
‏az me kukt arop, zet men ergers, az me kukt aroyf zet men besers
‏az me kikt arup, zeyt men ergers, az me kikt arif zeyt men besers

אַז סע גיט זיך אײַן, ביסטו אַ חכם, אַז סע לאָזט זיך אויס, ביסטו אַ נאַר
‏az se git zikh ayn, bistu a khokhem, az se lozt zikh oys, bistu a nar
‏az se gitsekh an, biste a khukhem, az se loztsekh us, biste a nar

אַ גוט מאכל פֿאַרן בײַכל
‏a gut maykhl farn baykhl
‏a git makhl farn bakhl

מע פֿאַלט אַרײַן אין קינדערישן שׂכל
‏me falt arayn in kinderishn seykhl
‏me folt aran in kinderishn seykhl

פֿאָר שטילער, וועסטו זײַן ווײַטער
‏for shtiler, vestu zayn vayter
‏for shtiler, veste zan vater

מע לעקט אָפּ אַ גוט ביינדעלע..
‏me lekt op a gut beyndele..
‏me lekt up a git beyndele..

ניט מע לעבט און נישט מע שטאַרבט
‏nit me lebt unnisht me shtarbt
‏nit me leybt init me shtarbt

וואָס אַ מענטש טוט זיך אַליין, וועט אַפֿילו אַ גזלן אים נישט טאָן
‏vos a mentsh tut zikh aleyn, vet afile a gazlen im nisht ton
‏vus a mentsh titsekh aleyn, vet afile a gozlen im nisht tin

מיט אַ פּאַפּירל ביסטו אַ מאַכער, אָן אַ פּאַפּירל ביסטו אַ קנאַקער (קלאַפּערל)
‏mit a papirl bistu a makher, on a papirl bistu a knaker (klaperl)
‏mit a papirl biste a makher, un a papirl biste a knaker (klaperl)

ניט פֿאַר וואָס און נישט פֿאַר ווען
‏nit far vos unnisht far ven
‏nit far vus init far ven

דעם קראַנקן ווי אַזוי מע לייגט אים נישט, איז אים נישט גוט
‏dem krankn vi azoy me leygt im nisht, iz im nisht gut
‏dem kronkn vi azoy me leygtem nisht, iz im nish git

מע שלאָפֿט זיך איבער מיט די צרות, און מע ווערט געוווינט צו זיי
‏me shloft zikh iber mit di tsores, un me vert gevoynt tsu zey
‏me shluftsekh iber mit di tsures, in me vert gevoynt tsi zey

בײַ נאַכט אַפֿילו אַ ווײַסע קאַץ איז שוואַרץ
‏bay nakht afile a vayse kats iz shvarts
‏ba nakht afile a vase kots iz shvarts

מע ראַשט ווי בײַ דער אָרעמער כּלה אױפֿן ברית
‏me rasht vi bay der oremer kale oyfn bris
‏me rasht vi ba der uremer kole afn bris

מע רעד זיך אײַן אַ קינד אין בויך
‏me red zikh ayn a kind in boykh
‏me retsekh an a kind in bukh

זײַ מיר נישט געטרײַ, און מאַך מיך נישט גליקלעך
‏zay mir nisht getray, un makh mikh nisht gliklekh
‏zay mir nish getray, in makh mekh nish gliklekh

ס’זאָל בײַ דיר אין שטוב תּמיד זײַן ריין, און פֿון דײַן קוימען קיין מאָל זאָל קיין רויך נישט גיין
‏s’zol bay dir in shtub tomid zayn reyn, un fun dayn koymen keyn mol zol
keyn roykh nisht geyn
‏s’zol ba dir in shtib tumit zan reyn, in fin dan koymen keyn mul zol
‏kin roeykh nish geyn

אַ שיינע ליבע נישט תּמיד גייט איבער אין אַ שיין לעבן
‏a sheyne libe nisht tomid geyt iber in a sheyn lebn
‏a sheyne libe nish tumid geyt iber in a sheyn leybn

צרות מאַכן נישט שענער
‏tsores makhn nisht shener
‏tsures makhn nisht shener

גאָט זיצט אויבן און פּאָרט אונטן
‏got zitst oybn un port untn
‏got zitst oybn in purt intn

סע קומט די צײַט אַרויסגיין פֿון די קינדערשע שיכעלעך
‏se kumt di tsayt aroysgeyn fun di kindershe shikhelekh
‏se kumt di tsayt aroysgeyn fun di kindershe shikhelekh

נישט פֿאַר ווען און נישט פֿאַר וואָס איז בײַ דיר אַ בלויע נאָז?…
‏nisht far ven un nisht far vos iz bay dir a bloye noz?…
‏nish far ven init far vus iz ba dir a bluve nuz?…

אַ גוטע מישפּחה איז אַ שיינע ברכה
‏a gute mishpokhe iz a sheyne brokhe
‏a gite mishpukhe iz a sheyne brukhe

ווער סע לעבט, דער דערלעבט
‏ver se lebt, der derlebt
‏ver se leybt, der derleybt

אַז דו ווילסט פֿאַרלירן אַ חבֿר, לײַ אים אַ ביסל געלט
‏az du vilst farlirn a khaver, lay im a bisl gelt
‏az di vilst farlirn a khover, layem a bisl gelt

אַז דו ווילסט דערקענען אַ מענטשן, מאַך מיט אים אַ שותּפֿות־געשעפֿט
‏az du vilst derkenen a mentshn, makh mit im a shutfes-gesheft
‏az d vilst derkenen a mentshn, makh mit em a shitves-gesheft

מע מאַכט אָן אַזאַ ווינט, אַז די אַרבעט זעט מען נישט
‏me makht on aza vint, az di arbet zet men nisht
‏me makht un aza vint, az di arbet zeyt men nisht

ווי אַזוי מ’האָט נישט געוווּסט פֿון וואַנעט ס’איז געקומען, אַזוי וועט מען נישט וויסן וווּהין וועט עס אַנטרינען
‏vi azoy m’hotnisht gevust fun vanet s’iz gekumen, azoy vet mennisht visn
vuhin vet es antrinen
‏V’zoy m’ot nisht givist fin vonet s’iz gekimen, azoy etmen nisht visn
‏vin etes antrinen

מע זעט זיך נישט, ווי טיף אין דר’ערד מע זיצט
‏me zet zikh nisht, vi tif in dr’erd me zitst
‏me zeytsekh nisht, vi tif in drerd me zitst

גיב נישט קיין עצה ווען מע בעט דיך נישט
‏gib nisht keyn eytse ven me bet dikh nisht
‏gib nisht kin eytse ven me beyt dekh nisht

אַז מע האָט ליב, ציילט מען נישט וויפֿל מע גיט
‏az me hot lib, tseylt men nisht vifl me git
‏az mot lib, tseylt men nisht vifl me git

אַ שלעכטער באַלעבאָס טרײַבט צו אַ גוטער (בעסערער) אַרבעט
‏a shlekhter balebos traybt tsu a guter (beserer) arbet
‏a shlekhter balebust trabtsi a gite (besere) arbet

בעט נישט קיין מאָל אַ בעסערן קיסר
‏betnisht keyn mol a besern keyser
‏beyt nisht kin mul a besern keyser

געוואָרן נאַס פֿון קאָפּ ביז פֿיס פֿון בושה
‏gevorn nas fun kop biz fis fun bushe
‏gevorn nos fin kop biz fis fin bishe

מע לויפֿט ווי פֿאַרסמטע מײַז
‏me loyft vi farsamte mayz
‏me loyft vi farsomte maz

אַז דו גייסט קויפֿן אַ שטוב, פֿריִער קוק אָן די שכנים, דערנאָך די שטוב
‏az du geyst koyfn a shtub, frier kuk on di shkheynem, dernokh di shtub
‏az di geyst koyfn a shtib, frir kik un di shkheynim, denukh di shtib

דאָס האַרץ וויינט, די אויגן זעען, אָבער מע דאַרף ווײַטער גיין
‏dos harts veynt, di oygn zeen, ober me darf vayter geyn
‏dus arts veynt, di oygn zeyen, ober me daf vater geyen

אױף יעדער סחורה איז דאָ זײַן קונה
‏oyf yeder skhoyre iz do zayn koyne
‏af yeyder skhoyre iz du zan koyne

זאָל מען זיך רײַסן בײַ די קעפּ, נאָר אונדז זאָל נישט שאַטן
‏zol men zikh raysn bay di kep, nor undz zolnisht shatn
‏zo me zekh rasn ba di kep, nor ints zonisht shotn

ס’געזונט קען מען נישט קויפֿן, מע קען עס נאָר פֿאַרלירן
‏s’gezunt ken mennisht koyfn, me ken es nor farlirn
‏s’gezint ke me nisht koyfn, me kenes nor farlirn

איך פֿאַרשטיי אױף וויפֿל ביסטו נאָך קליין, אַז דו מיינסט, אַז דו ביסט שוין גרויס
‏ikh farshtey oyf vifl bistu nokh kleyn, az du meynst, az du bist shoyn groys
‏ekh farshtey af vifl biste nokh kleyn, azdi meynst, azdi bist shoyn groys

מע קען נאָר מאַכן מיט די ליפּן.. און ס’איז שוין אַרויסגעפֿלויגן
‏me ken nor makhn mit di lipn.. un s’iz shoyn aroysgefloygn
‏me ke nor makhn mi di lipn.. in s’i shoyn arusgefloygn

זי קען צונויפֿשטעלן אַ מעשׂה פֿון דער וואַנט
‏zi ken tsunoyfshteln a manse fun der vant
‏zi ken tsinoyfshteln a manse fin der vont

סע שיט זיך פֿון אים, ווי פֿון אַ צעריסענעם זאַק
‏se shit zikh fun im, vi fun a tserisenem zak
‏se shitsekh fin em, vi fin a tserisenem zak

מע קען זיי געטרױען אַ שטריק אױפֿן האַלדז
‏me ken zey getroyen a shtrik afn haldz
‏me ken zey getroven a shtrik ofn olts

דאָס בעסטע עפּעלע פֿרעסט אױף דער חזיר
‏dos beste epele frest oyf der khazer
‏dus beste epale frest if der khozer

אַז סע גיט זיך דיר אײַן, ביסטו אַ קלוגער
‏az se git zikh dir ayn, bistu a kluger
‏As’se gitsekh dir an, biste a kliger

אַז גאָט גיט דיר, מיינסטו אַז סע קומט דיר
‏az got git dir, meynstu az se kumt dir
‏az got git dir, meynste as’se kim dir

אַליין איז די נשמה ריין
‏aleyn iz di neshome reyn
‏aleyn iz di nishume reyn

אַז מע גייט צום דאָקטער, ווייסט מען נישט צי ס’וועט זײַן אַ רפֿואה צי ניין,
נאָר דער דאָקטער וועט האָבן “אַ רפֿואה” תּיכּף
‏az me geyt tsum dokter, veyst men nisht tsi s’vet zayn a refue tsi neyn,
nor der dokter vet hobn a refue teykef
‏az me geyt tsim dokter, veyst me nisht tsi s’vet zan a rifue tsi neyn,
nor der dokter vet ubn a rifue teykef

דער טיפּש זאָגט אַליין, אַז ער איז אַ מציאה
‏der tipesh zogt aleyn, az er iz a metsiye
‏der tipesh zogt aleyn, az eyr z’a metsiye

אַ שטומער וואָלט עס נישט אַרױסגעזאָגט אין צען יאָר
‏a shtumer volt es nisht aroysgezogt in tsen yor
‏a shtimer volt es nisht arusgizugt in tsen yur

אַ הייסע ליבע מיט אַ קאַלטן סוף
‏a heyse libe mit a kaltn sof
‏an eyse libe mit a koltn sof

איידער אַזאַ ליבע, איז בעסער אַ שטריק אַפֿן האַלדז
‏eyder aza libe, iz beser a shtrik afn haldz
‏eyder aza libe, iz beser a shtrik afn olts

ליב מיך נישט און עס מיך ניט
‏lib mikh nisht un es mikhnisht
‏lib mekh nish in es mekh nist

זאָג מיר נישט צו קיין גליקן
‏zog mir nisht tsu keyn glikn
‏zug mir nish tsi kin glikn

ווען איך בין רײַך, דאַרף איך נישט קיין מאַכט
‏ven ikh bin raykh, darf ikh nisht keyn makht
‏ven ikh bin rakh, daf ekh nish kin makht

שרײַ נישט ווי אַ בעל־עגלה אין מאַרק
‏shray nisht vi a balegole in mark
‏shray nish vi a balegule in mark

פֿאַרדריי (פֿאַרדול) מיר נישט דעם קאָפּ!
‏fardrey (fardul) mir nisht dem kop!
‏fardrey (fardil) mir nish dem kop!

מע מאַכט אַ גרויסן רעש פֿון גאָרנישט, און מע הייבט אָן אַליין צו גלייבן אין דעם
‏me makht a groysn rash fun gornisht, un me heybt on aleyn tsu gleybn in dem
‏me makht a groysn rash fin gurnisht, inme eybt un aleyn tsi gleybn in deym

קליינע קינדער - קליינע צרות, גרויסע קינדער - גרויסע צורעס
‏kleyne kinder - kleyne tsores, groyse kinder - groyse tsores
‏kleyne kinder - kleyne tsures, groyse kinder - groyse tsures

צוויי ווערטער אָנשרײַבן קען מען נאָך נישט, נאָר מע לערנט אַנדערע
‏tsvey verter onshraybn ken men nokh nisht, nor me lernt andere
‏tsvey verter unshrabn ken men nokh nisht, nor me lernt ondere

מע קען נישט צוויי ווערטער צונויפֿשטעלן, און מע שטופּט זיך אַרױס
‏me ken nisht tsvey verter tsunoyfshteln, un me shtupt zikh aroys
‏me ken nisht tsvey verter tsinoyfshteln, in me shtiptsekh arus

מע שטעלט צונויף צוויי ווענט, און מע רעדט זיך אײַן, אַז ס’איז אַ שטוב
‏me shtelt tsunoyf tsvey vent, un me redt zikh ayn, az s’iz a shtub
‏me shtelt tsinoyf tsvey vent, in me retsekh an, az s’a shtib

נישט אַלצדינג מאַכט זיך, וואָס סע טראַכט זיך
‏nisht altsding makht zikh, vos se trakht zikh
‏nisht oltsdink makhtsekh, vus’se trakhtsekh

אַ סך, וואָס מע דערגרייכט אין לעבן, גייט אַרױס פֿון די קינדער־יאָרן
‏a sakh, vos me dergreykht in lebn, geyt aroys fun di kinder-yorn
‏a sakh, vus me dergreykht in leybn, geyt arus fin di kinder-yurn

ניט בײַ אַלע מענטשן איז די ליבע גלײַך
‏nisht bay ale mentshn iz di libe glaykh
‏nish bay ole mentshn iz di libe glakh

מע לייגט זיך אַרײַן אין די “קלײַען”
‏me leygt zikh arayn in di “klayen”
‏me leygtsekh aran in di “klayen”

אַ שלאָף איז אַ גנבֿ
‏a shlof iz a ganef
‏a shluf iz a gonef

יעדן דאַכט זיך, אַז בײַ אַנדערן לאַכט זיך
‏yedn dakht zikh, az bay andern lakht zikh
‏yedn dakhtsekh, az ba ondern lakhtsekh

איינער וויינט, אַז בײַ אים די פּערל אין יױך זײַנען שיטער, דער אַנדערער וויינט,
אַז די פּערל זײַנען בײַ אים שטאַרק שיטער
‏eyner veynt, az bay im di perl in yoykh zaynen shiter, der anderer veynt,
az di perl zaynen bay im shtark shiter
‏eyner veynt, az ba em di peyrl in yukh zanen shiter, der onderer veynt,
az di peyrl zanen ba em shtark shiter

אַלצדינג אין איינעם איז נישטאָ בײַ קיינעם
‏altsding in eynem iz nishto bay keynem
‏oltsdink in eynem iz nishtu ba keynem

וואָס איז צו - איז איבעריק
‏vos iz tsu - iz iberik
‏vusis tsi - iz iberik

ווינציקער וויסן איז גרינגער צו לעבן
‏vintsiker visn iz gringer tsu lebn
‏vintsiker visn iz gringer tsi leybn

מע מאַכט זיך, אז מע פֿאַרשטייט נישט און מע ווייסט נישט
‏me makht zikh, az me farshteyt nisht un me veyst nisht
‏me makhtsekh, az me farshteyt nisht in me veyst nisht

ווי אַזױ וועט קומען די קאַץ איבערן וואַסער?
‏vi azoy vet kumen di kats ibern vaser?
‏V’zoy vet kimen di kots ibern voser?

מאַך זיך נישט פֿון דערינען אַ צימעס
‏makh zikh nisht fun derinen a tsimes
‏makh zekh nisht fin derinen a tsimes

שלעפּ נישט די קו אַפֿן בוידעם
‏shlep nisht di ku afn boydem
‏shlep nisht di ki afn boydem

פֿון אַלע זײַנע געשעפֿטן גייט אַרױס “אַ בוידעם”
‏fun ale zayne gesheftn geyt aroys a boydem
‏fin ole zane gesheftn geyt arus a boydem

אַ קאָטער איז פּלוצעם אין מיטן געקומען
‏a koter iz plutsem in mitn gekumen
‏a kuter is plitsem in mitn gikimen

אַז אַן אָרעמע כּלה גייט טאַנצן, גייען די קלעזמער עסן (פּישן)
‏az an oreme kale geyt tantsn, geyen di klezmer esn (pishn)
‏az a nureme kole geyt tontsn, geyen di klezmer esn (pishn)

הייב מיך נישט אױף און וואַרף מיך נישט אַראָפּ
‏heyb mikh nisht oyf, un varf mikh nisht arop
‏eyb mekh nisht if, in vorf mekh nisht arup

פֿון אַלע מלאָכות - אין קעשענע קדחת
(פֿאַרגלײַכט מיטן מער באַקאַנטן, - אַ סך מלאָכות, װײניק ברכות)
‏fun ale melokhes - in keshene kadokhes
‏fin ole melukhes - in keshene kadukhes

זײַן קיסר שלאָגט זיך נישט
‏zayn keyser shlogt zikh nisht
‏zan keyser shluktsekh nisht

בײַ יענטען דער שטינקערין ווערט גאָרנישט פֿאַרפֿאַלן זי מאַכט ריין איין מאָל אין יאָר, אַף פּסח
‏bay yenten der shtinkerin vert gornisht farfaln zi makht reyn eyn mol in yor, af peysekh
‏ba yenten der shtinkerin vert gurnisht farfoln zi makht reyn eyn mul in yur, af peysekh

דער טויבער האָט געהערט, אַז דער שטומער האָט געזאָגט, ווי דער בלינדער האָט געזען ווען דער קרומער איז געלאָפֿן
‏der toyber hot gehert, az der shtumer hot gezogt, vi der blinder hot gezen ven der krumer iz gelofn
‏der toyber ot giert, az der shtimer ot gizukt, vi der blinder ot gizeyn ven der krimer is gelofn

אַז צוויי זאָגן, אַז דו ביסט שיכּור, דאַרפֿסטו גיין שלאָפֿן
‏az tsvey zogn, az du bist shiker, darfstu geyn shlofn
‏az tsvey zugn, az di bist shiker, dafste geyn shlufn

אַז ס’איז באַשערט איז באַשערט
‏az s’iz bashert iz bashert
‏as s’iz bashert iz bashert

גאָט האָט געזאָגט: “מע דאַרף פֿריילעך זײַן, נאָר נישט משוגע זײַן”
‏got hot gezogt: “me darf freylekh zayn, nor nisht meshuge zayn”
‏got ot gizukt: “me drf freylekh zan, nor nish meshige zan”

ווער איז שיין און ווער איז קלוג
‏ver iz sheyn un ver iz klug
‏ver iz sheyn in ver is klig

ער איז הונגעריק, ווי דעם מילנערס הונט
‏er iz hungerik, vi dem milners hunt
‏er is ingerik vi dem milners int

דול, דול, נאָר נישט אַף אַזוי פֿיל
‏dul, dul, nor nisht af azoy fil
‏dil, dil, nor nisht af azoy fil

זוך נישט דעם נעכטיקן טאָג
‏zukh nisht dem nekhtikn tog
‏zikh nisht dem nekhtikn tuk

פֿאַרניי די לעכער אין די פֿינגער
‏farney di lekher in di finger
‏farney di lekher in di finger

פֿון אַ גוטער עצה רוק זיך נישט אָפּ, און זאָג זיך נישט אָפּ
‏fun a guter eytse ruk zikh nisht op, un zog zikh nisht op
‏fin a giter eytse rik zekh nisht up, in zug zikh nisht up

סע שטייט נישט אָן זײַן טאַטן
‏se shteyt nisht on zayn tatn
‏se shteyt nisht un zan totn

אַ מענטש מיט ברייטע פּלייצעס מיינט, אַז ער איז שטאַרק
‏a mentsh mit breyte pleytses meynt, az er iz shtark
‏a mentsh mit breyte pleytses meynt, az eyr is shtark

דער שׂכל קומט מיט די יאָרן
‏der sheykhl kumt mit di yorn
‏der seykhl kimt mi di yurn

בײַ איינעם קומט דער שׂכל מיט די יאָרן, בײַ אַנדערן די יאָרן קומען
און דער שׂכל ווערט פֿאַרבלאָנדזשעט אױפֿן וועג
‏bay eynem kumt der seykhl mit di yorn, bay andern di yorn kumen,
un der seykhl vert farblondzhet oyfn veg
‏bay eynem kimt der seykhl mi di yurn, ba ondern di yurn kimen,
un der seykhl vert farblondzhet ofn veyk

לאָז עס גיין ווי אַזוי סע גייט
‏loz es geyn vi azoy se geyt
‏lozes geyn v’azoy se geyt

זוך נישט קיין גליקן
‏zukh nisht keyn glikn
‏zikh nisht kin glikn

מע באַלעקט זיך די פֿינגער
‏me balekt zikh di finger
‏me balektsekh di finger

נאַראָנים פֿאָרן אין די קאַרעטעס, און די קלוגע גייען צו פֿוס
‏naronim forn in di karetes, un di kluge geyen tsu fus
‏narunim furn in di karetes, in di klige geyen tsi fis

היט אָפּ, גאָטעניו, פֿאַר ערגערס
‏hit op, gotenyu, far ergers
‏it up, gotenyu, far ergers

ניט יענער וואָס טראָגט אַרײַן טראָגט אַרױס
‏nit yener vos trogt arayn trogt aroys
‏nit yener vus trukt aran trokt arus

ווער סע טראָגט אַרײַן, טראָגט נישט אַרױס
‏ver se trogt arayn, trogt nisht aroys
‏ver se trukt aran, trukt nisht arus

ער האָט זיך צעלייגט ווי בײַ זײַן טאַטן אין ווײַנגאָרטן
‏er hot zikh tseleygt vi bay zayn tatn in vayngortn
‏er otsekh tsileygt vi ba zan totn in vangurtn

אַלצדינג איז גוט, נאָר איין קלעפּקע פֿעלט אים אין קאָפּ
‏altsding iz gut, nor eyn klepke felt im in kop
‏oltsdink iz git, nor eyn klepke feltem in kop

מיט איין צוואָק ווינציקער אין קאָפּ
‏mit eyn tsvok vintsiker in kop
‏mit eyn ts’vok vintsiker in kop

די קעצעלעך מאַכן אױף די אייגעלעך
‏di ketselekh makhn oyf di eygelekh
‏di ketselakh makhn if di eygalakh

וואָס סע ליגט אין קאָפּ בײַ אַ מענטשן קײן מאָל קען מען נישט וויסן
‏vos se ligt in kop bay a mentshn keyn mol ken men nisht visn
‏vus se ligt in kop ba a mentshn keyn mul ken me nisht visn

מע האָט אױסגעלערנט אַ בער טאַנצן
‏me hot oysgelernt a ber tantsn
‏M’ot usgilernt a ber tontsn

אַז מע איז געוווינט, אַז ס’איז נישט גוט, אַז ס’איז שוין יאָ גוט, גלייבט מען שוין נישט
‏az me iz gevoynt, az s’iz nisht gut, az s’iz shoyn yo gut, gleybt men shoyn nisht
‏az m’iz gevoynt, az s’i nisht git, az s’i shoyn yo git, gleybt men shoyn nisht

נײַע צײַטן, נײַע לײַטן
‏naye tsaytn, naye laytn
‏naye tsatn, naye latn

די פֿיש שטינקען פֿון דעם קאָפּ
‏di fish shtinken fun dem kop
‏di fish shtinken finem kop

אַ גוט וואָרט מאַכט אַ ברייט פּלאַץ.
‏a gut vort makht a breyt plats
‏a git vort makht a breyt plots

מע נעמט ווי די בלינדע פֿערד
‏me nemt vi di blinde ferd
‏me nemt vi di blinde feyrd

לערנען זיך איז נישט קיין בושה
‏lernen zikh iz nisht keyn bushe
‏lernen zekh iz nish kin bishe

אַז דו ווייסט נישט, הייסט עס נישט, אַז עס איז נישטאָ און עס איז נישט געווען
‏az du veyst nisht, heyst es nisht, az es iz nishto un es iz nisht geven
‏az d veys nisht, eyst es nish, az s’i nishtu in s’i nisht geveyn

צוויי קעפּ איז נאָך נישט איין חכם
‏tsvey kep iz nokh nisht eyn khokhem
‏tsvey kep iz nokh nisht eyn khukhem

אַפֿילו בײַ אַ טיפּש קען מען זיך אַ מאָל עפּעס לערנען
‏afile bay a tipesh ken men zikh a mol epes lernen
‏afile ba a tipesh ken men zekh a mul epes lernen

זאָלסט וואַקסן ווי אַ ציבעלע - מיטן קאָפּ אין דר’ערד
‏zolst vaksn vi a tsibele - mitn kop in dr’erd
‏zolst vaksn vi a tsibele - mit kop in drerd

אַ גוטער באַלעבאָס אין אַ קאַלטן ווינט וועט נישט אַרויסטרײַבן אַ הונט
‏a guter balebos in a kaltn vint vet nisht aroystraybn a hunt
‏a giter balebust in a koltn vint vet nisht arustrabn a int

די רעכטע האַנט ווייסט נישט, וואָס סע טוט די לינקע האַנט
‏di rekhte hant veyst nisht, vos se tut di linke hant
‏di rekhte ont veyst nisht, vus’se tit di linke ont

סע שיט זיך פֿון אים שוין דער זאַמד (די פּאָלעווע)
‏Se shit zikh fun im shoyn der zamd (di poleve)
‏Se shitsekh fin im shoyn der zomd (di poleve)

מע קען אים געטרױען אַ שטריק אױפֿן האַלדז
‏me ken im getroyen a shtrik oyfn haldz
‏me kenem getroven a shtrik ofn olts

ער הערט דיך ווי די קאַץ
‏er hert dikh vi di kats
‏erert dekh vi di kots

מע קען נישט איבערמאַכן די וועלט
‏me ken nisht ibermakhn di velt
‏me kenish ibermakhn di velt

שטופּ אַרײַן אַ פֿוס אין טשאָלנט
‏shtup arayn a fus in tsholnt
‏shtip aran a fis in tshulnt

זי (ער) זעט אױס קלוג, ביז דער פּיסק איז פֿאַרמאַכט
‏zi (er) zet oys klug, biz der pisk iz farmakht
‏zi (er) zeyt us klig, biz der pisk iz farmakht

די רעכטע האַנט ווייסט נישט פֿון דער לינקער האַנט
‏di rekhte hant veyst nisht fun der linker hant
‏di rekhte ont veyst nisht iun der linker ont

מע לערנט אַ קינד רעדן אַ יאָר, און דאָס גאַנצע לעבן לערנט מען אים שווײַגן
‏me lernt a kind redn a yor, un dos gantse lebn lernt men im shvaygn
‏me lernt a kind reydn a yur,in dus gontse leybn lernt men im shvagn

מע פֿאַלט פֿון די בענק פֿאַר מורא
‏me falt fun di benk far moyre
‏me folt fin di benk far moyre

מע האָט נישט מיט וועמען צו רעדן
‏me hot nisht mit vemen tsu redn
‏Me’ot nisht mit vemen tsi reydn

דאָס און יענץ און ווײַטער גאָרנישט
‏dos un yents un vayter gornisht
‏dus in yents, in vater gurnisht

מײַנע װערטער זאָלן נישט זײַן דיר צו שװער
‏mayne verter zoln nisht zayn dir tsu shver
‏mane verter zoln nisht zan dir tsi shveyr

זאָלן זיך אָפּרײַסן די קעפּ אָן אונדזער שאָדן
‏zoln zikh opraysn di kep on undzer shodn
‏zoln zekh uprasn di kep un inzer shudn

מע זאָל דיך אין לעבן נישט פֿאַרקויפֿן אױף יעדן “שיט” און טריט
‏me zol dikh in lebn nisht farkoyfn oyf yedn shit un trit
‏me zol dekh in leybn nisht farkoyfn af yeydn shit in trit

יעדער שפּילט זיך מיט זײַנע שפּילעכלעך
‏yeder shpilt zikh mit zayne shpilekhlekh
‏yeyder shpiltsekh mit zane shpilakhlekh

גוט אַרײַנגעזאָגט
‏gut arayngezogt
‏git arangizugt

וואָס סע ליגט אין מענטשן קען מען נישט וויסן
‏vos se ligt in mentshn ken men nisht visn
‏Vus’se ligt in mentshn ken me nisht visn

איבערגעלאָזט אױפֿן וואַסער
‏ibergelozt oyfn vaser
‏ibergelozt afn voser

ער איז מיר אַ קרובֿ ווי מײַן פֿערדס בײַטש־שטעקעלע
‏er iz mir a korev vi mayn ferds baytsh-shtekele
‏er is mir a kurev vi man ferds batsh-shtakele

שׂכל איז אַ גאָטזאַך
‏seykhl iz a gotzakh
‏seykhl iz a gotzakh

אַלצדינג אין איינעם איז נישטאָ בײַ קיינעם
‏altsding in eynem iz nishto bay keynem
‏oltsdink in eynem iz nishto ba keynem

אין איין מינוט אױף צוויי ירידן איין מענטש קען נישט קומען
‏in eyn minut oyf tsvey yaridn eyn mentsh ken nisht kumen
‏in eyn minit af tsvey yaridn eyn mentsh kenisht kimen

אַז מע עסט ווי די מתים, איז אַזוי זעט מען אױס
‏az me est vi di meysem, iz azoy zet men oys
‏az me est vi di meysim, iz azoy zeyt men us

ווי אַזוי די מתים עסן אַזוי זעען זיי אױס
‏vi azoy di meysem esn azoy zeen zey oys
‏V’azoy di meysim esn azoy zeyen zey us

סע העלפֿט נישט, אַז מע שײַנט ווי אַ בלום, נאָר מע שטינקט ווי אַ טכויר
‏se helft nisht, az me shaynt vi a blum, nor me shtinkt vi a tkhoyr
‏S’elft nisht, az me shant vi a blyum, nor me shtinkt vi a tkhoyr

אַ גלײַכע פּאָר, נאָטקע דער גנבֿ און סורקע די הור
‏a glaykhe por, Yukl der ganef un Sorke di hur
‏a glakhe pur, Yukl der gonef in Surke di ur

מע דאַרף האָבן בײַ וועמען זיך איבערנעמען
‏me darf hobn bay vemen zikh ibernemen
‏me daf ubn ba veymen zekh ibernemen

איידער צו קומען שפּעט, אין קליינע שעהן, איז בעסער צו קומען אין גרעסערע שעהן, נאָר אין דער פֿרי
‏eyder tsu kumen shpet, in kleyne shoen, iz beser tsu kumen in gresere shoen, nor in der fri
‏eyder tsi kimen shpeyt, in kleyne shuen, iz beser tsi kimen in gresere shuen, nor in der fri

אַן אַלטער טאָפּ לעבט איבער אַ נײַ טעפּל
‏an alter top lebt iber a nay tepl
‏an olter top leybt iber a nay tepl

אַז דו ביסט אַ לאַנגיעריקער, וועסטו זײַן אַלט פֿון די יונגע יאָרן
‏az du bist a langyeriker, vestu zayn alt fun di yunge yorn
‏az di bist a langyuriker, veste zan olt fin di inge yurn

איידער אַזאַ לשון איז בעסער אָן לשון
‏eyder aza loshn iz beser on loshn
‏eyder aza lushn iz beser un loshn

ס’איז גוט, ווי בײַ אײַער מאַמען אין בױך
‏S’iz gut, vi bay ayer mamen in boykh
‏S’i git, vi ba ayer momen in bukh

רײַס נישט אויף בײַ די מענטשן די אויגן, זיי זאָלן בלינד נישט ווערן
‏rays nisht oyf bay di mentshn di oygn, zey zoln blind nisht vern
‏ras nisht if ba di mentshn di oygn, zey zoln blind nisht vern

אַז מע דאַרף צעקײַען, וואָס מ’האָט געזאָגט, איז בעסער צושווײַגן
‏az me darf tsekayen, vos m’hot gezogt, iz beser tsushvaygn
‏az me daf tsikayen, vus m’ot gizukt, iz beser tsishvagn

צום רבֿ וועלן מיר נישט גיין
‏tsum rov vemer nisht geyn
‏tsim ruf vemer nish geyn

נישט דער טראַכט, ווער סע האָט די מאַכט
‏nisht der trakht, ver se hot di makht
‏nisht der trakht, ver s’ot di makht

ס’זאָל דיר נישט פֿאַרשטעלט ווערן
‏S’zol dir nisht farshtelt vern
‏S’zol dir nisht farshtelt vern

אַ נאַשער בלײַבט אַ נאַשער
‏a nasher blaybt a nasher
‏a nasher blabt a nasher

אַ נאַר בלײַבט אַ נאַר
‏a nar blaybt a nar
‏a nar blabt a nar

אַ שלעפּער בלײַבט אַ שלעפּער
‏a shleper blaybt a shleper
‏a shleper blabt a shleper

פֿון אַ שטינקערקע צו אַ בריה איז אַ האַלבע שעה
‏Fun a shtinkerke tsu a berie iz a halbe sho
‏Fin a shtinkerke tsi a berie iz an olbe shu

אָדער מע דאַרפֿט נישט, אָדער סע העלפֿט נישט
‏oder me darft nisht, oder se helft nisht
‏oder me dart nisht, oder s’elft nisht

שיין ווי די וועלט און ביטער ווי די גאַל
‏sheyn vi di velt un biter vi di gal
‏sheyn vi di velt in biter vi di gol

נישט דער גערעכטער שפּילט אױס און נישט דער, וואָס איז נישט גערעכט, פֿאַרשפּילט
‏nisht der gerekhter shpilt oys un nisht der, vos iz nisht gerekht, farshpilt
‏nisht der gerekhter shpilt us, i nisht der, vus’i nisht gerekht, farshpilt

מיט אַ קלאָרן קאָפּ, און איר זאָלט זיך באַדינען אַליין!
‏mit a klorn kop, un ir zolt zikh badinen aleyn!
‏mit a klyurn kop, in ir zoltsekh badinen aleyn!

פֿון בעט־סודות רעדט מען נישט
‏fun bet-soydes redt men nisht
‏fin bet-soydes ret me nisht

ביז הונדערט מיט צוואָנציק זאָלט איר שטיין, און גיין מיט אײַערע פֿיס, אַרבעטן מיט אײַער קאָפּ, און אײַערע הענט!
‏biz hundert mit tsvontsik zolt ir shteyn, un geyn mit ayere fis, arbetn mit ayer kop, un ayere hent!
‏biz indert mit tsvontsik zolt ir shteyn, un geyn mit ayre fis, arbetn mit ayer kop in ayre ent!

ס’זאָל זײַן אין אַ גוטער, אין אַ מזלדיקער שעה
‏s’zol zayn in a guter, in a mazldiker sho
‏s’zol zan in a giter, in a mozldiker shu

מע זאָל זיך טרעפֿן נאָר אױף שׂימחות!
‏me zol zikh trefn nor oyf simkhes!
‏me zol zikh trefn nor af simkhes!

---

קללות און גראָבע װינטשעװאַניעס

זאָלסט האָבן װאָס צו עסן, קענען קוקן און נישט קענען עסן
‏zolst hobn vos tsu esn, kenen kukn un nisht kenen esn
‏zolst ubn vus tsi esn, kenen kikn in nish kenen esn

זאָלסטו האָבן אַ גרױסע שטוב און זאָלסטו דאַרפֿן זי פֿאַררעכטן יעדן חודש
‏zolstu hobn a groyse shtub un zolstu darfn zi farrekhtn yedn khoydesh
‏zolste ubn a groyse shtib in zolste dafn zi farrekhtn yeydn khoydesh

זאָלסטו האָבן אַ שטוב פֿון צען צימערן, און אין יעדן צימער זאָלן זײַן צװײ בעטן,
און די מיתה־משונה זאָל דיך תּמיד װאַרפֿן פֿון אײן בעט אױפֿן אַנדערן
‏zolstu hobn a shtub fun tsen tsimern, un in yedn tsimer zoln zayn tsvey betn,
un di mise-meshune zol dikh tomed varfn fun eyn bet afn andern
‏zolste ubn a shtib fin tsen tsimern, in in yeydn tsimer zoln zan tsvey betn,
in di mise-mishine zol dekh tumid varfn fin eyn bet afn ondern

איך זאָל דיך זען אױף אײן פֿוס און דו זאָלסט מיך זען מיט אײן אױג
‏ikh zol dikh zen af eyn fus un du zolst mikh zen mit eyn oyg
‏eykh zol dekh zeyn af eyn fis in di zolst mekh zeyn mit eyn oyg

איך זאָל דיך זען אױסגעפּוצט אין תּכריכים
‏ikh zol dikh zen oysgeputst in takhrikhim
‏eykh zol dekh zeyn usgepitst in takhrikhim

זאָלסטו װערן צעזעצט און צעשפּאָלטן
‏zolstu vern tsezetst un tseshpoltn
‏zolste veyrn tsizetst in tsishpoltn

איך וואָלט אים געגיבן עסן, נאָר אַ ביסל סם
‏Ikh volt im gegibn esn, nor a bisl sam
‏Eykh volt em gegibn esn, nor a bisl som

גיי (קריך) אַראָפּ פֿון מיר!
‏Gey (krikh) arop fun mir
‏Gey (krikh) arup fin mir

אַזאַ יאָר אויף מײַנע שׂונאים (מײַנע שׂונאימס קעפּ).
‏aza yor oyf mayne sonim
‏aza yur af mane sonim

אַזאַ יאָר אױף דײַן פּנים
‏aza yor oyf dayn ponem
‏aza yur af dan punem

אַ שװאַרץ יאָר אױף דיר!
‏A shvarts yor oyf dir!
‏A shvarts yur af dir!

דו זעסט אױס װי מײַן באָבעס תּחת אױף דער לינקער זײַט
‏Du zest oys vi mayn bobes tokhes oyf der linker zayt
‏Di zeyst us vi mayn bobes tukhes af der linker zat

ער שטינקט װי אַן אַלטער גױ.
‏er shtinkt vi an alter goy
‏eyr shtinkt vi an olter goy

װאָס דרײסטו זיך װי אַ פֿאָרץ אין ראָסל?
‏Vos dreystu zikh vi a forts in rosl?
‏Vus dreyste zekh vi a forts in rosl?

װאָס זיצסטו װי אַ קופּע דרעק?
‏Vos zitstu vi a kupe drek
‏Vus zitste vi a kipe drek

װאָס זיצסטו װי אַ פּאָץ אומגעװאַשן?
‏Vos zitstu vi a pots umgevashn
‏Vus zitste vi a pots imgevashn

דער פּאָץ איז אים צעלײגט אױפֿן פּנים
‏der pots iz im tseleygt afn ponem
‏der pots iz im tsileygt afn punim

זאָלסטו פּגרן
‏zolstu peygern
‏zolste peygern

אַ מכּה דיר אין בױך (אין פּנים)!
‏A make dir in boykh (in ponim)!
‏A make dir in bukh (in punim)!

גײ אין דר’ערד צום טאַטן!
‏Gey in drerd tsum tatn!
‏Gey in drerd tsin totn!

זאָלסטו נישט האָבן אַ גוטן טאָג
‏zolstu nisht hobn a gutn tog
‏zolste nisht ubn a gitn tug

זאָלסט נישט קענען גײן (רעדן)
‏zolst nisht kenen geyn (redn)
‏zolst nisht kenen geyn (reydn)

זאָלסטו נישט האָבן קײן האָר אױפֿן קאָפּ
‏zolstu nisht hobn keyn hor afn kop
‏zolste nisht obn kin ur afn kop

ס’איז דרעק מיט כּשרע פֿאָדעם
‏s’iz drek mit koshere fodem
‏s’iz drek mit kushere fedim

ס’איז דרעק מיט פֿעפֿער
‏s’iz drek mit fefer
‏s’iz drek mit fefer

סאָװעטיש דרעק
‏sovetish drek

די הינט זאָלן דיך צעבײַסן און צערײַסן
‏di hint zoln dikh tsebaysn un tseraysn
‏di int zoln dekh tsibasn in tsirasn

אַ בײן דיר צװישן די צײן!
‏A beyn dir tsvishn di tseyn!

זאָלסט װערן פֿאַרברענט און פֿאַרשׂרפֿעט
‏zolstu vern farbrent un farsarfet
‏zolste vern farbrent un farsarfet

זאָלסט װערן אַ קאַליקע
‏zolst vern a kalike

זאָלסט צעלאָמעט (צעבראָכן, צעפּוקעט) װערן!
‏zolst tselomet (tsebrokhn, tsepuket) vern!
‏zolst tsilomet (tsibrokhn, tsipiket) vern!

זאָלסט עסן דאָס אײבערשטע פֿון דעם הינטערשטן!
‏zolst esn dos eybershte fun dem hintershtn!
‏zolst esn dus eybershte fin dem intershtn!

---

גראָבע, װוּלגאַרע און ניבֿול־פּהידיקע אױסדרוקן און פֿאַרגלײַכונגען

דו האָסט געזאָגט, אַז איך בין מלא־טעם ווייסטו - אַ מױל האָסטו, און אַ תּם ביסטו.
‏Du host gezogt, az ikh bin mole-tam Weystu – a moyl hostu un a tam bistu
‏Di ost gizugt, az eykh bin mule-tom Weyste - a mul oste in a tom biste

האָסטו געלט ביסטו אַ מאַכער, האָסט נישט געלט ביסטו אַ קאַקער
‏Hostu gelt bistu a makher, host nisht gelt bistu a kaker
‏Oste gelt biste a makher, ost nisht gelt biste a kaker

ער (זי) האָט אַ קאָפּ װי אַ תּחת
‏er (zi) hot a kop vi a tokhes
‏eyr (zi ot a kop vi a tukhes

ער איז אַ גרױסער שװאַנץ (שמאָק, פּאָץ)
‏er iz a groyser shvants (shmok, pots)
‏eyr iz a groyser shvonts (shmok, pots)

װען די באָבע האָט ביצים װערט זי אַ זײדע
‏ven di bobe hot beytsem vert zi a zeyde
‏ven di bobe ot beytsim vertsi a zeyde

ער איז אַן אױסגעמאָלענער אידיאָט
‏er iz an oysgemolener idyot
‏eyr iz an oysgemulener idyot

ער איז אַ גרױסער זשלאָב (אַ בעל־עגלה)
‏er iz a groyser zhlob (a balegole)
‏eyr iz a groyser zhlob (a balegule)

זי דאַרף גײן אין די הױזן
‏zi darf geyn in di hoyzn
‏zi daf geyn in di oyzn

ער (זי) רעדט, װי ער האָט שטײנער אין מױל
‏er (zi) redt, vi er hot shteyner in moyl
‏eyr (zi) ret, vi eyr ot shteyner in mul

ער האָט אַ נקמה אין מיר
‏Er hot a nekome in mir
‏Er ot a nekume in mir

זי גײט װי אַ קאַטשקע
‏zi geyt vi a katshke

אַ דאַרער כראָנדזשיק
‏a darer khrondzhik

ער (זי) האָט אַ קאָפּ מיט שטײנער
‏er (zi) hot a kop mit shteyner
‏eyr (zi)ot a kop mit shteyner

ער (זי) האָט שפּילקעס (שרײַפֿעלעך) אין תּחת
‏er (zi) hot shpilkes (shrayfelekh) in tokhes
‏eyr (zi)ot shpilkes (shrafelekh) in tukhes

ער איז נישט קײן גרױסער חכם און נישט קײן קלײנער שמאָק
‏er iz nisht keyn groyser khokhem un nisht keyn kleyner shmok
‏eyr iz nish kin groyser khukhem in nish kin kleyner shmok

אַז וויי איז דיר
‏Az vey iz dir
‏Az veyz dir

אַן אױבער־חכם
‏an oyber-khokhem
‏an oyber-khukhem

ער רעדט פֿון היץ
‏Er redt fun hits
‏Eyr ret fin its

אַ ייִחוס מיר אין פּופּיק (אין תּחת)
‏a ikhes mir in pupik (in tokhes)
‏a ikhes mir in pipik (in tukhes)

אַ גרױסער תּחת איז נישט קײן גרױסער נחת
‏a groyser tokhes iz nisht keyn groyser nakhes
‏a groyser tukhes iz nish kin groyser nakhes

אַ היץ מיר אין תּחת
‏a hits mir in tokhes
‏a its mir in tukhes

קוש אַ בער אין אָחור (תּחת)
‏Kush a ber in okher (in tokhes)
‏Kish a beyr in ukher (in tukhes)

יעדער אײנער האָט אַן אָחור, נאָר נישט יעדער באַװײַזט זיך מיט אים
‏Yeder eyner hot an okher, nor nisht yeder bavayzt zikh mit im
‏Yeyder eyner ot an ukher, nor nish yeyder bavaztsekh mit im

אַ היץ מיר אין תּחת
‏a hits mir in tokhes

אַ פּאָץ מיט אַ קאַפּעלע
‏a pots mit a kapele

אַ ייִד אַ פּאָץ איז ערגער פֿון אַ גױ אַ פּאַרעך
‏a yid a pots iz erger fun a goy a parekh
‏a yid a pots iz erger fin a goy a parekh

אַ ברעטל מיט אַ לאָך
‏a bretl mit a lokh
‏a breytl mit a lokh

אַ נקבֿה, אַ חונא, אַ חונא־בײלע, אַ פֿעל
‏a nekeyve, a khone, a khone-beyle, a fel
‏a nikeyve, a khune, a khune-beyle, a fel

אַ יענע נקבֿה
‏a yene nekeyve
‏a yene nikeyve

אַ פּירגע־גבאיטע
‏a pirge-gabete
‏a pirge-gobete

אַ צעקראָכענע פּירגע
‏a tsekrokhene pirge

אַ חי קאַק פּאָלאָװינע
‏a khay kak polovine

---

קינדער־צײלענישן און מאַקאַראָניקעס

איטע, ליטע, לאָשיק,
די מאַמע ליגט אין קאָשיק

איציק, שפּיציק, גרינע זשאַבע,
נעמט אַ שטעקן שלאָגט די באָבע

עניקי, בעניקי, אילי װאַרעניקי,
עניקי, בעניקי, קלאָץ,
װישעל פּוזאַטי מאַטראָץ.